RSSCafé ‘Dikke Boom’
Begin dit jaar lanceerde vzw Volkskunde Vlaanderen de actie “Help ons de volkscafés redden!â€. Een mooi initiatief waar wij van Gentblogt maar al te graag gehoor aan geven. Aldus lopen uw reporters buurt na buurt af voor onze eigenste reeks over volkscafés.
Nu de herfst weer in ’t land is, de zwangere wolken zich grijzig samenpakken en de vieze strontregen wordt uitgescheten op ons miezerig, reumatisch, door god en alleman vergeten provincienest… Nu den werkmens en den dopper, de kleine pagatters en de ouden van dagen zich onder natgezeikte luifels rond het amechtige vuur van door stad en staat gesubsidieerde barbecues scharen, wachtend op ulder stuksken vlees, op ulder saucissen en brochetten, onderwijl steunend en zagend van weet ge nog de fieste en dat de zon toen nog scheen… Welaan dan, in zulks een miserabele omstandigheden: is het dan geen tijd voor een vertellingsken? Voor een hartverwarmend verhaalke van een klein cafeetse, een cafeetse zo klein dat ge al chance moet hebben dat ge weet dat het daar ligt, daar in de schaduw van de kerk van Ekkergem, verborgen gelijk nen kleinen die verstopperke speelt…
In de Noordse mythologie vormt Yggdrasil – de wereldboom – de as die de werelden van mensen en goden verbindt en samenhoudt. Yggdrasil symboliseert de verbondenheid van al wat is en toont de sjamaan de weg naar de goddelijke wereld (en als deze geluk heeft ook de weg terug natuurlijk). ‘De verbondenheid van alles en iedereen’, een betere metafoor voor een volkscafé lijkt moeilijk te vinden… Aldus togen ikzelf en m’n gezel de fotograaf vol goede moed naar café Dikke Boom, in ons sjamanenpakje natuurlijk, vast van plan aldaar onze trip naar de bovenwereld te starten.
Spijtig genoeg waren we door al die Gentse Feesten al wat uit onze, nochtans met zoveel zorg en toewijding opgebouwde, normale volkscafé-routine geraakt: we arriveerden pas rond 20u in de Dikke Boom – rijkelijk laat, vermits het café normaal rond 21u de deuren sluit. En al kost een pint er slechts 1,20 euro, op zo’n korte tijd kunnen zelfs doorgewinterde sjamanen als uw reporters niet in hogere sferen geraken. Althans, dat dachten we toch. Want wie binnenstapt in café Dikke Boom, treedt binnen in een andere wereld. Op enkele vierkante meters ontwaren we een toog, twee tafels, wat stoelen, een jukebox, een elektronische darts, een reusachtige tv en in het midden van de ruimte – centraal, als was het de stam van de wereldboom – een tot pietjesbak omgebouwde ton, waarrond zich drie mannen vertakken. Ze zijn zodanig druk aan het spelen dat ze ons niet eens opmerken. En hun concentratie valt te begrijpen: later zullen we merken dat ze voor drankbonnetjes spelen…
We zetten ons aan de toog en raken meteen in gesprek met Marcel. Hij ziet eruit als een vliegenier-op-rust, maar is in feite kok. We hebben het over de gerookte look waarvoor je op een blad aan de muur kan inschrijven: die komt uit Frankrijk, is bijzonder straf en je krijgt er minder de bekende ‘lookadem’ van. Marcel is al zowat zijn hele leven stamgast van de Dikke Boom. Zelfs langer dan waard Pascal de zaak openhoudt. Pascal – “Coppens Pascalâ€, stelt hij zichzelf voor – is een op zijn minst breed te noemen, goedlachse man. Hij is al 17 jaar de baas van de Dikke Boom. Dat lijkt lang, maar er was blijkbaar al een café vanaf 1870! Wanneer Pascal ziet dat ik mijn notitieboekje pak, benadrukt hij dat we de naam van zijn café niet verkeerd mogen weergeven: het is niet Dikken Boom, zoals overigens nogal prominent op de gevel staat, maar Dikke boom – zonder ‘n’. ‘Ze hebben de plaat verkeerd gemaakt’, lacht Pascal. ‘Ik heb ze dan maar zo laten hangen.’
