Operatie 003
Een artikel over financiële moeilijkheden bij scholen is een open deur intrappen. Het is een oud zeer: verouderde schoolgebouwen, containerklassen, oudercomités die de zoveelste wafelenbak moeten organiseren om enigszins uit de kosten te komen voor bosklassen of elementair schoolmateriaal,… De Gentse scholen vormen hier zeker geen uitzondering op.
Ik bracht een bezoek aan het internaat van het Medisch Pedagogisch Instituut (MPI) De Oase aan de Voskenslaan. In deze instelling van het gemeenschapsonderwijs lopen momenteel 235 kinderen school. Er zitten kinderen van het type 1 (lichte verstandelijke handicap), type 3 (karakteriële problemen), type 4 (fysieke handicap) en type 8 (leerstoornissen). Op het internaat zitten zo’n 80 leerlingen in zes verschillende leefgroepen. Dit schooljaar wordt uiterst creatief in één van deze groepen door een initiatief van de begeleiders. Operatie 003 gaat immers verder dan de traditionele geldinzameling. Het project wil de problematiek van de zogenaamde type 3 kinderen in de aandacht brengen en de taboes doorbreken. Een nobele daad in tijden waarin de media ons om de oren slingeren met “de agressiviteit en (zinloos) geweld van de jongeren†en de roep om repressie steeds luider klinkt. Zeker wanneer je weet dat 20 tot 25% van de kinderen in Vlaanderen het emotioneel moeilijk heeft en echt lijdt onder stress van gezin, school en eisen van de samenleving.
Ik had een gesprek met Jona Muylaert, één van de coördinatoren van dit initiatief. Ze gaf me meteen ook een rondleiding. De leefgroep bestaande uit 18 jongens tussen 11 en 15 jaar leeft na schooltijd in twee barakken die veel weg hebben van een camping, ondanks de duidelijke inspanningen om het zo gezellig mogelijk te maken met tekeningen aan de muren, slingers aan de vensters,… In de ene ruimte wordt gekaart of gewoon wat rondgehangen, daarnaast kijkt een groepje tv. In het eetgedeelte staan de kopjes al klaar voor het ontbijt. In de tweede barak zijn twee slaapkamers met vijf stapelbedden. Er is een badkamer met vier douches met gordijn naast elkaar, een aantal lavabo’s en toiletten, allemaal in één ruimte. In de inkom zijn een paar zetels neergezet, dit is de ruimte voor de begeleiders die ’s nachts aanwezig zijn. Een opklapbed staat in de hoek gedrumd. Zeggen dat de ruimte beperkt is, is een understatement. Ik heb zelf op internaat gezeten rond mijn twaalfde en dit is nog veel erger dan onze grootste nachtmerrie: “de chambrettesâ€. Zero privacy, noch voor de opgroeiende jongens, noch voor de begeleiders.
Kun je me iets meer vertellen over de kinderen in jullie leefgroep?
Onze leefgroep bestaat uit jongens met gedragsproblemen, wat men type 3 noemt, vandaar Operatie 003. ‘Probleemkinderen’, ook kinderen met autisme, dwanggedrag, moeilijk opvoedbaar. Niet altijd lieverdjes. In totaal zijn we met vier begeleiders voor 18 kinderen. Tweemaal in de week blijf ik een nacht op het internaat, dan zijn we maar met twee. Eigenlijk is dit te weinig want de problemen waar deze kinderen mee kampen zijn groot. Sommige hebben al een verblijf in verschillende instellingen achter de rug en dit is voor hen niet de beste omgeving. We zijn een internaat en dus verbonden aan onderwijs, terwijl instellingen verbonden zijn aan welzijn en over meer middelen beschikken om in te staan voor de begeleiding van de kinderen. Wij proberen er het beste van te maken maar het is roeien met de riemen die we hebben. De middelen zijn beperkt, ook al is een nieuw gebouw beloofd voor binnen een aantal jaren. Als je bedenkt hoeveel nu na de mp3-moord, Antwerpen of nu weer in Oostende, geïnvesteerd zal worden in jeugdgevangenissen en repressie… Ik sta er liever niet bij stil, wij moeten het stellen met heel beperkte middelen, terwijl we in feite aan preventie doen.
