RSSEven thuiskomen: Overzichtstentoonstelling van Jules Van Biesbroeck in ‘Ons Huis’.
We schrijven 2088. Mijn achterkleinzoon Vladimir Braet heeft net het ouderlijke huis achter zich gelaten omdat hij intrekt in een hoogbouwappartement net aan de rand van Gent-centrum in Vinderhoute. 5 jaar zal hij doorbrengen in n°123A van de Walter de Buckstraat. Na die jaren verhuist hij zonder te beseffen wie die Walter de Buck in hemelsnaam was.
Vandaag fietste ik in Gentbrugge door de Van Biesbroeckstraat. Ik sprak een drietal bewoners aan en niemand van hen wist mij te vertellen wie die Van Biesbroeck was. Straatnamen helpen dus niet om je uit de vergetelheid te proberen houden want je naam neigt een zelfstandig naamwoord te worden, losgekoppeld van je verdienstelijke geschiedenis.
De beeldhouwer, schilder en tekenaar Jules Van Biesbroeck is inderdaad een vergeten figuur geworden die nochtans een belangrijke betekenis voor Gent heeft gehad. Linx+, Amsab en het ABVV hebben deze vergeten kunstenaar vanonder het stof gehaald en presenteren tijdens de Gentse Feesten een overzichtstentoonstelling van hem in de Fernandezzaal in Ons Huis op de Vrijdagmarkt. Pittig detail is dat Linx+ de bewoners van de Van Biesbroeckstraat persoonlijk heeft uitgenodigd om zaterdag om 11 u. naar de opening te komen.
In Ons Huis past Van Biesbroeck als gegoten. Hij was immers de huisdecorateur van dit socialistische bastion, ontworpen door dezelfde architect als de Vooruit: Ferdinand Dierckens. De pracht en praal in Ons Huis hebben na de renovatie van de jaren vijftig echter moeten plaatsmaken voor een functioneel interieur. Vooral het verlies van de indrukwekkende art-nouveautrappenhallen en -galerijen in de rechtervleugel is een spijtige zaak. Enkel een reliëf en de prachtige Beheerraadzaal laten de geest van Van Biesbroeck nog in het gebouw zweven.
Van Biesbroeck gold in zijn tijd niet als een vernieuwer. In tegenstelling tot heel wat avant-gardekunstenaars met linkse bindingen bleef hij zeer academisch werken, naar het klassieke ideaal van vormschoonheid, harmonie, compositie en kleur. Toch werd hij in zijn tijd beschouwd als één van de beste beeldhouwers van België. Hij liet Gent verschillende standbeelden na zoals het Edmond van Beverenmonument in het Citadelpark en het François Laurentmonument aan het gelijknamige plein.
Een meesterwerk van hem staat in de Tuin Van Kina: De hongersnood. Deze beeldengroep van vier uitgemergelde hongerlijders is geïnspireerd op de hongersnood in Brits-Indië, begin 20ste eeuw met naar schatting 11 miljoen doden. Tbc-lijders uit het hospitaal in de Bijloke stonden hier model voor. Dit werk kan gelezen worden als een universele aanklacht tegen de honger en ellende. Ik was er diep onder de indruk van. Het is huiveringwekkend realistisch. De anatomie van de uitgemergelde gedaantes komt pijnlijk echt over. Het is ‘de schreeuw’ van Edvard Munch maar dan in drie dimensies uitgevoerd. Het beeld staat verborgen in de Tuin van Kina achter waaiende bladeren van een treurwilg die het beeld bijna doen ademen. Aan de voeten van het standbeeld is er vogelzaad uitgestrooid. In de winter zou ik dit nog begrijpen maar nu vinden die dieren toch voldoende te eten?
Van Biesbroeck kende een getroebleerde relatie met Gent. Zijn ontwerp (te bezichtigen op de tentoonstelling) van een standbeeld van Edward Anseele van wie hij een vertrouwenspersoon en bewonderaar was, werd uiteindelijk op een pijnlijke manier afgekeurd. Van Biesbroeck toonde Anseele als een vermoeid,verbitterd man. Dit was helemaal niet naar de zin van de jury die Anseele liever als een ‘ijzeren mensch’ wou afgebeeld zien. Zoals we weten heeft het ontwerp van Cantré het gehaald waarbij Anseele nu als een bovenaardse triomfantelijke strijder aan de Zuid staat afgebeeld. De wedstrijd werd een veldslag tussen ambacht en vernieuwing. Van Biesbroeck voelde zich de grote verliezer en met de dood van Anseele kwam er een einde aan zijn samenwerking met de socialistische beweging in Gent. Hij verliet zwaar ontgoocheld de stad en ging in Vorst wonen. Met deze tentoonstelling komt Van Biesbroeck weer even thuis in ‘Ons Huis’.
