RSSTaalwetten in Gent
De laatste tijd is er veel sprake over taalprotectionisme. De Morgen noemt het ‘linguistic cleansing’. Vlamingen zouden zich meer en meer star gedragen tegenover Franstaligen. Het verhaal van de hoge EU-ambtenaar die zich in Sint-Pietersleeuw wou domiciliëren maar enkel in het Nederlands bediend werd, hoewel de dame aan de balie duidelijk zijn Frans en Engels goed verstond, viel mij het meeste op. De gemeentebeambte beriep zich op de taalwet bestuurszaken die stelt dat burgers enkel in de taal van het taalgebied bediend worden. Op het containerpark stond men hem zonder problemen in het Engels te woord. Daniël Verhoeven maakte zich zorgen en vroeg aan de Gentse burgemeester hoe het in Gent zit met de uitvoering van die taalwet. Hoe gedragen de beambten zich tegenover toeristen? Worden (toekomstige) Gentenaars die de Nederlandse taal moeilijk of niet machtig zijn wel bereikt? Kunnen deze anderstaligen wel bij ons bestuur terecht? En hoe wordt er opgetreden tegen taaldiscriminatie?
Burgemeester Daniel Termont gaf hierop een verhelderend antwoord dat we toch graag met u willen delen.
Het is inderdaad zo dat wij zelf als bestuur in alle contacten met particulieren het Nederlands moeten gebruiken. De taalwetgeving is vrij streng en wordt nauwlettend bewaakt door de Vaste Commissie voor Taaltoezicht. Wij krijgen herhaaldelijk klachten over het feit dat stadsdiensten zich niet zouden houden aan deze wetgeving.Het gebruik van het Nederlands door onze diensten kan dus in geen geval als taaldiscriminatie beschouwd worden, maar is integendeel een wettelijk opgelegd principe.
Op deze regel wordt echter door de Vaste Commissie voor Taaltoezicht (onder bepaalde strikte voorwaarden) uitzonderingen toegestaan.
De voorwaarden zijn:
1. de betrokken dienst maakt geen systematisch gebruik van vreemde talen; het gebruik ervan is eerder uitzonderlijk en in beperkte gevallen;
2. het gebruik van een vreemde taal is verantwoord door een bijzonder doel (vb. het bereiken van een bepaalde doelgroep die men met de bestuurstaal niet of moeilijker kan bereiken…);
3. de vreemde taal wordt gebruikt naast de voorgeschreven taal en de anderstalige tekst bevat niet méér informatie of andere informatie dan de originele boodschap; er dient hierbij wel aangegeven te worden dat de anderstalige tekst een vertaling uit het Nederlands is;
4. de anderstalige tekst is bestemd voor een anderstalig publiek en niet voor Nederlandstaligen.Naar toeristen, allochtone burgers… toe wordt van deze uitzondering gebruik gemaakt door tal van stadsdiensten om deze personen toch te kunnen informeren in een door hen gesproken/begrepen taal. Kwestie van een klantvriendelijke dienstverlening aan iedereen te geven, ongeacht de taal die zij gebruiken.
Particulieren zijn niet gehouden door de taalwetten. Het staat hen volledig vrij de taal te gebruiken die zij wensen in hun contacten met anderen. Als stad kunnen wij enkel een voorbeeldfunctie geven (voor zover wij ons op voornoemde uitzondering kunnen beroepen). Regelgevend of sanctionerend kunnen wij hier echter niet tussenkomen.
Het is fijn te weten dat op wetten altijd uitzonderingen bestaan die rekening houden met de realiteit van alle dag.
© 2008 GENTBLOGT VZW
Goede weergave van de taalwetten en regels.
Ik heb er wel opmerkingen op:
- Als een beambte de vreemde taal (Frans, Engels, Duits, Spaans, Turks of Arabisch) van de belangstellende kent of begrijpt mag hij die dus niet spontaan gebruiken of beantwoorden, tenzij eerst in ‘t Nederlands geantwoord wordt: efficiency?
- Zou Vlaanderen niet aantrekkelijker en sympathieker overkomen worden voor haar bezoekers met een taal-hoffelijkheidspolitiek?
