RSS‘t Ros Beyaard
‘t Ros Beyaard ogen fonk’len
Zijne brede manen kronk’len
En hij wendt hem fraai en vlug
Met vier broers op zijnen rug
Iedereen kent het wel, het imposante beeld in het parkje op het Smet de Naeyerplein. Maar wat doet een Ros Beyaard in Gent? Hoort dat niet thuis in Dendermonde? Of in Dinant? Of toch maar in Aalst?
De legende vertellen is niet eenvoudig, er bestaan gewoon teveel versies van. Van cowboyverhalen over een niet te temmen hengst, tot sagen over feeën die met een toverstokje de gekste dingen doen. Maar allen zijn ze gebaseerd op een oude Franse roman; Reinout van Montalbaen.
In het kort even het verhaal schetsen; De vier Heemskinderen; Ritsaert, Writsaert, Adelaert en Reinout zijn de zonen van ridder Aymon, een vazal van Karel de Grote. (Jawel, ze heetten eigenlijk Aymon, ofwel Aymes en dan schrijven Vlamingen dat natuurlijk als Heems, vandaar de vier Heemskinderen.) Nu zaten die vier op zekere dag op het hof bij Karel de Grote en zijn ze daar slaags geraakt met één van zijn zonen. Het geschil kende echter een dramatische afloop, want de zoon werd gedood. Daarop zijn de vier gevlucht op het paard van Reinout, het Ros Beyaard. En dat moet een uit de kluiten gewassen dier geweest zijn om die vier kinderen te kunnen dragen en te ontsnappen aan de soldaten van Karel de Grote.
Maar die laat het daar natuurlijk niet bij en neemt hun vader gevangen. Hun moeder smeekt hem om genade voor haar man en haar zonen. En Karel stemt toe, in ruil voor… ‘t Ros Beyaard. En zo geschiedde. Het paard wordt met een molensteen in de Schelde geworpen. (In de Schelde of in de Maas, afhankelijk waar je wil dat het verhaal zich afspeelt …) Tot drie maal toe komt het echter weer boven water. Pas toen zijn meester, Reinout, de blik afwendde om de doodstrijd van zijn paard niet langer te moeten aanzien, bleef het dier definitief onder water.
Een mooi verhaal, maar wat heeft dat nu te maken met Gent. Niets, helemaal niets. En toch zitten we met dat beeld opgescheept.
We gaan even naar de wereldtentoonstelling van 1913, die Gent letterlijk terug op de wereldkaart zette. Het evenement die de stad het huidige aanzien en zijn trots terug gaf. Zonder die wereldtentoonstelling was Gent vandaag niet de stad die we allemaal zo lief hebben. Het bouwen van de Sint-Michielsbrug en het Sint-Pietersstation, de restauratie van het Gravensteen, de Graslei, het Belfort, het Vleeshuis, enz. Al deze projecten zaten in het masterplan om de wereld in volle luister in Gent te kunnen ontvangen.
Maar het gros van de bezoekers kwam enkel voor de expo, het terrein waar nu het Miljoenenkwartier is gevestigd. Daar waren immers talloze paleizen en immense tuinen te bezichtigen. Verschillende landen hadden er hun eigen stukje grond om er hun land te promoten. En in de erelaan stond het beeld van Ros Beyaard, te midden van een prachtige vijver. En het staat er nog steeds. Het is immers te sterk verankerd om zomaar even te worden verplaatst. Gelukkig maar, want het staat er ideaal. Een mooie herinnering aan de wereldtentoonstelling op de plaats waar het eigenlijk allemaal te doen was.
Maar waarom een Ros Beyaard op een wereldtentoonstelling in Gent?
Wel, het verhaal gaat dat Aloïs De Beule, de beeldhouwer, al langer een ontwerp voor dat beeld had, maar hij kreeg het nergens verkocht. Tot ze iets groots nodig hadden voor de wereldtentoonstelling en hij opnieuw zijn kans waagde. En met succes blijkbaar. Aloïs kreeg het echter niet alleen voor elkaar en vroeg aan Domien Ingels om het paard te maken. Samen kwamen ze tot een schitterende creatie waar ze in Dendermonde jaloers mogen op zijn!
En zo hebben we in Gent ook een Ros Beyaard. Maar jammer genoeg geen legende erbij. Iemand wat inspiratie?
© 2006 GENTBLOGT VZW
Bedankt voor de mooie uitleg, ‘k heb weer wat bijgeleerd en nog eens goe kunnen lachen ook.