Waar staat Operatie 003 voor?
Operatie 003 verwijst naar type 3 onderwijs. Het zijn kinderen met problemen, dat kunnen we niet ontkennen, maar we wilden ook eens iets anders doen, eens tonen tot wat deze kinderen in staat zijn. Het begon als een simpel idee maar het is uitgegroeid tot een groot project, waarvoor we heel wat vrije tijd al opgeofferd hebben. Dankzij de steun van allerlei instanties en privépersonen kunnen we beroep doen op docenten van de Kunstvogel. Op woensdagnamiddag worden workshops georganiseerd voor onze kinderen. We hebben gekozen voor drie thema’s: ritme, beeldende kunst en expressie. Zo hebben we al een graffiti workshop gehad, wat de kinderen wel tof vonden maar er zijn ook lessen geweest met trommels en slagwerk. We proberen hen van alles wat te laten proeven: tekenen, boetseren,…
Samen met Caroline Van Gastel, een sociaal geëngageerde kunstenaar, maken we video’s van onze kinderen, van de vragen waar ze mee zitten en deze worden uitgewisseld met de ervaringen in een eliteschool. Heel boeiend, want eigenlijk zitten alle kinderen zowat met dezelfde vragen.
Wat was de reactie van de kinderen of de ouders toen jullie het voorstel lanceerden?
De kinderen waren niet echt enthousiast, ze spelen liever voetbal en nu kunnen ze dit natuurlijk minder. Ook op hun vrije namiddag moeten ze zich nu concentreren, luisteren en opdrachten vervullen. Soms is het wel eens moeilijk om ze te motiveren en aan te sporen want het toonmoment op 30 mei komt natuurlijk dichterbij. Het is echt wel werken voor hen. Ze begrijpen het ook niet altijd, voetbal is natuurlijk gemakkelijker. Op de persconferentie in oktober, toen de artiesten hier ook rondliepen, waren de gasten enorm onder de indruk en beseften ze wel dat ze voor hen kwamen. Op dat moment staan ze in het middelpunt van de belangstelling, wat niet zoveel gebeurt. Van de ouders kunnen we weinig steun verwachten want deze ouders hebben het zo al moeilijk om hun kinderen te ondersteunen. Voor sommige kinderen is dit in feite hun thuis; in de week zijn ze hier, in het weekend gaan ze naar een opvangcentrum. We hopen de ouders meer te betrekken door de match met de Buffalo’s. Het is meer hun leefwereld, maar het blijft moeilijk.
Wanneer is dit project voor jou geslaagd?
Eigenlijk is het voor mij al geslaagd. Het begon als een klein idee om op woensdagnamiddag eens iets anders te doen dan voetbal, een toneelstukje of zo voorbereiden met op het einde een optreden voor het ganse internaat. Maar het is een groot project geworden met echte docenten en verschillende workshops. We hebben hulp gekregen van verschillende mensen. De meubels die je hier ziet staan, zijn afkomstig van familie van de verschillende medewerkers. Stad Gent reageerde positief. De artiesten zijn op bezoek geweest en zijn nu extra gemotiveerd. Voor onze kinderen is het wel belangrijk dat bijvoorbeeld de jongens van X!nk hier geweest zijn, voor hen zijn ze een echt voorbeeld.
Wat kunnen lezers die zich aangesproken voelen concreet doen?
Een steunkaart kopen. Je begrijpt dat het een project is dat veel geld kost. We krijgen van verschillende kanten steun, maar het blijft moeilijk. Wat zeker ook tof zou zijn, is dat mensen de website bezoeken en een berichtje achterlaten in het gastenboek. Voor onze kinderen kan dat veel betekenen, gewoon beseffen dat er iemand hun inspanningen ziet.
Stopt Operatie 003 na dit schooljaar of komt er een vervolg?