- De grond van die wetten berust toch op een zeer typische afzonderingsmentaliteit, die wel dicht bij een taalracisme aanleunt, of heb ik het niet goed begrepen. Is het niet zo, toch voel ik het wel zo aan, want die wetten werden gemaakt voor de grote immigratiestroom, en waren alleen bedoeld tegen de Franstalige landgenoten, en zoiets kreeg in sommige landen de naam “appartheid”.
beste jm.,
je slaat wel een paar dingen door mekaar.
je weet net zo goed als ik waarom die taalwetgeving er gekomen is. dat heeft niets met “apartheid”, maar met de nood aan een duidelijkere regelgeving te maken.
als je het goed leest, zijn er uitzonderingen genoeg. bezoekers zullen te woord gestaan worden.
het ging het erover dat men anders alle formulieren in de drie landstalen moest aanbieden, en de nodige bedienden om ze te verwerken. dat was pas weinig efficient. vooral, wat tom aanhaalt, met de nodige misverstanden.
ik erger me al lang niet meer aan die vlaamse franstaligen, dat sterft uit, maar wel aan de zelfverzekerdheid waarmee engelstaligen zich manifesteren. dat is pas erg. ik ken mensen in gent die daar al jaren wonen, maar steeds engels spreken.
een turk, pool, chinees moet nederlands leren, maar die allochtone amerikaan, om een belgisch paspoort te krijgen, niet.
ik zou eens willen weten in welke stad in G.B. of V.S. ik inlichtingen kan krijgen in het nederlands om daar een bedrijf te starten,(ook in wallonie trouwens), en men moet niet beginnen van “engels is de wereldtaal.” het zou wel eens heel anders kunnen uitvallen in de toekomst.
oh ja, jm., troost je: in het buitenland is het nog altijd belgique, dat hoofdzakelijk bestaat uit region bruxelles-wallonie, alle folders zijn franstalig of engels. de enige univ. is ULB.
gelukkig zijn het wel hoofdzakelijk vlamingen die er werken: die kennen hun talen.
het is eigentlijk simpel: taal is een wondelijk middel om je zoveel mogelijk geestelijk te verrijken, geen doel, en dat vergeet men in de politiek dikwijls.
rony, ik kan me zeker niet terugvinden in uw analyse voor zover het er een is.
De basis van onze taalwetten zijn er wel omwille van protectionisme gekomen, maar dat protectionisme kwam er omwille van vrees voor de andere, de franstalige. Die vrees is dikwijls een symptoom van een complex dat aanleunt bij een obsessie en dat wordt wel als een soort racisme door de tegenpatij aangevoeld, een verwerping. De andere systematisch verwerpen is echte racisme.
De huidige evolutie is zo dat op wereldniveau het Frans bijna even zwaar bedrijgd is als het Nederlands en het Letzenburgs. In plaats van met modder naar mekaar te gooien zouden we beter samen sterk staan.
Wie gelooft er nu dat onze kleinkinderen geen Nederlands meer gaan praten? Behalve in de Brusselse regio staat het Nederlands nergens onder druk. We moeten natuurlijk niet verwachten dat buitenstaanders onze taal spreken maar dat is altijd al zo geweest.
Het frans is al helemaal niet in de verste verte bedreigt. Niet door het engels, het spaans of het Chinees. Binnen 100 jaar zal nog vrolijk Russisch, Frans, Duits, Japans en Arabisch gesproken worden. Letzenburgs, daaraantegen?
Als men deze wetten zou gebruiken bij mondiale contacten, wat zou men dan van ons denken…dat we contacten weigeren…of zo iets?
In de Brusselse regio is het inderdaad erg gesteld met de bekrompen: “We mogen officieel alleen Nederlands Spreken”. Een Journalist van het Engelstalige ‘The Bulletin’ deed een test. Hij telefoneerde naar het stadhuis van Haarlemmermeer (vlakbij Amsterdam Luchthaven en naar het stadhuis van Zaventem. In Haarlemmermeer werd hij vlot in het Engels te woord gestaan, in Zaventem konden ze hem niet verder helpen want ze mochten geen Engels spreken. Nu moet je weten dat die journalist belde om inlichtingen in verband met de vestiging van zijn bedrijf in de regio van Zaventem. Dat we zo wel eens meer de boot zullen missen ligt in de lijn van de verwachting. Straks moeten ze ‘The International Airport’ van Zaventem nog naar een andere, meer taalvriendelijke regio verhuizen.
Jean-Marie, deze keer hebt je zeker gelijk. Ben nog nooit een groep van mensen tegengekomen, die zodanig koppig, of mag ik ook bekropen, aan HUN taal vasthoudt.
Enfin, de anthropologie is inmiddels verder en weet dat binnen de volgende 100 jaar sommige talen gewoonweg zullen verdwijne, omdat er te weinig volk voor is.
Ik veronderstel dat we binnen de 150 jaar in Europa Engels als “ambtstaal” zullen praten. De rest is Mamelochn.
