RSS[opinie] Hippo’s in Gents binnenwater
Yves T’Sjoen is verbonden als docent aan de Universiteit Gent en als expert zetelend in de Gentse cultuurraad en stuurde ons volgend opiniestuk
Bij aanvang van een nieuwe legislatuur wordt in Vlaamse steden en gemeenten een ambitieus cultuurbeleidsplan uitgewerkt. Eind 2007 zijn die plannen ingediend op het kabinet van de Vlaamse minister van cultuur Bert Anciaux (Vl.Pro). Het plan dat de stad Gent voor de periode 2008-2013 heeft opgesteld, is gelanceerd onder de titel ‘Er stroomt een Nijl door Gent’. Aan de samenvloeiing van Leie en Schelde heeft het cultuurplan intussen al een heus nijlpaard gebaard, nog voor het plan effectief wordt uitgevoerd. Log, grijs, dikhuidig en schreeuwlelijk, een beetje zoals het beleidsplan zelf. En vooral: je komt er niet mee vooruit. Het lijdt aan chronische inertie. Nooit goed voor een beleid dat vanuit een uitgebalanceerde visie en met de nodige overtuiging moet worden gevoerd. Waarvan nieuwe impulsen mogen worden verwacht.
Cultuurbeleidsplannen worden door een departement en een kabinet cultuur geïnitieerd, al dan niet getoetst bij specialisten en professionals uit het culturele veld. Zo een toetsingscommissie stelt doorgaans trouwens weinig voor. Meer dan cosmetica heeft ze niet te bieden. Vervolgens horen onafhankelijke adviesraden en raden van bestuur van stedelijke instellingen hun zeg te doen over de haalbaarheid en de kwaliteit van een plan. In Gent is in de loop van najaar 2007 een plan geadviseerd dat uitblinkt door een schrijnend gebrek aan visie op stedelijk cultuurbeleid. Een van de adviesorganen die zich uitspreekt over het plan is in de meeste steden en gemeenten de cultuurraad. Het decreet inzake lokaal cultuurbeleid (2001) bepaalt dat steden en gemeenten over een cultuurraad beschikken, en dat een cultuurbeleidscoördinator verantwoordelijk is voor de dialoog tussen culturele actoren en voor de opmaak van het cultuurbeleidsplan. Hier wringt in Gent het schoentje. Het plan is onzorgvuldig en overhaast uitgewerkt. De timing voor een gefundeerde advisering was ruimschoots te kort. Het is maar cultuur, zullen we maar concluderen, en dan steekt het blijkbaar niet zo nauw.
In de Gentse cultuurraad is het plan bijzonder karig besproken. Omdat het zogezegd niet anders kon. Dat wil zeggen, tijdens een eenmalige bijeenkomst is het omvangrijke plan door raadsleden van kritische kanttekeningen voorzien. En vervolgens is het onverdeeld ‘gunstige’ advies aan het kabinet van de schepen Lieven Decaluwe (Vl.Pro) bezorgd. De aanmerkingen die in de raad zijn geformuleerd, zijn dus in het eindoordeel vakkundig onder de mat geveegd. Bizar. Zodat in tegenspraak met de kritische geluiden alsnog opmerkelijk welwillend is geadviseerd en de finale versie van het cultuurplan dus tijdig op het bureau van minister Anciaux kon worden gedeponeerd. Dat is een vreemde manier van werken. Hier worden spelletjes gespeeld en een raad is voor schut gezet. Kan dat allemaal zomaar?
Als literair adviseur en lid van de cultuurraad in Gent heb ik meermaals mijn verwondering over die gang van zaken geformuleerd. Over hoe een beleidsplan zonder beleidsvisie uiteindelijk ‘kritiekloos’ kan worden doorgesluisd tot bij de minister. Hoe een Nijl in Gent kan stromen zonder een bedding van enige betekenis. Hoe een nijlpaard aan de stad van Artevelde kan worden opgedrongen, zonder dat iemand mag zeggen dat zoveel exotisme zelfs in de stad van de Buffalo’s geen plaats heeft. Hoe een autonome cultuurraad door het politieke beleid en zijn bereidwillige lakeien hoogstens wordt gedoogd en hooguit een gezellige praatclub mag zijn.