En inderdaad het kon op geen betere plaats staan :)
Groetjes Dolly
ik heb mijn lagere school in dendermonde gelopen (alhoewel geboren in aalst ;)) en ik heb de legende dus tot in den treure mogen aanhoren en het “fiere” ros beiaard-lied moeten zingen uit volle borst…. je kan je al voorstellen hoe versteld ik stond toen ik daar ineens dat beeld zag toen ik naar gent kwam wonen :))
ik heb enkele jaren aan een stuk in de ros beiaard stoet eind augustus door de straten mogen flaneren met mijn trommel verkleed als middeleeuwer en al dat volk maar juichen en dansen en zingen constant ‘tzeflde liedje
Mooi artikel. Heb me een maand of zo geleden, gezeten onder de verkleurende boomkes in dat herfstige park nog zitten afvragen wat die vier heemskinderen in Gent deden. Dank dus voor het antwoord op die overpeinzing.
Wat ik me wel blijf afvragen, is waarom die vier kinderkens steeds als zo heldhaftig geroemd worden. Hun enige verdienste lijkt me het inslaan van het kopke ener koningszoon, om vervolgens elke verantwoordelijkheid te ontvluchten terwijl papaa daarvoor de bak indraait, mamaa alles op dient te lossen, waarna dat arm paardebeesteken er ook nog eens aan moet geloven. Proper zeg ; )
euh jeronimo…het fiere paard komt maar eens in de zoveel buiten hoor…(vroeger om de 25 jaar, ik dacht nu om de 10 jaar) bedoel je misschien de stoet van katuit?
ik bedoel de jaarlijske stoet war tientallen muziekkorpsen uit vlaanderen en ms nog verder aan meedoen (die zeker tien jaar gelden heel regelmatig werd georganiseerd in de dendermondse binnenstad oa met praalwagens met zo’n waterspuitende walvis waarop een kindje zat enzo)
is dat de katuit-stoet? ik heb het nooit geweten
een van de verplichte nummers voor de deelnemende korpsen was alleszins iets over Ros Beiaard
Ik vermoed dat die geschiedenis een aansporing is tot respecteren van de bestaande orde, wat dan grote problemen kan verhinderen. Wie laatst lacht, best lacht , zei men vroeger, en nu nog denk ik….
De aanwezigheid van dit beeld moet hier aantonen dat men er in Gent niet zo nauw op kijkt vanwaar een legende komt, maar me aanziet het als een mogelijke les moraal voor alle mensen van goede wil.
jep dat is katuit in augustus, ook de reuzen lopen erin mee.
natuurlijk was het ros beiaardlied verplichte kost! ik ken het zelfs nog uit het hoofd :)
ze zijn niet weinig trots op hun pjeid ;)
Ik vind het een grappig en goed artikel. @Jeronimo, hoe komt gij steeds in zo’n onverkwikkelijke situaties terecht?
we zijn echt fier op ons peird in Deiremonne. Eind augustus is het altijd Katuit. Voor t peird is t nog even wachten tot 2010.
ik ben geboren en getogen in dendermonde , het is de eerste keer dat ik het paard ga zien, namelijk ik ben 11 jaar. ik vind het echt super , d
Dag Peter
Waar komt het verhaal vandaan dat De Beule dat beeld al ontworpen had en de wereldtentoonstelling gewoon ‘iets groots’ nodig had? Weet je nog waar je dat gelezen hebt?
Dat interesseert me. Hartelijk dank bij voorbaat.
Hey Peter, sorry maar ik vind het niet meer terug. Vermoedelijk in een boek in de bibliotheek over De Beule. ‘k Had er beter een bronvermelding bij gezet …
Ik ben er lang naar op zoek geweest en ik was zelfs ontgoocheld omdat het ‘dat’ maar was. Ik had immers veel liever één of andere legende gevonden die Gent met het Ros in verband bracht. Maar niet dus …
Lees eens “In het openluchtmuseum te Gent, de Arteveldestad” van Suzanne Janssens, P.289-290, en de bibiografie erover.
Het monumentale Ros Beiaard op het Paul de Smet de Naeyerplein in Gent was aan restauratie toe. In opdracht van de stad Gent trok men er met een bootje op uit om een herstelling aan de boog uit te voeren. Julien Vandevelde maakte een filmpje van de werken. In onderstaande link kan u het resultaat bekijken.
https://www.youtube.com/watch?v=F9WI7ISxeUA
Mooie reportage.
Hallo, over ‘t Ros beiaard buiten Dendermonde gesproken. In Namen het Ros Beiaard “cheval Boyard” van Olivier Strebelle al gezien, vlakbij de samenvloeiing van de Samber en de Maas? Blijkbaar wel héél ver ‘weggespoeld’… Dat heb je soms met legendes. Beiden hebben zich ook in keramiek geuit, Domien vooral via Ceramaes, en Olivier onder meer bij Boch La Louvière.
Weet U ook welke firma dit grootse standbeeld heeft gegoten?