Gentblogt

Van Bataviawijk tot Plateau

dinsdag 28 augustus 2007 9u40 | Vincent (tekst), Peter Depoorter (beeld) | 8 reacties
Trefwoorden: Plateau, rondleiding.

Een rondleiding die voor velen gepaard ging met enig uniefsentiment, bracht ons op de onontgonnen, minder evidente plekjes van het Plateaugebouw. Gids Walter De Ley zorgde voor de historische stoffering.

De tweede zit is aan de gang en momenteel zijn de studenten aan het blokken ofwel zijn ze hun herexamen aan het afleggen in één van de vele faculteitsgebouwen van onze geliefde Gentse universiteit. Dit was afgelopen zaterdag niet anders.
Ook in het Plateaugebouw werden er druk examens afgenomen en dat hebben we eigenogig mogen vaststellen. Gelukkig hadden we zelf geen examen want deze tijd ligt al ver achter ons…
De reden van ons bezoek was van een iets vrolijkere aard: een nieuwe rondleiding van Gentblogt doorheen De Plateau en zijn architecturaal verleden.

Als kers op de taart mochten we zelfs binnen in de volkssterrenwacht die zich op het dak van het plateaugebouw bevindt. We mochten meteen naar het hoogste punt, de koepel, alwaar we een volledige uitleg kregen over de aankoop van de originele Steinheil-Cooke telescoop gemaakt in 1880. Deze werd aangekocht in 1882 na het overlijden van de Gentse industrieel Désiré van Monckhoven. De echtgenote, die de telescoop en bijhorende koepel verkocht, vroeg echter een royale vergoeding. Het bedrag dat gevraagd werd, was 1/4 van het totale werkbudget van de universiteit in die tijd.
Doch, met goedkeuring van het ministerie en een goed afbetalingsplan kon de telescoop toch aangekocht worden.

Wegens budgettaire en stedenbouwkundige redenen (de bouwaanvraag kon niet meer aangepast worden), duurde het tot 1906 vooraleer de huidige gebouwen van de sterrenwacht bijgebouwd werden. Vanaf de jaren ’70 verhuisde het observatorium echter naar de gebouwen in de Sterre en werd het observatorium in het plateaugebouw verwaarloosd.
Meer nog, het gebouw geraakte volledig vervallen en het was pas onder impuls van Armand Pien dat er in 1993 begonnen werd met de renovatie. Dit om ook de provincie Oost-Vlaanderen volksterrenwacht te kunnen aanbieden.
Sinds 1995 zijn die renovatiewerken voltooid en sindsdien kan iedereen op woensdagavond gratis passeren om meer uitleg te krijgen over alles wat met astronomie te maken heeft en natuurlijk ook om zelf een blik op de sterren te werpen.

Nadien mochten we ook nog eventjes de “hoogste grasmat van Gent” betreden. Op het dak van de Plateau ligt namelijk een grasveldje met een volledig weerstation om de metingen (temperatuur, luchtdruk, regen,…) zo nauwkeurig mogelijk te kunnen doen.

Hierna werd het tijd voor de echte rondleiding van het Plateau/Rozier complex. Dit complex was de eerste uitbreiding van de universiteit buiten hun complex in de Volderstraat. Het voormalig Jezuïetenklooster in de Volderstraat was veel te klein geworden en men moest dringend op zoek naar een nieuwe locatie.
Er waren een resem verschillende opties en na veel overleg werd besloten om dit complex neer te poten in de toenmalige Bataviawijk. Dit was een armoedige wijk met arbeiderswoningen die de stad liever kwijt dan rijk was. Dat voor de bouw de wijk volledig platgesmeten moest worden, kwam dan ook goed uit.

In 1883 begon dan de bouw van dit majestueus gebouw (dat toen nog Instituut van de Wetenschappen heette). In 1890 nam de faculteit wetenschappen en de ingenieursopleiding er zijn intrek in. Het gebouw aan de kant van de plateaustraat was ingedeeld in twee “scholen”. De linkse kant van het gebouw bevatte de “voorbereidende school”. Dit kan men nu vergelijken met de bacheloropleiding. De andere kant van de hoofdingang bevatte dan de meer gespecialiseerde opleidingen, vergelijkbaar met de huidige masteropleidingen.

Bij onze rondleiding werd niet alleen gewezen op hoe het er oorspronkelijk allemaal uitzag. Ook de vele verbouwingen en vooral de grote uitbreiding in 1906/7 (samen met het observatorium voor de sterrenwacht) kwamen aan bod. Het plateauverhaal is namelijk een verhaal van bouwen en verbouwen. Zo is van de oorspronkelijke binnentuintjes bijvoorbeeld bijna niets meer te merken en op elke binnentuin is vandaag de dag wel één of ander gebouw neergepoot, wat het labyrint aan gangen er alleen maar complexer op maakt.

Terug naar de rondleiding zelf echter. De eerste stop was een klaslokaal met authentiek meubilair uit 1890. En mens voelt zich meteen twee eeuwen terugkeren in de tijd. Die houten bankjes voelden zelfs nog comfortabel aan! Vervolgens ging het via enkele gangen met cellen waar de studenten per vijf of zes moesten studeren naar het grote practicumlokaal in het verlengde van de hoofdingang. Daar werden de practica uitgevoerd en er werd zelfs speciale aandacht besteed aan de verluchting van de zaal. Kwestie van snel frisse lucht te krijgen als er een welriekend geurtje ontstond tijdens een proef. Ook de verwarming was speciaal op lucht. Het zijn toch inventieve mensen, die ingenieurs.

Volgende stop was het dakkamertje links bovenaan in de hoek als je van op straat naar het plateaugebouw kijkt. Dit toonde hoe een tekenzaal er in der tijd uitzag; momenteel wordt het lokaal echter wel omgebouwd tot computerzaal. Daarna ging het via het “schoon verdiep” (boven de hoofdingang) naar de zolder van de architecten.
Dat schoon verdiep werd vroeger gebruikt om kleine tentoonstellingen in te houden. Op de zolder van de architecten konden we goed zien hoe een tekenzaal verlicht werd. Niet alleen via de ramen, maar ook via het dak om zoveel mogelijk licht binnen te laten. Na de zolder doorlopen te hebben en de unieke scheidingen tussen bureaus te hebben gezien (in één lokaal zijn de bureaus afgebakend door ze in serres onder te brengen!) ging het uiteindelijk via een authentieke trap terug omlaag om af te dalen richting het roziercomplex.

In het roziercomplex zit nu de faculteit Letteren, maar indertijd zat daar de faculteit wetenschappen. De fysica was het belangrijkst en kreeg dan ook het grootste auditorium. Om de belangrijkheid nog eens te benadrukken werd dit auditorium pal boven de hoofdingang aan de rozierstraat gezet.

Laatste stop in de rondleiding was de monumentale trap, die halfweg toegang gaf tot het auditorium van de chemie en dan verder leidde richting het auditorium van de fysica.

Dit was het einde van het ruim twee en een half uur durende rondleiding. En ‘t was weer de moeite waard! Enkel onze excuses voor de studentjes die op dat moment een examen aan het afleggen waren. Laat ons hopen dat we ze niet teveel gestoord hebben.

© 2007 GENTBLOGT VZW