Gentblogt

Vergeten schrijvers: Roger Serras (3)

zaterdag 27 oktober 2007 16u20 | Daniël van Ryssel | 2 reacties
Trefwoorden: literaire lente, literatuur.

Gentblogt pakt uit met zijn eigen literaire lente die meteen in de herfst doorloopt. Daniël van Ryssel, lange tijd redacteur van het tijdschrift Yang, is voor ons in zijn uitgebreide archieven gedoken. Hij heeft een reeks mooie stukjes geschreven over literaire figuren die op de achtergrond zijn geraakt, maar ooit een rol van enige betekenis hebben gespeeld.

Roger Serras is de volgende in een rij vergeten schrijvers die weer voor het voetlicht worden gebracht. In dit derde stuk schrijft Daniël verder over zijn contacten met Roger Serras.

In mei 1963 kreeg ik weer eens het bezoek van Roger Serras. Hij had het eerste nummer van een gedrukt blauw tijdschrift in de hand dat Yang heette. Samen met Jan Emiel Daele en nog een viertal anderen, allemaal studenten aan de onderwijzers- en regentenopleiding van de Normaalschool, die de maand nadien hun einddiploma zouden behalen, had hij dat schooltijdschrift opgericht. Maar het was wel de bedoeling het tijdschrift mee te nemen en het op eigen kracht verder te zetten. Hij kwam me vragen of ik bereid was tot de redactie toe te treden. Ik was akkoord mee te doen en dezelfde dag nog reden we samen bij Jan Emiel Daele in Sint-Amandsberg om die toetreding te beklinken. Het heeft ons zweet en heel veel moeite gekost om het zonder ervaring, zonder achterban, zonder abonnementenbestand of vaste verspreidingspunten van de grond te krijgen, maar het is ons gelukt.

Enkele maanden later kreeg ik op een avond het bezoek van de moeder van Roger. Nadat hij was afgestudeerd had hij een betrekking als onderwijzer gekregen in de stadsschool op de Dendermondsesteenweg. Maar eergisteren had de school haar verwittigd dat Roger, zonder enig bericht, niet was komen opdagen. Was hij ziek? Neen, hij is helemaal niet ziek… hij is eergisteren normaal naar school gegaan, of liever, hij is helemaal niet naar school gegaan maar met een mapje gedichten onder de arm naar het station gestapt en hij heeft daar de trein genomen naar Nederland. Ze heeft vanmorgen een kaartje gekregen van Roger dat hij in Nederland zit en het adres dat hij vermeldde was dat van een schrijver in Rotterdam die ik misschien kende. Ja, die naam was me bekend. Of ik hem misschien een brief wou schrijven dat hij moet ophouden met die onnozelheden en onmiddellijk naar huis moet terugkeren?
Ik heb dat dadelijk gedaan. Hem op een omzichtige manier proberen overtuigen dat hij zich in een doodlopend straatje bevond en ik heb 1.000 frank in de brief gestopt zodat hij onverwijld de trein kon nemen en terug kon komen. Drie dagen later was hij terug thuis.

Enige tijd later is Roger gehuwd met Lieve Demaere. Lieve is een heel zachtmoedige vrouw, werkelijk haar naam waardig. Dat Roger niet op een normale manier zou trouwen, daar twijfelde niemand aan. Hij heeft er een feest van gemaakt, een hippie-koppel waardig.
Jammer genoeg was Roger niet zo zachtmoedig als hij bij vrienden de indruk wekte. Hij was manisch depressief en toen hij zo zijn buien had, gedroeg hij zich heel agressief en gewelddadig. Lieve heeft dan ook heel veel liefde moeten opbrengen en geduld moeten uitoefenen om met zijn onberekenbaar gedrag te kunnen leven.
In die tijd van twaalf stielen en dertien ongelukken volgde Roger ook de lessen aan de Academie: schilderkunst. Naast schilderen hield hij zich ook bezig met grafiek. Hij volgde tevens de lessen van M.J.A. Hoste van het pantomimetheater Sabbatini.