Pascal opent het café elke ochtend om 9u30. Niet dat hij daarom lang in zijn bed kan blijven liggen, want daarvóór moet er altijd eerst nog worden gekuist. Al krijgt hij het toch wel wat lastiger met de jaren, ‘maar ik ben dan ook geen 29 meer, zoals jullie’. Een pluim voor onze eeuwig jonge gezel de fotograaf! Volgende week gaat Pascal een weekje naar Italië, op prospectie. Want later zullen ze met 15 man van de minivoetbalploeg gaan. Altijd wanneer Pascal weg is, wordt het café door diens vader opengehouden. Dat moet een kranige gepensioneerde zijn, maar we hebben hem net gemist: hij vertrok blijkbaar net voor wij arriveerden. Alleszins: continuïteit is in de Dikke Boom geen loos begrip.
Aan de muur hangt een prachtig smeedijzeren kunstwerk: een – nu ja – dikke boom, waarin tussen de takken de naam van het café verstrengeld zit. Het werk is gemaakt door Herbrecht, die altijd vaste klant was maar zeer jong is overleden. Herbrechts atelier zou nog vol liggen met onafgewerkte werken. De smeedijzeren boom is echt prachtig, met brede cirkelvormig uitwaaierende takken en wortels.
Plots komen twee mannen van de brandweer binnen. Het was Pascal de laatste tijd opgevallen dat er wel erg veel wespen in zijn café waren, en na een kleine zoektocht had hij een wespennest ontdekt. Daar kon zelfs de nogal groot uitgevallen deegrol die hij onder de toog bewaart (om er af en toe als een rechter een verdict mee te vellen) niet tegenop, maar gelukkig is er dus de brandweer. Die klaren het klusje overigens in nog geen vijf minuten. Pascal biedt hen nog een pint aan, maar daarvoor ontbreekt het hen de tijd.
De Dikke Boom heeft een heuse spaarkas, waarop 93 (!) spaarders zijn ingeschreven. Elke maand wordt de kas gelicht om er een etentje mee te organiseren. Het doet mij spontaan denken aan een van mijn examens filosofie, waarop het ging over Kropotkin en diens boek Mutual Aid. Daarin constateert Kropotkin, de grote theoreticus van het anarchisme, dat binnen eenzelfde soort van competitie geen sprake is en solidariteit en wederzijdse hulp daarentegen essentieel zijn voor het behoud van de soort. Dat was in 1904 een regelrechte aanval op de sociaal-darwinisten, die meenden dat het goed was dat de zwakkeren aan hun lot werden overgelaten, omdat ‘zo de natuurlijke selectie haar gang kon gaan’. Op het bewuste examen begon mijn professor bijzonder lyrisch te doen over het café dat zijn grootvader vroeger openhield: dat had namelijk zoiets als een spaarkas, en toen droegen de stamgasten nog zorg voor elkaar, en ondersteunden ze elkaar nog in goede en slechte tijden… Welnu: het anarchisme in werking… het bestaat ook nu nog, in café Dikke Boom.
Het is ondertussen al 21u15 geworden. Een van de drie pietjesbakspelers was al naar huis gegaan, daartoe aangemoedigd door de anderen die hem herinneren aan de huisregels van zijn vrouw. Ook de rest maakt nu aanstalten om te vertrekken, morgen zullen ze elkaar terugzien, en is het niet morgen dan wel zeker overmorgen. We nemen hartelijk afscheid van Pascal. Een dik uur zijn we er geweest, in café Dikke Boom, maar dat was meer dan voldoende om te weten dat we terug zullen komen. Want niets zo charmant en gezellig als dat klein cafeetse, daar in de schaduw van de kerk van Ekkergem, verborgen gelijk nen kleinen die verstopperke speelt.
Dikke Boom, Krijgsgasthuisstraat 6, 9000 Gent
© 2008 GENTBLOGT VZW
wederom een schitterende repo uit het leven zoals het is
Als ik me niet vergis, zijn de Ekkergemse studio’s van het Oezbekistaans Filmfonds daar ook gevestigd, nietwaar Koen?
Dat klopt, er zijn de studio’s in Las Vegas en die in Ekkergem, gelegen in de schaduw van de Dikke Boom.