Was Van Biesbroeck in hart en nieren wel een overtuigd socialist of deed hij eerder werk voor de beste betaler? In Italië maakte hij ook naam en faam maar dan eerder voor adellijke elitaire opdrachtgevers. We hebben wat het raden naar de ware ideologische achtergrond van deze kunstenaar. Maar net dat vleugje dubbelzinnigheid past toch perfect in de geest van de Gentse Feesten. Al de officiële affiches van de Feesten, die ik mij kan herinneren, hebben die typische dubbelzinnigheid: een vrouwelijke cowboy die rodeo speelt op de draak van het Belfort, een obscure man met een rode ballon aan het stadhuis, Marino Punk die in kleuterhouding accordeon speelt, een bejaarde dame in het roze die luchtgitaar speelt op haar bezem, …
Kortom, redenen genoeg om eens een stapje in ‘Ons Huis’ te zetten en kennis te maken met het leven en werk van Jules Van Biesbroeck. Tijdens de Gentse feesten is de tentoonstelling gratis te bezichtigen in ‘Ons Huis’ op de Vrijdagmarkt, telkens tussen 14 u. en 20 u. (ingang via de Meerseniersstraat)
© 2012 GENTBLOGT VZW
Prachtig! Ken uw geschiedenis, ik kom zeker kijken voor ik op reis vertrek :-)
Het is niet verwonderlijk dat de bewoners van de huidige Jules Van Biesbroeckstraat niet weten naar wie hun straat werd genoemd als zelfs de officiële stadsdiensten dat niet weten. Voor 1935 heette deze straat in Gentbrugge Meirestraat en werd toen omgedoopt tot Jules Van Biesbroeckstraat. Daarmee werd toen de kunstenaar Jules Evarist Van Biesbroeck bedoeld (°Gent 1848, + Bordigera 1920,zie Nationaal Biografisch Woordenboek 12, 1987, blz 67-72). Bij de fusie met Gent stelde men vast dat er in Gent, op Heirnis-Scheldeoord, een Jules Van Biesbroeckplein bestond, waarmee de beeldhouwer Jules Pierre Van Biesbroeck junior(° Portici 1873 + Gent 1965) werd gehonoreerd, zoon van de voornoemde Jules Van Biesbroeck senior. Om verwarring te voorkomen werd dat plein in 1918 daarom herdoopt tot Leon Sarteelplein. Toen men na de fusie de straatnaamborden voorzag van wat uitleg werd het straatnaambord in Gentbrugge voorzien van de tekst “Beeldhouwer, 1873 -1965″. Dit berust dus duidelijk op een misverstand want die straat heette reeds zo in 1935 toen Jules Van Biesbroeck jr. nog bijlange niet dood was.Hij overleed pas in 1965.
Toen de auteurs bij de voorbereiding van het boek “Straatnamen Gentbrugge” in 2007 dit ook vaststelden en de bevoegde diensten daarop wezen bleef dit zonder gevolg. Op het straatnaambord bleven dus gegevens staan over de zoon waar dit de gegevens over de vader moesten zijn. In dergelijke verwarrende omstandigheden is het dus maar normaal dat ook de inwoners van de straat het niet meer weten.
Arthur: bedankt voor de achterliggende info!
Gelieve in mijn bijdrage 1918 te lezen als 1981. Sorry
Beste meneer De Decker,
Heel hartelijk dank voor uw zeer interessante informatie. Ik houd die hier zeker bij
Mvg
Paule Verbruggen
Vind ik heel interessant Arthur! Bijzondere historie!
Ik ga zeker eens langs! Hoort daar ook een uitgave/publicatie bij?
Beste meneer Schoors,
We proberen daar zeker een publicatie van te maken, maar er was nu geen tijd voor. Bovendien wachten we tot na de tentoonstelling, en op eventuele interessante informatie die de bezoekers nog kunnen geven.
Hartelijk
Paule Verbruggen
Om het nog gemakkelijker te maken:
Gent heeft vier Van Biesbroeck geteld:
- Jean-Baptiste Van Biesbroeck (1825-1878)
- Louis Van Biesbroeck (1839-1919)
- Jules Evariste Van Biesbroeck (1848-1920)
- Jules Pierre Van Biesbroeck (1873-1965)
en allen waren beeldhouwers.
Hoe de relaties tussen al die beeldhouwers waren laat ik aan u over….
Beste,
De relatie tussen de Van Biesbroecks vindt u op de stamboom die in het begin van de tentoonstelling staat.
Heel hartelijk dank voor de reactie
Paule Verbruggen
Het was inderdaad een artistiek begaafde Gentse familie.
De gemeenschappelijke stamvader van al deze kunstenaars was de kleermaker Jacob Frans VAN BIESBROECK (°Gent 28.6.1776 + 1830) X Anna Maria COLIJN (1785-1851).