Als lid van de cultuurraad Gent heb ik dus meermaals verbaasd opgekeken. Zoals een nijlpaard Artevelde zou aankijken, en ook omgekeerd wellicht. Een raad is samengesteld uit professionelen, deskundigen en vertegenwoordigers van culturele deelraden (cultuurplatforms). In Gent is een bureau door de raad gemandateerd om adviezen voor te bereiden en aan de cultuurraad voor te leggen. Indien een bureau cavalier seul speelt, en dus eigenmachtig optreedt, zelf de finale versie van het advies opstelt, dan is het vermoeden van aanhankelijkheid aan het politiek beleid en zijn mandatarissen nogal groot. Het probleem is dat, zodra een verbaasd opkijkend raadslid daar iets over opmerkt, in Gent meteen gewag wordt gemaakt van een ondermijning van de reguliere besluitvorming, het dwarsbomen van het stedelijke cultuurbeleid, de belemmering van de goede werking van adviesorganen en stedelijke instellingen. Ik vind dat merkwaardig. Het zijn vreemde tijden.
Sinds maanden functioneert de Gentse cultuurraad niet meer. Intussen heeft ook de voorzitter ontslag genomen, en een ondervoorzitter is zelfs nooit aangesteld. Een vergetelheid, geen noodzaak. Geen enkele adviserende werkgroep is momenteel actief. De Gentse schepen van cultuur heeft al eerder dit jaar inschattingsfouten gemaakt in het dossier van de SMAK, en onlangs is hem in Knack Special Gent een laks optreden verweten. In een stad die zich in de media graag presenteert als de ‘stad van kennis en cultuur’ wordt een cultuurbeleid met een schrijnend gebrek aan visie gevoerd. Gent is intussen een provinciehoofdplaats die weliswaar gepromoot wordt als cultuurstad met enige internationale allure, en daarom wellicht ook de Nijl opvoert, maar waar kritische stemmen in tal van adviesorganen er niet toe doen. Ze worden er monddood gemaakt door lokale nijlkrokodillen. Als je het mij vraagt, dan is het niets minder dan een regelrechte aanfluiting van het democratisch beginsel van vrije meningsuiting en van degelijk bestuur. In zoverre bestaat de impasse vandaag in cultureel Gent, dat niet alleen geen enkel cultureel dossier nog wordt geadviseerd. Daarenboven worden dezer dagen raadsleden met ondernemingszin en een visie als vervelende paria’s bestempeld. Bijgevolg worden zij ofwel gedegradeerd uit hun functie of geroyeerd uit de raad. Zonder verdere motivering, welteverstaan.
Een middelgrote stad die het ernstig meent met cultuurbeleid, en die deskundigen voor de uitbouw van dat beleid wenst te engageren, kan het zich niet veroorloven een cultuurraad tot schoothond te herleiden. Of experts alleen te gebruiken ter legitimering van het politieke beleid. Academici mogen hoogstens wat hand- en spandiensten leveren, maar kritisch en onafhankelijk horen ze voor de schepen van cultuur in elk geval niet te zijn.