Beste Hendrik en Wouter,
Hier in Ekkergem worden we verdeeld door tegenstrijdige gevoelens omtrent uw reportage.
Enerzijds zijn we zeer tevreden: een lang artikel met veel foto’s op Gentblogt over de Dikke Boom. Voorwaar een schitterende zaak.
Totdat we lezen: “een cafeetje zo klein dat ge al chance moet hebben dat ge weet dat het daar ligt, daar in de schaduw van de kerk van Ekkergem, verborgen gelijk nen kleinen die verstopperke speelt…â€
We vinden dit toch een beetje tendentieus. Zo klein is de Dikke Boom nu ook weer niet.
Oke, het is niet zo overdreven groot. Maar het niet zo overdreven groot zijn maakt juist deel uit van de onweerstaanbare aantrekkingskracht op de ruime omgeving van de dikke boom.
Het niet zogroot zijn is deel van de sleutel van het internationaal succes van de dikke boom keten.
Over de verwijzing naar de wereldboom, de Yggdrasil dus, zijn we dan wel weer heel tevreden. Het is zeer positief dat U de dikke boom mythologisch kadert als zijnde de as die de werelden van mensen en goden verbindt en samenhoudt.
Ook historisch zit U helemaal goed. Het café bestaat inderdaad sinds 1780, wat het ouder maakt dan bv de Vooruit.
Wat die vergeten N van het uitgangbord betreft, vinden we het jammer dat U dit aan de grote klok hangt. Dit is slechts een voetnoot in de bijna 250 jarige geschiedenis van De Boom.
Wat we echter vooral missen in uw reportage is het internationaal aspect van de Dikke Boom.
Waarom denkt U dat Pascal naar Italië is. Zomaar voor het plezier? Vergeet het. Binnenkort zullen ook in Rome en omgeving ‘arboles grandes’ opduiken.
En waarom niets over de succesvolle Dikke Boom spin-off in Las Vegas ?
Denkt U waarlijk dat het toeval is dat in de Dikke boom naarstig gepietjesbakt wordt?
Kortom, een beetje gemengde gevoelens. In de Ekkergemse gemeenschap leeft het gevoel dat de internationale tak van de dikke boom onvoldoende belicht werd.
Zo kan nog de indruk ontstaan dat de Dikke Boom een lokaal gegeven is. Ekkergemnaars weten dat de Dikke Boom niet alleen het verleden heeft, maar vooral ook een grote internationale toekomst.
Toch oprecht bedankt voor het artikel. Alle publiciteit is goede publiciteit.
Beste Koen, gij edele pleitbezorger der internationaliserende aspecten van het inderdaad alle particularisme overschrijdende gegeven ‘Dikke Boom’,
Bedankt voor de lovende en aanvullende kritieken. Dat betekent veel voor ons, en stelt ons in staat het Gentblogtreportagewerk met des te meer ijver aan te vatten.
Weliswaar is het zo dat we in het licht van onze journalistieke integriteit en de door de voltallige raad van bestuur van Gentblogt vzw goedgekeurde deontologische code toch even een aantal zaken wensen te verduidelijken. U stelt ter meerdere eer en correctie van onze tekst een aantal wijzigingen voor, meerbepaald wat betreft (1)de veronderstelde grootte van de Dikke Boom, en (2) onze omissie van de internationale tak van onderhavige Boom.
