RSSDaau presenteert Our Daily Bread
Muzikanten die een nieuwe soundtrack bij een film componeren, het is een origineel idee, maar helemaal nieuw is het niet. Zo zag ik jaren terug op Pukkelpop bijvoorbeeld Zita Swoon de stomme film Sunrise begeleiden. Ik vond de combinatie rustig naar beelden kijken met live muziek van een steengoede groep toen enorm leuk, dus toen ik hoorde dat Daau iets soortgelijks van plan was, kreeg ik meteen zin om te gaan kijken.
De theaterzaal was maar voor de helft gevuld toen de groep eraan begon. Met dit project wil Daau onderzoeken wat de invloed is van geluid op beeld. Dat die invloed er is, weten we allemaal. Denk maar aan een horrorfilm waarin geluid de beelden nog duizend keer angstaanjagender maakt, of hoe het geluid bij een thriller soms de voorbode kan zijn van onheilspellende gebeurtenissen en je in een bepaalde stemming brengt.
De groep benadrukte dat het hen enkel hierom te doen was, en dat ze geen moreel oordeel wilden vellen. In een interview in Humo las ik zelfs dat de beelden van Our daily bread hen totaal niet raakten, en dat ze zelfs zin kregen in een bloederige steak tijdens het bekijken van de film…
Ik vraag me af of ze niet beter een andere film hadden gekozen om muzikaal te begeleiden. Wie Our daily bread gezien heeft, weet dat de film je aandacht niet alleen volledig opeist, maar ook zwaar op je gemoed, en bij de weekhartigen onder ons – waar ik mezelf absoluut toe reken – ook op de maag werkt. In die zin dat de beelden in dit geval de muziek zwaar overstemmen.
In het begin valt het wel mee, je laat je meevoeren op de tonen van de muziek, kijkt naar de beelden, verbaast je erover hoe de mannen van Daau met hun instrumenten soms het opgewonden kakelen van kippen of het lome geloei van koeien kunnen evoceren. Hoe ze zowel leuke melodieën als bizarre soundscapes toveren. Hoe het geluid de beelden inderdaad bijkleurt.
Maar dan worden de beelden heftig. Wanneer halve bloedende varkenskarkassen door het beeld schuiven en je een arbeider poten ziet afknippen, al zat hij loof van wortels te snijden, als de darmen op de grond plonzen en varkens het uitschreeuwen wanneer ze zonder verdoving gecastreerd worden, dan is het voor mij vrij onmogelijk om zonder enig moreel oordeel naar deze film te kijken. Dan draait mijn maag zich om, dan komt mijn geest in opstand en bloedt mijn hart. Wanneer Daau dan om god weet wat voor reden hier een lichtvoetig muziekje onder breit, dan word ik daar bepaald niet vrolijk van. Op zo’n momenten ervaarde ik de muziek vooral als storend. De beelden op zich zijn gewoon te veel, te overweldigend, en een snerpende viool doet daar op dat moment geen deugd aan. Ik beweer niet dat het geen goede muzikanten zijn, want ik ben absoluut een fan van Daau, ik vraag me alleen af of ze niet beter, zoals Zita Swoon, een stomme film vanonder het stof hadden gehaald die je iets minder hard bij de keel grijpt, zodat er plaats was voor muziek naast de beelden.
Na zo’n film gaat de discussie ook automatisch over de beelden, veel meer dan over de muziek. Ik voel dus vooral de neiging te schrijven hoe erg het is dat de mens alle natuurlijke processen en cycli gewoon doorbreekt en vervangt door time is money, efficiëntie en automatisering. Hoe de mens zelf maar een klein radertje is verworden in die door kunstlicht en machines geregeerde wereld. Hoe de arbeiders er afgestompter uitzien dan de koeien wanneer ze voor zich uit starend hun boterhammen opeten, ondertussen de klok in de gaten houdend zodat ze zeker op tijd weer in de fabriek staan. Hoe er geen verschil is tussen het transport van varkentjes naar het slachthuis en het transport van arbeiders naar het veld; beide groepen gedragen zich gelijk. Hoe we onszelf aan het vergiftigen zijn. Maar ik vermoed dat zo’n discussie minder de bedoeling was van de mannen van Daau…
Daau begeleidt Our daily bread, gezien in Vooruit op 8 maart.
© 2008 GENTBLOGT VZW
Bedankt voor je reactie !
Ik ben zelf éen van de muzikanten van daau (klarinet)
Ik denk dat je met je reactie grotendeels de nagel op de kop slaat, maar ik voel me toch geroepen het éen en ander te verduidelijken.
Wat ons betreft hebben wij twee motivaties om dit project te doen.
De eerste is zonder enige twijfel het belang dat wij hechten aan de inhoud van de film. De vragen die jij je stelt ivm de ontmenselijking van de hedendaagse productieprocessen , zijn net dezelfde die wij ons hebben gesteld na het bekijken van de documentaire. Wij geloven dat dit uitermate relevante vragen zijn. Daarom hebben we ervoor gekozen om met de film naar buiten te komen. Als jij dus vermoedt dat deze discussie niet onze bedoeling was, dan zit je er echt wel helemaal naast. Eigenlijk is jou reactie zelf daar het beste bewijs van.
Daarnaast willen we met dit project ook vragen stellen over de samenhang van beeld en klank. Voor ons is het een experiment met onzekere afloop. Als jij vindt dat op een bepaald moment de beelden sterker worden dan de muziek, bewijst dit dat we ook jou op zijn minst aan het denken hebben gezet over de relatie beeld-muziek. We hebben op geen enkel moment gepretendeerd een verbeterde versie van de film te brengen. Integendeel, de film is perfect zonder muziek. De reden waarom er geen muziek was, was dat de maker met zijn beelden een zo groot mogelijke objectiviteit wenste te bereiken, zodat elke toeschouwer er zijn eigen uiteindelijke morele oordeel over zou kunnen vellen. Door er muziek bij te maken verlaat je echter de objectiviteit, en net dit proces wilden we onderzoeken, zonder met onze muziek een dwingend moreel oordeel aan de film te willen toevoegen.
Of het resultaat van dit experiment bij wijlen storend is, of dat het lijdt tot het besef dat beelden soms sterker zijn als ze in stilte worden getoond, is iets dat wijzelf best kunnen aanvaarden. Meer nog, het stemt ons tevreden, het experiment heeft immers resultaat opgeleverd!
En dan wat betreft die humo quote : hoewel we aanvankelijk zoals iedereen nogal onthutst waren door sommige beelden, kan ik je verzekeren dat als je ze beroepshalve tientallen keren na elkaar moet bekijken, ze hun impact beginnen te verliezen en je er op een bepaald moment gewoon ongevoelig voor wordt.
Ook zie ik niet in hoe je ‘dankzij’ deze film je apetijt voor een lekkere steak zou kunnen verliezen. Wel zal ikzelf eens twee keer nadenken over hoe mijn steak uiteindelijk op mijn bord terechtkomt wordt, en hoe ik er eventueel een zou kunnen vinden die op een iet of wat fatsoenlijke wijze wordt geproduceerd. Hetzelfde geld trouwens voor elk voedingswaar, en bij uitbreiding voor elk consumptie-artikel.
Het kan mij dus enkel plezieren dat ons project dit soort reacties losweekt, anders hadden we er inderdaad beter voor gekozen om die stomme film van onder het stof te halen en te voorzien van een mooi muziekje…
Nogmaals hartelijk bedankt,
Han