Eigenlijk is het te vroeg om hier op te antwoorden. We zijn volop bezig met de voorbereiding van het slotevenement in mei. Er komt een CD met de verschillende artiesten: Walter De Buck, X!nk,… Er komt ook een boek waarvan we hopen dat de problematiek meer bespreekbaar wordt. Misschien komt er volgend jaar een vervolg op de video-uitwisseling die we nu met Caroline doen, maar het is nog te vroeg om hierover te beslissen. Je moet ook begrijpen dat het een project is dat we als begeleiders volledig vrijwillig opgestart hebben. Soms verklaren we onszelf zot, maar we geloven ook in dit project en deze kinderen.
© 2007 GENTBLOGT VZW
mooie reportage! mijn zus heeft in de bijzondere jeugdzorg gewerkt en de verhalen waarmee zij soms thuiskwam…
een dikke pluim voor de mensen die dergelijke initiatieven ondersteunen en werken aan dit project!
Wat me vooral stoorde was de gebrekkige infrastructuur waar ze het mee moeten doen. Echt waar, het leek zo uit een documentaire over weeshuizen in Roemenië te komen. Als je in die slaapkamer je armen spreidt, heb je de afstand tussen twee stapelbedden en soms hoef je ze nog niet eens volledig te spreiden.
Infrastructuur is gewoon een schande voor België! Hoed af voor de mensen die zich dag-in-dag-uit inzetten in de bijzondere jeugdzorg.
Wel opletten! Dit is ONDERWIJS! De middelen binnen Bijzondere jeugdzorg zijn nog tien keer groter dan in het onderwijs. Binnen Bijzondere Jeugdzorg bijvoorbeeld staan 4 tot 5 personen in voor ene leefgroep van 12 kinderen. Hebben ze per 3 leefgroepen een groepschef. Staat één sociaal assistent in voor ongeveer 4 leefgroepen (= 48 kinderen), hebben ze een psucholoog of orthopedagoog ter beschikking voor ongeveer 50 kinderen die zich enkel en alleen met de begeleiding van de kinderen kan bezig houden.
Binnen onderwijs staan 2 opvoeders in voor 19 tot 20 kinderen/jongeren met een gedragsstoornis. (dit zijn kinderen die evenzeer een sociale problematiek kennen, komen bijna allemaal ook uit een POS, meer nog zij hebben daarenboven nog eens een zware gedragsstoornis!). Binnen onderwijs hebben ze één sociaal assistent voor meer dan 280 kinderen, hebben ze 4 ortho/psychologen voor meer dan 280 kinderen (maar deze kunnen zich niet bezighouden met het gedrag, want zijn ook verantwoordelijk voor de tostingen, klassenraden, besprekingen scoliare,…)…
Binnen Bijzondere jeugdzorg zijn de financiële mogelijkheden ook veel groter (kampen, kledij, uitstappen,…). Met andere woorden… vergelijk aub bijzondere jeugdzorg NIET met de miserie uit bovenstaand artikel! Dat is dan ook de reden dat deze mensen aan de alarmbel trekken. Minister Vervotte zei onlangs nog – na een parlementaire vraag van Tony Van Parijs en naar aanleiding van operatie 003 – dat dit niet haar bevoegdheid is. Raar! Want in het internaat van deze school zijn van de 80 leerlingen toch zeker de helft geplaatst door het comité voor bijzondere jeugdzorg of de jeugdrechtbank. Dit is in strijd met de rechten van het kind en het gelijke kansen beleid. Heel veel kinderen wordne naar De Oase doorgestuurd VANUIT BIJZONDERE JEUGDZORG, omdat deze kinderen “te zwaar” blijken en niet handelbaar zijn. Dan komen ze terecht in NOG MINDERE mogelijkheden.
Dus beste mensen, vertel deze schrijnende situatie zoveel mogelijk door én wees aanwezig op de slotshow van 30 mei. Enkel door SAMEN te strijden naar meer middelen en dus ook PREVENTIE kunnen deze kinderen krijgen waar ze recht op hebben en kan misschien de agressie waar momenteel zoveel sprake van is OPHOUDEN.
Door REPRESSIE alleen – zoals het nu is en nog vermeerderd – raakt men niet tot de kern en zal het enkel toenemen. Door PREVENTIE wel!