Laat ons misschien beginnen met de uitklaring van punt (1), naar een oude traditie die wellicht wortelt in het feit dat wie een probleem bij de wortel wil aanpakken, zich best niet blind staart op de kruin, zodat men uiteindelijk door de bomen het bos niet meer ziet. Welaan dan, u stelt “zo klein is de Dikke Boom nu ook weer niet,” en u voert ter falsificatie van de overigens abusievelijk aan ons toegeschreven stelling van de kleinheid van de Dikke Boom aan dat het incorrect is te zeggen dat de Dikke Boom daar ligt “verborgen gelijk nen kleinen die verstopperken speelt.” Wat deze eerste tegenwerping betreft, moeten we opmerken dat het uiteraard een vergelijking, beeldspraak betreft, en als dusdanig niet de intentie heeft op exhaustieve wijze alle definiërende kenmerken van het gegeven Dikke Boom in een enkele propositie op te lijsten. Zoals elke Gentblogger weet, is de taal altijd ontoereikend. Een adequate representatie van de werkelijkheid is ten enen male onmogelijk, omdat woorden finaal slechts naar meer woorden – en niet naar dingen – verwijzen. Dat is meteen ook de reden waarom alle schrijfsels op Gentblogt met recht en reden als poëzie moeten worden beschouwd. Dat brengt ons bij de hermeneutische horizon van de gecontesteerde vergelijking “gelijk nen kleinen die verstoppperke speelt”. Het zal u uit voorgaande ondertussen duidelijk zijn geworden, dat de onbepaalbaarheid van de taal dus verschillende interpretaties mogelijk maakt, waarbij moet worden opgemerkt dat niets de verwijzing naar een al wat grotere, flink uit de kluiten gewassen tiener in de weg staat, bijvoorbeeld, zo stel ik me voor: een 11- tot 12-jarige, op weg naar volwassenheid en dromend van reizen naar verre oorden als bijvoorbeeld, om maar iets te zeggen, Las Vegas. Of dit ook werkelijk de geïntendeerde bedoeling was van de auteur van het gewraakte zinnetje, moet hierbij in het midden worden gelaten: elk kunstwerk, en zeker een reportage op Gentblogt, moet – wanneer het eenmaal geschreven is – als een autonome, zelfsubsistente entiteit worden beschouwd. Het komt aan de lezer toe om door interpretatie en projectie betekenis te genereren, een cohert verhaal op te bouwen. Wat ons noodzaakt tot de hypothese dat het klein-zijn van de Dikke Boom in feite een door u, beste Koen, op onze tekst geprojecteerde vooronderstelling is. M.a.w.: onbewust is er iets in u dat de Dikke Boom eigenlijk maar klein vindt, maar omdat dit conflictueert met uw – bewuste – passie voor het café, poogt u dit klein-zijn (dat voor u een aanfluiting betekent van de grootsheid van het café) weg te rationaliseren. Dat dit niet lukt, dat deze latente, onbewuste drijfveren onvermijdelijk een uitweg zoeken, wordt gestaafd door het plots opduikende zinnetje “Oke, het is niet zo overdreven groot†– als krijgen we door dit ene, kleine zinnetje plots een onvermoede inkijk in de diepten van uw naar een grotere Dikke boom smachtende psyche.
Nu, er was ook nog ons gebrek aan aandacht voor de internationale uitstraling van de Dikke Boom. Hier moeten we volstaan met de verwijzing naar onze Deontologische Code – zo beroemd dat zelfs de Chinezen ze al hebben gekopieerd – luidend: “Op Gentblogt schrijf je enkel leugens wanneer je er zeker van bent dat niemand het bedrog zal opmerken.†Dat op zulks een wijze het merendeel van de artikels tot stand komt, behoeft uiteraard geen verdere uitleg. Onze lezers zijn nu eenmaal eerder van het luie type. Maar precies hier knelde het schoentje van de internationale carrière van de Dikke Boom. Natuurlijk was ons onderzoeksteam op de hoogte van de zogenaamde internationale expansie van de Dikke Boom, waarbij inderdaad vooral de vestiging in Las Vegas in het oog springt. Maar zoals onze Code het stelt: “Schrijf enkel leugens als niemand ze kan ontmaskerenâ€. Welnu, iedereen kan door luttele research te weten komen dat de promo-campagne van de zogenaamde internationale verwezenlijkingen van de Dikke Boom wordt gecoördineerd door een obscure organisatie, het Oezbekistaans Filmfons, waarvan de activiteiten totaal niet onomstreden zijn. Zo hebben we weet van documenten waarin het Oezbekistaans Filmfonds wordt gelinkt aan de internationale handel in vrouwen, badeendjes en Bonsai, met Ekkergem als knooppunt in een wijdvertakt netwerk. Bovendien zijn er aanwijzingen dat grote geldschieters uit de Georgische maffia zich in het bedrijfje hebben ingekocht, waardoor het Oezbekistaans Filmfonds op zijn minst medeverantwoordelijk is voor de recente hoog oplopende spanningen tussen de Verenigde Staten en Rusland.