Intussen heeft het cultuurbeleidsplan in Gentse binnenwateren enige deining veroorzaakt, en finaal zijn hippopotamus gebaard. Het rivierpaard is niet te manoeuvreren, het zit geklemd tussen de smalle oevers en ligt ondergedompeld in het donkere water van de Arteveldestad. Van de stad die fier is op haar hardleersheid. Hugo Claus dichtte al in zijn ‘reis van Gent naar Brugge en weerom’, in Het teken van de hamster: ‘Mijn straat is voortdurend/aangetast door het onbeweeglijk water der rivier’. Bij gebrek aan dynamiek is er dus stilstand. Cultuurbeleid in Gent is daar exponent van. Bij gebrek aan visie ‘hoor je (af en toe) iets bilabiaals, pffft of zo. Uit hun/meterbrede lippen klinkt (het) als een, lichte bries’, dichtte Herman de Coninck. Cultuurbeleid veronderstelt visie en ondernemerschap, en vooral een dialoog tussen mensen met meningen. Intussen verhindert het hippo-plan in Gent, bij gebrek aan een doordachte visie, een openheid van geest en een geanimeerd debat die een provinciestad als Gent zou moeten koesteren. Maar neen, de Nijl in Gent stroomt niet. Cultuurambtenaren houden niet van een hippodroom. ‘Met hun duizend kilo staan (de nijlpaarden) een beetje te drijven’. Het deltaplan voor Gent is welbeschouwd van luttele importantie. SMAK en cultuurraad zijn tekenen aan de wand dat Gentse straten beangstigend zijn aangetast.
© 2008 GENTBLOGT VZW
En, over wat gaat het nu?
Ik snap het ook niet. Ik hoopte dat het over echte hippo’s zou gaan, zoals bvb hier: https://www.lowagie.com/maand.php?year=2008&month=5#839
Jullie hippo’s was ook het eerste waaraan ik dacht toen ik de titel zag Bruno.
Ik leer meer over de habitat van het nijlpaard dan over de concrete voorstellen van Yves (t’Sjoen) voor het literatuurbeleid van de stad. Dat soort polemieken zijn we van hem gewoon.Een mislukte mix van politiek betoog en poging tot literatuur. Een monster van Loch Ness dat geregeld de kop opsteekt in de media (om het toch bij het zoölogisch taalgebruik te houden). Vandaag is het medium de stadsblog…
Er zou van dit soort artikels een klein beetje duidelijkheid mogen afstralen … ver te zoeken helaas. Juist dit soort berichten zijn enkel interessant voor insiders en missen dus hun doel indien men een groter publiek wil aanspreken.
Advies: kort het in – schets de achtergrond van het nijlpaard-beleidsplan – laat inside hints achterwege of leg ze uit – gebruik klare taal.
Typisch karaktertrekje van vele docenten: de boodschap wordt verkondigd zonder dat men zich afvraagt of die ook aankomt bij de hoorder/lezer. Docenten kunnen veel leren van learning specialists in het bedrijfsleven…
De geniale Jean-François Champollion is er al lang niet meer om dit opiniestuk te ontcijferen.
Ik vind jullie streng voor dit opiniestuk. De verwijzing naar het nijlpaard is uiteraard ingegeven door de titel van het beleidsplan (waar men zich ook vragen bij kan stellen, waarom een Nijl in Gent en niet een andere rivier?) Verder lees ik vooral kritiek op het niet respecteren van de procedure of het beknotten van de adviesorganen door een te strakke timing. Een adviesorgaan zonder voorzitter waarnaar niet geluisterd wordt is niet meteen “goed bestuur”
Indien procedures niet gevolgd worden stap je naar de Raad van State ( algemene beginselen van behoorlijk bestuur). Studenten van de UGent die een werkstuk maken krijgen als regel opgelegd : geef eerst een bondig overzicht van uw standpunt en werk het vervolgens systematisch en rationeel uit. Dit geldt blijkbaar niet voor bepaalde professoren. Misschien, Yves, probeer het eens bij de Raad van Europa?
bla bla bla belediging belediging bla bla bla hip hip hoera ik hou van mijzelf …
Zo wild om u heen schoppen doet mij vermoeden dat er iets meer aan de hand is dan wat u hier omfloerst tracht te beschrijven. Akkoord met Cedric om als u zo een onrecht is aangedaan de paden te bewandelen die daarvoor voorzien zijn in plaats van op een blogsite mensen ongenuanceerd in discrediet te brengen.
Het lijkt mij vanop afstand een beetje te gemakkelijk of populistisch om alles op een hoop te gooien. Bovendien komt het over of u daarvan nogal gebruik om uw eigen gelijk binnen te halen?