In 1966 waren Roger en ik uitgenodigd op een poëzieavond in Brugge. Roger had zich een 2 PK-tje gekocht en bezat een rijbewijs, maar kon niet rijden. Ik had geen auto, maar wel een rijbewijs en ik kon rijden. Toen hij ons kwam afhalen, zijn we ingestapt. Al op het einde van de straat zei mijn vrouw dat ze wou uitstappen, dat ze het veel te gevaarlijk vond. Ik heb toen aan Roger voorgesteld het stuur van hem over te nemen… en hij was akkoord. Ik ben naar Brugge gereden en later op de avond naar Gent teruggekeerd.

Toen Yang in 1966 werd gesplitst is Roger met de redactie van de gele Yang meegegaan. Op een dag heeft hij een pak met vijftig exemplaren van een pas gedrukt nummer meegenomen. Hij beweerde die te kunnen verspreiden. Een paar dagen later was hij daar terug. Men had het pak uit zijn auto die op de Koornmarkt geparkeerd stond gestolen. Tja… Gelukkig zagen we hem graag en namen we hem niets kwalijk.

In 1969 zijn we naast het tijdschrift Yang gestart met de Yang Poëziereeks. De eerste vier bundels waren van Daniël Van Ryssel, Julien Vangansbeke, Roger Serras en Roland Jooris. Julien Vangansbeke, die in een offsetdrukkerij werkte, wist een goedkope formule te bedenken om de gedichtenbundels aan te maken, Roland Jooris zorgde ervoor dat Raoul De Keyser de vier omslagen ontwierp. De boekjes werden bij me thuis afgewerkt en ik zorgde ook voor de verspreiding. Roger bracht zijn aanwezigheid mee.
Toen vanaf 1969 Yang meer en meer de weg opging van het nieuw-realisme trad er enige verwijdering op, alhoewel hij af en toe nog wel eens bij me langs kwam. Op een keer zelfs behoorlijk verwaarloosd en helemaal over zijn toeren. Omdat hij er zelf geen bij had ben ik voor hem een pak sigaretten gaan kopen en hij is tot laat op de avond bier blijven drinken.. In het midden van de jaren zeventig heeft hij zich aangesloten bij de groep Honest Art Movement, waar hij in de persoon van Louis Paul Boon een begrijpende vader heeft gevonden, die echt in zijn mogelijkheden geloofde. Jammer genoeg is Louis er niet in geslaagd Roger bij een grote uitgeverij onder te brengen.

Roger heeft in eigen beheer en bij kleine uitgeverijtjes nog wel een paar gedichtenbundels en essays uitgegeven, maar de fraaiste uitgave is ongetwijfeld de luxueuze gedichtenbundel op groot formaat Een beter verstaander met een woord vooraf van Louis Paul Boon en originele en genummerde etsen van Camille D’Havé.
Enkele maanden vóór zijn dood hebben we samen nog één keer echt de beest uitgehangen. Na weer eens een vergadering zijn we met zijn tweeën in een café op het Koophandelsplein heel lang blijven doordrinken en toen hadden we er nog niet genoeg van en zijn we links en rechts waar nog licht brandde naar binnen gesukkeld. Het was laat in de nacht, of liever, vroeg in de morgen toen we bij hem thuis in de Kunstenaarsstraat te Sint-Amandsberg zijn aanbeland, waar we in de fauteuils in de living in slaap zijn gevallen.

In de nacht van 1 juni 1978 heeft Roger zelfmoord gepleegd door zich te verhangen in zijn woning. Hij had de hele avond een vriend op bezoek gehad. Waarom pleegt iemand in het midden van de levensweg zelfmoord? Bilan: negatief. Ongetwijfeld zullen huiselijke moeilijkheden en problemen op het werk (hij gaf toen les in de academie te Maldegem) daar een rol hebben in gespeeld. Maar waarschijnlijk al evenzeer het slechte voorbeeld van Jan Emiel Daele die op Sint-Valentijn van datzelfde jaar moord en zelfmoord had gepleegd. Bovendien het besef dat hij noch als dichter noch als schilder de hoogte had bereikt waarvan hij waarschijnlijk zijn leven lang had gedroomd dat hij die wel zou bereiken. Op zijn begrafenis waren talloos veel kunstenaars (Walter De Buck, Camille D’Havé…) aanwezig. Hij ligt begraven op Campo Santo in de onmiddellijke omgeving van J.E. Daele en Rosalie Loveling.

© 2007 GENTBLOGT VZW