In zulks een context leek het ons dan ook niet opportuun de zogenaamde ‘internationale activiteiten’ van de Dikke Boom zomaar voor waar aan te nemen.
We hopen van ganser harte dat deze tekst aan een aantal van uw verzuchtingen heeft kunnen beantwoorden.
Nog één keer lachen met onze succesvolle handel in badeendjes en we zullen u weten te wonen.
Met Noordwest-Ossetische maffiagroeten!
ik kan breedsprakerig zijn, maar dit klopt alles.
om eerlijk te zijn, ik lees het niet meer. sorry jongens. iets er over. literaire mastubatie, voor jullie leuk, maar wij hebben er niets aan.
koen en wouter, zoek een leuk vriendinnetje.
beste rony, omwille van herhaaldelijke bedreigingen van de Noordwest-Ossetische maffia en de Bond voor Verstaanbaar Nederlands zie ik mij genoodzaakt over dit delicate thema verder mijn mond te houden… waarvoor excuses
beste ronny,
Het kan niet de bedoeling zijn uw tijd in China te verdoen met deze nonsens, groot gelijk heb je dat je erover leest. Toch nog eens kort meegeven dat we dus niets met de Noordwest-Ossetische maffia te maken hebben, en nu shutten we up.
Beste Wouter,
We danken U zeer aangaande uw schrijven, laat ons toe even te repliceren op de 2 door u aangehaalde elementen.
Over de onvolmaaktheid van de taal kunnen we U alleen maar 100% gelijk geven. Als we het goed begrepen hebben, betreft die vergelijking een beeldspraak en geen waarde-oordeel.
Wat de grootte van de dikke boom betreft, stel ik voor dat we het erop houden “als een kleine met een groeistoornis†(in de positieve zin uiteraard, een Chinese basketter in spe)
Wat uw tweede punt betreft, daar hebben we het toch moeilijker mee. U lijkt te suggereren dat het internationaal karakter een onwaarheid betreft. Met onwaarheden houden we ons niet bezig, dit staat in onze deontologische code.
Die geruchten over vrouwenhandel en maffia worden enkel verspreid door malafide concurrenten, u had dit kunnen weten als u de bronnen beter gecheckt had.
Toch hartelijk bedankt voor uw antwoord, het toont aan de PR-dienst nog werk te verrichten heeft en we nog harder moeten optreden tegen malafide concurrenten die ons een slechte naam bezorgen.
We hopen ten gepaste tijde de internationale tak van de dikke boom met onomstotelijk bewijsmateriaal te staven, zoals bv hier beelden vanuit Las Vegas waar de Dikke Boom ontegensprekelijk prominent aanwezig is, zelfs prominenter dan ene Celine Dion.
http://www.garagetv.be/video-galerij/vroemvroem/Big_in_Vegas_dikke_boom_nu_reeds_populairder_dan_Celine_Dion_.aspx
Beste Koen,
bedankt om één en ander in het juiste perspectief te zetten. Al is het niet onze bedoeling over dit thema een dikke boom op te zetten, toch nog dit.
U hebt mij correct begrepen aangaande het metaforische karakter van “de kleine die verstopperke speelt.” Het lag volkomen buiten mijn intenties om de Dikke Boom te vereenzelvigen met een ambetante, kleine, om zijn mammie schreeuwende ukkepup. Ik ben blij dat deze perceptie is rechtgezet. Ik zal er in het vervolg op letten mijn beeldspraak iets consentieuzer te kiezen: zo worden misverstanden in de toekomst vermeden.
Ook wat betreft de internationale expansie van de Dikke Boom, ben ik blijkbaar wat te voortvarend geweest. De bronnen van mijn fotograaf waren wellicht corrupt, zoals het filmpje van de link hierboven onomstotelijk bewijst. Ik zal dan ook ten gepasten tijde maatregelen nemen om incidenten als deze te vermijden: misschien helpt het als ik mijn fotograaf eens naar de AA stuur.
Voor de rest wil ik u en het Oezbekistaans Filmfonds nog veel succes wensen met de internationalisering van de Dikke Boom. (En mocht je toch nog aan een goedkope bonsai geraken, let me know)
groten, Wouter