RSSDas Leben der Anderen
Iedereen kent de Stasi (Staatssicherheit). Een geheime veiligheidsdienst die op een ongelofelijk accurate manier het leven van de Oost-Duitsers in de DDR bespioneerde, infiltreerde en analyseerde met een Gründlichkeit zoals alleen de Duitsers dit kunnen doen. Honderdduizenden ambtenaren, agenten en infiltranten vormden een meedogenloos netwerk waarin iedereen iedereen observeerde.
Als je het niet meegemaakt hebt, kun je als mens die opgegroeid is in een vrije wereld nauwelijks vatten wat het is om niet te kunnen zeggen wat je denkt en niet te kunnen denken wat je voelt. Hoewel zelfs een Romeinse schrijver ooit die frustratie neerschreef en het dus iets is van alle tijden blijft het enorm bevreemdend.
De relatief onbekende Duitse regisseur met een naam voor om een Duits examen Florian Henckel von Donnersmarck verfilmde een verhaal over de Stasi die nauwgezet de culturele wereld in Oost-Berlijn in het zeil houdt in Das Leben der Anderen.
Georg Dreyman (Sebastian Koch, ook in Zwartboek) is een succesvol schrijver wiens toneelstukken enorm populair zijn. Samen met zijn muze en steractice Christa-Maria Sieland (Martina Gedeck, ook in Elementarteilchen) behoort hij tot het soort Oost-Duitse kunstenaars die in de ogen van de Stasi vrij zuiver op de graat zijn. Tot de Minister van Cultuur himself opdracht heeft aan zijn ondergeschikten om ‘iets’ te vinden. Meteen schiet de Stasi in actie.
Kapitein Wiessler (een uitstekende Ulrich Mühe), een stoffige grijze muis docent aan een opleidingscentrum van de Stasi en tegelijkertijd ervaren gewiekste ondervrager van subversieve elementen, neemt na het zien van een toneelstuk van Dreyman de opdracht persoonlijk aan.
Dreyman en Christa proberen zich staande te houden tussen hun kunstenaarsvrienden waarvan sommigen verdacht worden Stasi-lid te zijn en anderen een beroepsverbod kregen en nog anderen weten wat het is om 48 uur lang ondervraagd te worden in het Stasi-hoofdkwartier.
Treffend is de beschrijving van Wiesler. We volgen hem na zijn dagtaak als Stasi-ambtenaar naar zijn typisch Oost-Duitse ongezellige kale appartementje in een troosteloos betonnen block en leren hem kennen als een introverte eenzaat die leeft voor zijn werk en daarbuiten niets heeft. Zijn apathische bureaucratische houding terwijl hij het leven van Georg en Christa-Marie afluistert tot in de intiemste details en daar dan heel droog in zijn verslag: “er volgen waarschijnlijk intimiteiten” noteert, typeert het verwerpelijke systeem.
Hoe langer Wiesler gesprekken afluistert en hoe meer hij betrokken raakt bij het leven van die anderen, waarmee hij totaal geen band heeft, hoe meer hij geïntrigeerd raakt bij zijn objecten. Ondertussen drijft de top de druk op en Wiesler moet het web nauwer sluiten en gaat hij zich persoonlijk mengen in het leven van zijn objecten.
Das Leben der Anderen toont op een menselijke manier, zonder geromantiseer noch overdrijving om het verhaal spannender te maken hoe het bijzonder uitgebouwde systeem een enorme impact had op het dagelijkse leven. Het is niet zoals je in Amerikaanse films ziet. Nee, het is je buurvrouw of zelfs je bedpartner die informant is geworden al dan niet onder druk gezet omdat ze ergens altijd wel iets vinden om je mee af te dreigen. Het is je overste of zelfs je ondergeschikte. Je kameraad misschien. In deze context beschrijft de regisseur in een opbouwende thriller hoe de culturele elite die iets kan betekenen voor het volk, probeert om het Westen op de hoogte te stellen van wat er werkelijk aan de andere kant van de Muur gebeurt.
Knap is ook de schets van hoe het de personages na de val van de Muur vergaat. Of om het met de woorden van de voormalige minister te zeggen: “Niets meer om in te geloven en niets meer om je tegen te verzetten”
Das Leben der Anderen van Regisseur: Florian Henckel-Donnersmarck, met Martina Gedeck, Ulrich Mühe, Sebastian Koch, Ulrich Tukur, Thomas Thieme, Volkmar Kleinert, Hans-Uwe Bauer. Te zien in Studioscoop (Sint-Anna)
© 2007 GENTBLOGT VZW
Hela, Jéro, één opmerkingetje: ‘t is niet zozeer ‘iedereen kent de Stasi’ als wel ‘de Stasi kende iedereen’.. Mooi stukje!
Wie zou er bij ons nog zo kunnen leven? Wie zou dat kunnen ondergaan?
zà à lige filem!
Ik heb de film intussen gezien, en ik had het nooit gedacht, maar hij valt meteen mijn top10 binnen. Wat Mühe daar presteert qua subtiel acteerwerk heb ik zelden gezien. 10 op 10 voor de film als tijdsdocument! Gaat dat zien!
ik heb ergens gelezen ondertussen op het www dat Hollywood die film wil “verfilmen”…
ik hou mijn hart vast…
Waarom? Maken ze in Hollywood misschien voor u niets anders dan slechte films?
hollywood kennende zal de subtiliteit waarschijnlijk verdwijnen, zal de normaalheid en de dagdagelijksheid van de mensen waarschijnlijk wat verdwijnen, zal de stasi een stuk grimmiger voor de dag komen om het wat spectaculairder te maken, terwijl het meest bedreigende precies de alledaagsheid van de stasi is (denk ik) en zullen er wel misschien meer tieten inkomen :D
Het is inderdaad een bijzonder sterk geschetst historisch document over hoe het National Sozialismus tot in de diepste vezels van elke mens binnendrong. Ook leuk is dat het blijkbaar allemaal mooi op locatie (en niet in studio’s) is gefilmd. Wie Berlijn een beetje kent, weet perfect waar wat is opgenomen.
Waarom deze film voor een Amerikaans publiek niet goed genoeg zou zijn of niet zou aanslaan, begrijp ik ook niet.
Tot mijn grote verbazing draait dit pareltje nog altijd, zodat ook hopeloos late mensen zoals ik nog kunnen gaan kijken. Een absolute must-see voor iedereen; beklijvend, subtiel, schitterend gewoon. Dé film van het jaar voor mij. Niet voor niets dat er mensen zaten te huilen in de (overigens goed gevulde) zaal…
Jammer genoeg zullen we voorgoed verstoken blijven van volgende films met Ulrich Mühe want de man is vorige maand ergens overleden.
En inderdaad, begrijpe wie begrijpe kan. Deze schitterende film (zelfs mijn pubers waren zwaar onder de indruk) kreeg een Oscar voor beste buitenlandse film, maar blijkbaar is dat voor Hollywood toch niet goed genoeg en moet er een eigen remake gedraaid worden. Ik vind dat een behoorlijke minachting voor de makers van Das Leben der Anderen.