RSSJazz is (a)live
Er was een tijd dat ik helemaal niet naar concerten ging. “Cd’s zijn al duur genoeg”, was de redenering die daarachter zat, en om eerlijk te zijn is dat er niet echt beter op geworden. Al zijn er een aantal initiatieven die muziek betaalbaarder maken: wabjazz bijvoorbeeld, maar ook de uitgaven in eigen beheer. Stroke, de jongste cd van Mâäk’s Spirit, is te koop via hun website voor een luttele 7,5 euro (verzendingskosten inbegrepen) of voor 5 euro na één van hun concerten. Een mooie bevestiging dat overbetaalde instanties zoals platenmaatschappijen en andere tafelschuimers veel te veel van de melk afromen.
Cd’s waren duur, maar concerten waren zo mogelijk nog duurder. In sommige gevallen gaat dat nog steeds op, maar niet voor jazz. Jazz platen blijven vaak full price –tenzij de cd in kwestie een heruitgave is van een opname die een halve eeuw geleden werd gemaakt– en concerten kosten daar vaak slechts een fractie van. De jazz concerten in De Bijloke en Vooruit kosten u veelal maximaal 14 euro (20 euro als het een echt grote naam is), maar vaak zelfs minder (in voorverkoop bijvoorbeeld). Ga je naar kleinere afspanningen zoals Opatuur dan kost de toegang tot het concert u 10 euro, of kan men zelfs –in het geval van de Hot Club bijvoorbeeld– gratis binnen.
Zelf pik ik nu al een tweetal jaar concerten mee in het Gentse –vorig jaar heb ik er 140 beluisterd– en ik zou het niet meer willen missen. Op zijn ‘slechtst’ tref je er een groep die nog iets te jong is voor de doorbraak, op zijn best maak je er een muzikaal orgasme mee van mensen die hun ziel in hun muziek leggen en dat weten over te brengen op het publiek. Iets wat ook zo’n jonge groep kan, overigens.
Het concert van vrijdag kwam dat orgasme vervaarlijk dicht in de buurt. Een fan van Mâäk’s Spirit kan ik bezwaarlijk worden genoemd. Vaak vind ik ze iets te theatraal, te arty zelfs, zoals tijdens het concert met Misha Mengelberg in Middelheim vorige zomer. Dat de groep goed is, is echter een understatement van formaat; dat is iets wat zelfs iemand wiens ding dit totaal niet is, zal erkennen.
Stroke als project is al een tijd aan de gang. In 2004 ging de groep onder impuls van Vooruit naar het verre Johannesburg om er samen te werken met twee zwarte woordkunstenaars, Kgafela en Samanta7. Meteen werd ook een cd opgenomen in een oude studio, maar daar werd niet meteen een uitgever voor gevonden. Nu, bijna 4 jaar later, wordt deze cd eindelijk uitgebracht, en via een tournee aan het publiek voorgesteld. Verouderde troep, zo kan u denken, maar zo werkt dat niet bij jazz, en al zeker niet bij Mâäk’s Spirit, waar de muzikale interpretaties door de tijd veel homogener worden, zoals de smaken en geuren in een stoofpotje dat lange tijd op een zacht vuur kan staan pruttelen.
Want samenhangend is het verhaal van dit Zuidafrikaans project wel geworden. Een totaalspektakel, een 21e eeuws Gesamtkunstwerk (ik ben verzot op zaken die vanuit chaos allemaal netjes samenvallen), waaraan zeven artiesten samenwerken: Laurent Blondiau (trompet), Jeroen Van Herzeele (tenorsax), Jean-Yves Evrard (gitaar), Sébastien Boisseau (contrabas), Eric Thielemans (drums), Kgafela (vocal performer) & Sam Mary (licht). (Eigenlijk zijn het acht artiesten, maar door persoonlijke omstandigheden kon Samanta7 niet op het concert aanwezig zijn.) Het meest opvallende in dit lijstje is mogelijks de lichtman, Sam Mary, die sinds 2007 een vast element binnen de groep is geworden. Ook tijdens deze voorstelling was zijn inbreng duidelijk erm… zichtbaar. Vaak pokkelicht voor de fotograaf, maar een zeer interessant schouwspel en een absolute meerwaarde voor dit concert.
Nuja, concert, dit is ook een vertoning, een schouwspel, klankspel, lichtspel, waarin voortdurend van plaats en stemming wordt gewisseld. Het meest hyperkinetische element van de groep, gitarist Jean-Yves Evrard, bleef het ganse concert op een stoel zitten, wat hem er niet van verhinderde in weidse bewegingen alsnog zijn glas omver te stoten. Zelfs Thielemans ging soms naast i.p.v. achter de drums plaatsnemen, en de andere muzikanten maakten gretig gebruik van de intieme ruimte van de Domzaal om zich verdwaald op te stellen. Hun imposante schaduwen dwongen op de hoge zijmuren nu eens en rijzig-statische dan weer een intimiderende grootsheid af.
Elke beweging, of ze nu muzikaal dan wel fysiek was, leek als bij toeval op een voorbestemde plaats te vallen, en op geen enkel moment overkwam mij de gekunsteldheid die de groep op Middelheim voor mij zo had getypeerd. Zonder twijfel heeft de ruimte daar erg veel mee te maken. Het contact tussen de groep en het publiek was bij momenten bijna tastbaar, terwijl men niet de impressie kreeg dat de grens van zijn rol van toehoorder werd overschreden.
De cd-versie van Stroke is goed, en interessant als project om te beluisteren, maar wat de concertganger vrijdag kreeg voorgeschoteld, bevestigde mijn impressie dat dit vooral moet worden meegemaakt, en niet alleen gehoord. Edoch, als u zich ietwat voor (grensaftastende) jazz interesseert, koop dan deze erg goedkope (en origineel verpakte) cd, en weet dat u een schitterende gebeurtenis hebt gemist.
Mâäk’s Spirit feat. Kgafela Oa Mgogodi – Stroke, gehoord, gezien en beleefd op vrijdag 8 februari 2008 om 20u in de Domzaal van Vooruit.
—
Staan vervolgens op ons lijstje:
t-unit 7, woensdag 13 februari om 21u30 in de Balzaal van Vooruit. Toegang € 12 / 8 (vvk).
© 2008 GENTBLOGT VZW