Tsja, misschien zou deze professor Nederlandse literatuur toch beter eens een schrijfopleiding volgen…
Waarom de Nijl? Omdat “er stroomt een Leie door Gent” qua metafoor niet bepaald dienstig zou zijn, een “Ganges door Gent” niet bepaald wenselijk, en een “Amazone door Gent” eerder zou duiden op de aanwezigheid van piranas en krokodillen.
De Nijl staat historisch bekend als de stroom die Egypte haar bestaan heeft geschonken dankzij haar extreem vruchtbare oevers.
De Schepen van cultuur formuleert het (ongeveer) aldus: er stroom een Nijl door Gent op gebied van cultuur, en op de vruchtbare oevers gebeurt er heel veel. Een simpele metafoor, net als de nijlpaarden uit het opiniestuk.
Ik had mij verwacht aan een academisch stukje, eigenlijk, niet zozeer aan een (eenzijdig, niet bewezen) fulmineren. Jammer.
zo’n slecht stuk. Niet waardig om op deze site te staan ….
OMG Yves T’Sjoen; dat verklaart één en ander ….
mag ik zeggen, niet aan de juiste toog hangend, dus niet op de hoogte te zijn van er gebeurt in cultureel gent, dit stukje, is voor mij niet begrijpelijk. vermoedelijk heeft de auteur er zijn tijd ingestoken, heeft hij dat goed bedoeld, maar ik snap er geen bal van. het kan natuurlijk aan mijn beperkte vermogens liggen, en dan wil ik me daarvoor verontschuldigen.
pas op, ik wil dat nijlpaard erbij nemen, ook de opmerking dat er te weinig inspraak is, of te laat, of nooit, dat wel, maar de rest……
ik kan ook breedsprakelijk zijn, maar zo, dat geloof ik niet. indien wel, geef me een seintje.
Toekomstige geschiedkundigen kunnen een vette brok hebben aan de studie ivm de benoemingspolitiek van professoren in de faculteit letteren en wijsbegeerte in de jaren 90.
Verkeerde post, dit hoorde bij de Gentse nijlpaarden…
Dit artikel is raak. De zelfgenoegzaamheiod van de Gentenaar, typisch en vooral neerkijken met enige minachting op de mensen uit de provincie die zich beter kunnen bezighouden met cafézitten en op het veld werken. Deze kortetermijnpolitiek, niet alleen op vlak van cultuur, maar ook op alle andere vlakken speelt de Gentenaar nu reeds parten. Wie enig verfrissend idee aanbrengt kan maar beter zwijgen want men mag niet ingaan tegen de subsiediestroom en tegen het korte termijndenken. Zo geven bepaalde scholen voor specifieke beroepsopleidingen de voorkeur aan die opleidingen die de school het meest subsidiëren, namen noemen is te delicaat. Ondertussen groeien belangrijker scholengemeenschappen uit in andere steden. zoals Sint-Niklaas, Vanuit Gent straalde ook weinig sympathie uit tegenover de verschillende provinciale regio’s, waardoor het Waasland meer ging aanleunen bij Antwerpen, de Denderstreek bij Brussel, het Meetjesland deels bij W-Vl en de Vlaamse Ardennen plooiden terug op zichzelf. In ieder geval, Gent zal veel harder moeten gaan werken aan zijn imago, haar prachige binnenstad zal niet meer volstaan om het verder uit te bouwen. Men kan het niet vanzelfsprekend blijven vinden dat de grote subsidiepot, na Antwerpen naar Gent gaat en voor de andere vlaamse steden de kruimels. Verfrissende ideeën duiken op in Brugge, Leuven, Sint-Niklaas en, jawel Hasselt. Wanneer het cultuurbeleid blijft slabakken zou Bertje wel eens verrassend uit de hoek kunnen komen op gebied van subsidiies en gelijk zou hij hebben.
Hebt u zelf geen bekwame mensen in huis, zoek ze dan, werk hard, bouw lange termijn projecten uit en last but not least ga lobbyen en op tafel kloppen in Brussel als het moet.