Als je nog nooit een groep van mensen bent tegengekomen die zo aan hun taal vasthoudt, dan weet je duidelijk niets van andere culturen in deze wereld. De bekrompenheid zit dan duidelijke bij jezelf door je totaal gebrek aan interesse voor andere volkeren en culturen. En de dag van vandaag hoef je echt niet de hele wereld af te reizen om iets te leren over andere volkeren. Gewoon je oogkleppen afleggen en wat culturele interesse tonen. Als jij vindt dat vasthouden aan de eigen taal en cultuur bekrompenheid is, dan is meer dan 90% van de wereldbevolking dus bekrompen volgens jou. Als je zo weinig belang hecht aan je eigen taal, emigreer dan gewoon. Weer een nestbevuiler minder. Weet dan wel dat men nergens ter wereld op taalgebied zo tegemoetkomend zal zijn dan men in Vlaanderen is tegenover inwijkelingen. Je zal je dus onmiddellijk moeten aanpassen. Dat mensen zoals jij geloven dat wij Vlamingen op dat vlak het meest koppig zijn is gewoon een gevolg van onze media die constant het eigen volk beschimpt en aan nestbevuiling doet. Dat je het woord ‘bekrompen’ gebruikt zegt veel over welke klok je altijd hebt horen luiden, terwijl je de klepel niet weet hangen. Het is gewoon een woord om mensen zonder argumenten zwart te kunnen maken.
Och, komaan, er zijn nog heel veel kleine taalgroepen die het gewoon zijn om andere talen te moeten spreken. Dat aanpassen is echt niet uniek voor Vlaanderen. De bekrompenheid trouwens ook niet. Tsjechië is zo’n voorbeeld. Volgens de tsjechen zelf is hun taal te moeilijk om te leren, toch is de Praagse politie vaak niet echt bereid om engels te spreken.
Zal ook met hun geschiedenis te maken, hebben ook historische frustraties door de Duitse bezetting en hun sterke grote buur, net als onze trauma door de verfransing.
Als Vlaming moet je toch wel beseffen dat we een onverstaanbare brabbeltaal hebben, dat is geen nestbevuiling, dat is realisme.
Wel, dan ben je nog nooit naar Spanje geweest, waar in de meeste hotels waar ik verbleef ze zelfs geen Engels spraken, laat staan een bediende.
En zoals elders aangegeven, heel waarschijnlijk wordt Chinees de voertaal van de toekomst, niet het Engels.
Waarom? Engels is nog steeds aan een opmars bezig. Chinees is buiten China nog steeds heel onbelangrijk. Het zal wel aan belang winnen maar vergeet niet dat op 5 continenten het Latijns schrift wordt gebruikt en Europese talen worden gesproken die verwant zijn aan elkaar. Uiteindelijk is het voor al die mensen véél makkelijker om Engels te leren dan Chinees.
veel hangt ook af van de ingesteldheid van de ambtenaar.
Het is natuurlijk het makkelijkst en het veiligst om je achter die taalwet te verschuilen, maar ik moet nog het eerste dienshoofd tegenkomen die een medewerker streng zal toespreken wanneer die zich in contact met burgers een beetje welwillend opstelt. (maar ze zullen ongetwijfeld wel bestaan, vooral in middens van stadsdiensten waar het collegas-gehalte vaak een beetje hoger ligt :P)
Aan de andere kant moet je toch ook rekening houden met het “gevaar” van onduidelijkheid wanneer de gebruikte contacttaal (voornamelijk frans of engels) eigenlijk niet de eerste taal is van beide personenen.
Er is dan ook zoiets als de officiële richtlijn (zie boven) die men altijd voor officiële, geschreven contacten in het oog dient te houden (en zelfs dan wil het VB wel eens een klacht indienen) en het officieus advies om de mensen vooral vooruit te helpen (toch zeker in de hulpverlenende sector)
Hoe dan ook, hoffelijkheid komt van 2 kanten imo en als iemand inspanningen doet om Nederlands te verstaan/praten en vraagt of hij eventueel een andere taal mag gebruiken, dan kan je daar heel anders mee omgaan dan een onbehouwen Franstalige die in Vlaanderen maar doodleuk Frans begint te praten en ervan uitgaat dat men hem maar moet verstaan.
PS. Herb, wie weet spreken we binnen 150 jaar wel Chinees of Russisch ;-)
Hey ! Gisteren hoorde ik Nederlands, Vlaams in mijn straat! Dus zo erg is het nog niet gesteld in Gent !
men gooit wel een paar dingen door mekaar.
