Gentblogt

De zin van filosofie

vrijdag 2 juni 2006 14u02 | Eline Strik | 10 reacties
Trefwoorden: filosofie.

‘Leg de brede culturele impact van de ontdekking van hogere dimensies uit’. De eerste vraag van mijn eerste examen is een kolfje naar mijn hand. Het vak in kwestie heet ‘Kosmologie’. Het gaat over ‘Life, the universe and everything’, en zoals je gisteren bij Jonas kon lezen, ook over meringuetaart. Maar serieus, de vierhonderd pagina’s cursus maakten mij weer duidelijk waarvoor ik het ook alweer doe, filosofie studeren.

Dat is niet altijd evident. Het meest gehoorde commentaar op mijn studierichting is ‘maar wat kun je daar nou mee worden?’. Het antwoord is afhankelijk van mijn bui: soms geef ik een uitgebreid exposé over de vele mogelijkheden, soms houd ik het bij een kort ‘werkloos’. In ieder geval is kantoorbediende een uitstekende job voor een filosofe. Ervaring met kopiëren hebben we immers ruimschoots. In het copycenter, dat onlangs een vakantiehuisje in Spanje kon kopen van mijn cursussen, was het vandaag extreem rustig. Maar misschien komt dat omdat men van goede studenten verwacht dat ze hun cursussen vóór de examenperiode kopiëren. In ieder geval deed ik er de aangename ontdekking dat je er ook op gerecycleerd papier kunt drukken, wel zo milieuvriendelijk.

De tweede vraag gaat over het quantumvacuüm. Ik moet onmiddellijk weer aan die kerel denken die mij en een vriendin onlangs ondervroeg op café. Toen hij hoorde dat we filosofie studeren, gaf hij een andere veelgehoorde opmerking. ‘Ah, ik doe ook veel aan filosofie.’ Natuurlijk gaat filosofie over zaken die ons allemaal aangaan. Toch blijft het vreemd dat mensen zulk soort opmerkingen maken. Zodra we leren lopen worden we geconfronteerd met de zwaartekracht, maar zegt u op cafés tegen burgies ‘Ah, ik doe ook veel aan theoretische fysica’? Ik niet.

De man in kwestie bleek zelf een oersaaie informaticajob te hebben, maar dat weerhield hem er niet van tegen ons te beginnen over het bekende experiment met de appel in de doos. Dat kenden we nog niet. Het bleek in te houden dat als ik een appel in een doos doe, en vervolgens de doos aan een informaticus doorgeef, dat die dan niet weet of er al dan niet een appel in zit. Na lang nadenken herkende ik dit als een volledig verknipte versie van het experiment met Schrödinger’s kat. In het meest bekende experiment uit de quantummechanica is die dood en levend tegelijk, maar dat heeft niets met appels te maken. Gebruik makend van onze lichte verwarring, trok de man zijn dure kraagje recht en vroeg: ‘Maar filosofie, wat kun je daar nu eigenlijk mee worden?’ Voordat ik het café uitvluchtte, keek ik hem zo arrogant mogelijk aan en zei ik: ‘Filosofie, daar kun je niets mee worden, daar kun je iets mee zijn.’

De volgende vraag gaat over het multiversum. Eventjes was ik blij toen ik er in de boekentoren achterkwam dat er vele universa zijn waarin bijna hetzelfde gebeurt als in het onze. Zonder twijfel was ik in een ander universum niet aan het blokken, maar ondeugende woordjes aan het uitwisselen met de knappe onbekende die net voorbij liep. Even later werd mijn droom ruw verstoord toen ik las dat het idee dat er zoiets bestaat als een coherent ‘ik’ een illusie is.

Bij de vragen over de snaartheorie en het bewustzijn begin ik al flinke schrijfkramp te krijgen, maar de vraag over vrije wil spreekt me erg aan. Het al dan niet bestaan van een vrije wil is al eeuwen onderwerp van caféruzies tussen filosofen. Ook wij discussieerden er in het eerste jaar wekelijks over in de Amber. Altijd met dezelfde argumenten, die al eeuwen lang gerecycleerd worden. Dat is pas milieuvriendelijk. Toch was het leuk om er nog eens twee kantjes over vol te schrijven.

Al met al was het een goed examen. Van de vraag over het quantumvacuüm had ik niet veel gebakken, maar wellicht kan de prof mijn lyrische beschrijving over de vrolijk ronddartelende deeltjes waarderen. Toen hij me vroeg hoe het geweest was, glimlachte ik mysterieus. ‘Oh, er bestaat een universum waar ik een twintig verdiend heb.’ Filosofie is een misbegrepen, maar fantastische studie.

© 2006 GENTBLOGT VZW