Zij hadden 8 kinderen waar onder:
2.Jacob Jozef VAN BIESBROECK, metaaldrijver (° Gent 31.3.1808, +Gent 8.3.1875) X 13.7.1836 met Julie Stephanie ISTAS (° Doornik 11.6.1811, + Gent 10.1.1865). Zij hadden 9 kinderen , waaronder 2 kunstenaars door Jean Marie De Wulf hierboven vermeld, nl. :
2.2. Louis Pierre VAN BIESBROECK, (° Gent 17.2.1839, + Ukkel 11.3.1919) X Pharailde COLPAERT (°Gent 12.10.1840, + Williamsbay (Chicago) 1920). Hij maakte beelden voor herenhuizen en tuinen, in Gent o.a. “Exelsior†en de beruchte “Geketende Prometheus†in het Citadelpark. Ook de bronzen beelden “Ideaal en Waarheid†op de gevel van het MSK en portretmedaillons op de Westerbegraafplaats zijn van hem. Zij hadden 5 kinderen waar onder Georges VAN BIESBROECK (° Gent 21.1.1880, + Tucson (Arizona) 23.2.1974, burgerlijk ingenieur, astronoom en ontdekker van de komeet VAN BIESBROECK, X met de kunstenares Julia STERPIN (°Brugge 11.4.1832, + Tucson 10.10.1969).
2.8. Jules Evarist VAN BIESBROECK senior, (Gent 11.4.1848, + Bordighera (It.) 19.7.1920) X 27.8.1872 met Leonie DE KEUCKELAERE (°Gent 23.2.1841, + Bordighera 1920). Deze begon als beeldhouwer doch werd later vooral portrettist en schilder van historische taferelen. Er zijn werken van hem aanwezig in het MSK. Hij nam met succes deel aan de Gentse driejaarlijkse Salons en was in 1876 een van de artistieke organisatoren van de grote Pacificatiestoet. In 1879 wordt hij leraar tekenen aan de Gentse Academie en gaf er les aan de gebroeders De Smet, Frits Van de Berghe en Olivier Piette. Hij was actief binnen de Belgische Werkliedenpartij en zo betrokken bij de dekoratie van het Volkshuis (1899) en organiseerde tal van stoeten ter gelegenheid van 1-mei en Vooruit. Vermoedelijk zijn het deze activiteiten die doorslaggevend waren om rond 1933 een plein naar hem te noemen in Gent (en niet naar zijn zoon zoals ik eerst schreef) en een straat in Gentbrugge. Jules senior had een beroemde zoon beeldhouwer zoals vermeld door Jean Marie De Wulf:
2.8.1.Jules Pieter VAN BIESBROECK junior, (°Portici (It.) 29.10.1973, + Brussel 21.1.1965), X Stephanie ?,(+ 1960). Zij hadden 2 artistiek aangelegde kinderen. Het is over deze Jules dat de tentoonstelling gaat en waarover ik dus nu niet ga uitweiden.
De 4de Gentse beeldhouwer Van Biesbroeck waarover Jean Marie De Wulf het had is de jongste broer van de voornoemde Jacob Jozef, nl.:
8. Jan Baptist VAN BIESBROECK, (°Gent 23.10.1825, +Gent 22.7.1878) X met Eugenie DELSANDE. Deze staat vooral bekend als beeldhouwer van borstbeelden en godsdienstige onderwerpen. Van hem zijn er in Gent beelden aanwezig in de Sint Baafskathedraal, het sint Antonius hospice en in het oud seminarie. Zij hadden 2 kinderen waaronder de beeldhouwer Frederik:
8.1 Frederik VAN BIESBROECK (°Gent 1861, + 1925). Deze is vooral bekend voor de versieringen die hij aanbracht op de eclectische huizen van de bouwmeester J.G. Semey in de Belfortstraat en elders te Gent.
Dankjewel Arthur! Boeiend en verhelderend!
Rechtzetting en aanvulling:
Bij 2.8.1. Jules Pieter Van Biesbroeck moet °1973 worden verbeterd in 1873 uiteraard. Volgens de genealogie aan het begin van de tentoonstelling mag de naam van zijn echtgenote worden aangevuld met Van Gele.
Die tentoonstelling is trouwens de moeite waard om te bezoeken. Interessant en mooi opgebouwd.
Beste,
We nemen de opmerking betreffende de genealogie zeker mee ter verbetering van de tentoonstelling.
En hartelijke dank voor u compliment !
Sofie Vrielynck
mooie en verhelderende tentoonstelling, zeker een tweede bezoek waard: bij de opening was er tot mijn grote verwondering een overweldigend pak mensen opgedaagd waardoor een rustig kennismaken moeilijk was.
een vernisage is natuurlijk een sociaal gebeuren maar toch…leuk was de discussie: wat is van wie?
over wat ging die discussie juist?
niet iedereen heeft jouw encyclopische kennis :-)
gewoon de juiste naam bij het beeld plaatsen.
en natuurlijk de vraag: “is dit kunst of vakmanschap?”
voor Arthur De Decker
In de overlijdensadvertentie van Jules-Pierre VAN BIESBROECK (junior) staat +Brussel(II) 27/01/1965 (niet 21/01/1965). Na te kijken! Ik kan U deze overlijdensadvertentie steeds bezorgen.
Hubert
u kan dat document scannen en sturen naar
dedeckertuur@hotmail.com
Ik haalde mijn gegevens uit het boek van G. Biesbrouck, 5 eeuwen familiestam BI(E)S(E)BROUCK(-OECK) en VAN BIES(E)BROUCK (-OECK), 1984.
Toevallig lees ik Uw artikel.
Ik bezit een tableau van Jules Pieter van Biesbroeck. Het betreft een gezicht van monnik.