- nederlands als bestuurstaal.
het is gewoon zo dat onze reglementen en wetten in het nederlands zijn opgesteld. geef je daar als beambte een vertaling van, met de beste bedoelingen, dan kom je wel op heel glad ijs. voor nederlandstalingen is het zo al moeilijk om alles te begrijpen maar een mondelinge vertaling door een welwillende beambte? ik probeer alle dagen onze sociale wetgeving uit te leggen aan mijn echtgenote en zoon: dat lukt niet! ten eerste hebben ze van sommige begrippen geen vertaling. bv.sociale bijdragen of inkomstenbelastingen voor werknemers: dat bestaat niet in china! of kunnen ze het niet plaatsen.
-nederlands als communicatiemiddel.
als er één streek in wereld is, om te zwijgen van een land in europa, waar bijna iedereen zijn uiterste best doet om anderstalingen te woord te staan, dan is het wel hier. het zal aan de keuze liggen van de herbergen waar ik soms vertoef, maar ik heb deze avond met engels, spaans, frans en duitstalingen aan tafel gezeten. niet dat we een discussie over het geslacht van de engelen hebben gehad maar bv. over kunst, politiek en paaseieren rapen lukte dat wel.
-nederlands als sociaal en politiek machtsmiddel.
we weten allemaal dat via een taal men druk kan zetten op sociale groepen. zo sprak men in vlaanderen frans om zijn dedain tegenover die vlaamse boerkes te beklemtonen. voor je stijgert jm. dat gebeurt overal: spaans in catalonie, frans in bretagne, mandarijns in heel china. in zuid.amerika spaans en portugees, in afrika frans, engels en portugees. de taal van de bezetters. daar zit het probleem. door de emancipatie van die “subgroepen en talen” zijn die niet meer zo onderdanig: ze gaan op hun strepen staan.
het gevolg is is dat men de taal van de “meesters” gaat verwerpen.
als dan iemand gewoon omdat hij de plaatselijke taal niet kan of WIL spreken toch eisen gaat stellen dan gaan nekharen recht staan.
versta me niet verkeerd: ik heb het niet over de tourist op de touristische dienst, niet over die bejaarde die in gents.frans haar taartje vraagt, maar over mensen die zich willen vestigen in een ander taalgebied en eisen dat men hen bediend in hun taal.
mijn ouders hebben in verschillende landen gewoond.
ikzelf heb nogal wat ervaring met loketten in rare gebieden. nergens hebben zij en ik de welwillendheid ontmoet die ik nu op “het zuid” regelmatig ondervind.
iedereen weet dat in de rand rond brussel het over politieke macht gaat: de mr en fdf halen daar een pak stemmen. komt de splitsing daar dan zijn ze die kwijt. simpel. houden ze die dan kunnen ze de plaatselijke bevolking verdrijven, wat ze nu al doen.
dat heeft niets met beleefdheid te maken, niets met onwil om een andere taal te spreken.
ik maak me meer zorgen over de verloedering van ons nederlands: dat is pas erg.
ik vraag me af welke reacties er zouden zijn als men gewoon wettelijk engels of frans uit ons straatbeeld zou bannen.
nb.chinees zal nooit dé wereldtaal worden: ‘t is te moeilijk en vooral niet aangepast aan ” moderne” begrippen.
taalwetgeving? Wie heeft dan dit pervers klinkende woord uitgevonden? ‘n Paar maanden geleden probeerde ik aan iemand uit Zwitserland uit te leggen wat ‘n taalgrens is. Maar die kon dit gewoonweg niet begrijpen. ‘n grens voor een taal?
Toch kent Zwitserland ook taalwetten, zij het niet op het federale niveau (Bund), wel op het niveau van het kanton. Sommige kantons hanteren (net zoals Vlaanderen dat doet) het territorialiteitsprincipe: als je erheen verhuist,
moet je in contacten met de overheid de officiële ambtstaal spreken.
Ik denk dat de taalobsessie in België komt door de grote invloed van de dialecten. Was het zo dat we algemeen en iedereen in de meeste diverse omstandigheden het AN zouden gebruiken, dan hadden noch het Frans noch anderen talen een overwicht kunnen halen. Wij voelen, of liever, horen nu toch ook al dat wij verder en verder gaan staan van het Nederlands van onze noorderburen. rony, geloof het toch niet dat alleen het snobisme het Frans bij ons binnenbracht. het werd louter uit praktische gronden gebruikt. Voordien was het latijn de communicatietaal.