Verder heeft de stad te kampen met een haven die het Europees pleit aan het verliezen is en wat doet men? Men gaat zoete broodjes bakken met de Holanders en dit is nu juist bij de duivel te biechten gaan. Werk dan liever mee aan het Schipdonkkanaal en stel tegenover Zeebrugge keiharde tegeneisen.
De evolutie in Gent doet mij op een weinig comfortabele manier denken aan hoe het Ronse vergaan is, eens het textielparadijs van België. De tijden veranderden, iedereen zag het behalve de Ronsenaar die zich wentelde in zijn eigen zelfgenoegzaamheid tot het moment van de voldongen feiten: complete teloorgang, leegstand, verpaupering. De Titanic (textiel) verging maar het orkest (Ronse) bleef spelen. Tot de rook van de schouwen was er symbolisch gehypothekeerd (dixit een gerechtsdeurwaarder).
Samengevat, men wenst in Gent en waarschijnlijk ook elders alles in beperkte kring te beslissen, buitenstaanders zijn per definitie incomptetent en als ze uit een provincienest komen is het al helemaal niets. Wij, mensen van den buiten, wij weten wel beter waar de harde werkers zitten.
Clément, uw reactie is zeer duidelijk en legt de vinger op vele wonden. De vergelijking met Ronse vindt ik wat overtrokken, tenzij u bedoelt dat Gent zijn hinterland aan het verliezen is, zoals Ronse destijds met Henegouwen. Keiharde tegeneisen tegenover Zeebrugge? Dat ruikt naar wafelijzers en Witte Kaproenen.
Vind ik, vind ik, vind ik (ik zal het duizend keer schrijven). Hier heb ik een Nijlpaard geschoten.
We kunnen nu toch een uitdrukkelijke uiteenzetting verwachten van de auteur over de punten die volgens hem verkeerd zijn in dat geo-zoologisch drama!
Hoe kan het, en moet het dan?
Was het vroeger beter of moet het verleden uitgeveegd worden? Of worden de vragen verkeerd gesteld, of worden ze verkeerd beantwoord.
Ik vind Clément wel wat hard als hij de Gentenaars als “zelfgenoegzaam” bestempelt. Hoeveel “Gentenaars” hebben het hier in Gent wel nog om te zeggen? We worden nu al jaren systematisch door onze eigen provinciegenoten op alle gebied in de rug geschoten, waarom?
Dan verwonderd dat de waardevolle van onze stadsgenoten naar betere oorden trekken.
Ronny, die laatste alinea van J.M. is speciaal voor jou bedoeld! :-)
ik denk het niet. eerst ben ik totaal niet waardevol, en ten tweede ben ik gewoon achter mijn… gelopen. gewoon het verhaal van het vrouwtje. nu ja, dikwijls ben ik wel blij dat ik hier zit, maar gent, en dat weten gentenaars zo weinig, is een toffe stad. je mist ze wel.
dat is zo dikwijls mijn gevoel: zien of weten die dat nu niet? ik geef toe, ik geef er ook soms een slag op, uit pure balorigheid, maar dat kommaneuken, dat calimero.gevoel, daar zit ik soms met verwondering naar te kijken.
Nee hoor! het feit van onze stadsvlucht gaat niet (alleen) over rony, hoewel hij ook zijn redenen kan hebben, het gaat over bv Maurice Maeterlinck destijds, maar zoveel anderen nu. Zelfs mijn eigen familie heeft het in Gent moeilijk om nog een werkelijke toekomstbeeld te verwekken. Ik vrees dat de zelfvoldoening van onze laatste triomferende jaren hen een verkeerd beeld geven van wat Gent hen te bieden heeft. Misschien zien ze hier nu de allomtegenwoordige Vlaamse tendens om de “andere” te denigreren als een moeilijke start tot persoonlijke ontwikkeling?
Calimero? Gent heeft het belangrijkste treinstation van Vlaanderen. Waarom werd er eerst in Antwerpen geinvesteerd ? Omdat we kleiner waren?