Gentblogt

De Vliegende Mensch: een eeuw luchtvaart boven Gent

vrijdag 23 mei 2008 14u07 | Tijl Vereenooghe | 2 reacties
Trefwoorden: luchtvaart, Sint-Denijs-Westrem, vliegtuig.

Op 27 mei is het precies een eeuw geleden dat in ons land een vliegtuig opsteeg. Het was Henri Farman die in Gent de luchtvaart naar België bracht. Hierdoor was ons land, na de Verenigde Staten en Frankrijk, de derde natie ter wereld waar dit nieuwe transportmiddel een kans kreeg. Om dit historische feit te herdenken, werd het ‘Nationaal Comité voor het Eeuwfeest van de Luchtvaart in Vlaanderen’ opgericht, dat op zaterdag 24 mei in de Gentse Lakenhalle van start gaat met het symposium ‘De Vliegende Mensch’ en de voorstelling van het boek ‘Een eeuw luchtvaart boven Gent’.

In het verhaal over het ontstaan van de luchtvaart in Vlaanderen en België speelt de stad Gent een vooraanstaande rol. Reeds in 1785 steeg Jean-Pierre Blanchard vanuit de Bijloke met een luchtballon op voor wat de eerste bemande vlucht zou worden in de geschiedenis van onze gewesten. De Fransman ontsnapte ternauwernood aan de dood nadat hij uit de Schelde opgevist werd. Meteen was het nadeel van de luchtballon aangetoond: zo lang deze onbestuurbaar was, kon men die enkel gebruiken voor waarneming. Men zou nog meer dan een eeuw wachten vooraleer hiervoor oplossingen bedacht werden. Op 1 juli 1900 koos het bestuurbaar luchtschip, beter gekend als de Zeppelin, het luchtruim in Friedrichshafen (Duitsland).

Maar het waren de gebroeders Wright die er op 17 december 1903 in slaagden een heus vliegtuig te bouwen en te doen opstijgen te Kitty Hawk (VS). Het duurde drie jaar vooraleer dit nieuwe transportmiddel op het Europese continent de eerste sprongetjes uitvoerde – Santos-Dumont slaagde hierin te Parijs in november 1906. En in 1908 – slechts achttien maanden na die Europese eerste vlucht – nam de stad Gent het voortouw om de luchtvaart naar ons land te brengen. De Fransman Henri Farman werd uitgenodigd om met zijn opvlieger tijdens een groots opgezette feestweek aan de Nieuwe Dokken zijn kunsten te vertonen. Tijdens deze vliegweek rijfde hij meteen een aantal records en primeurs binnen. Op 27 mei vloog hij voor de eerste maal, en de dagen nadien nam hij voor eerste keer in de geschiedenis een vrouwelijke passagier mee.

De jaren nadien ontwikkelde het vliegtuig zich tot een snel transportmiddel. Gent kende een nieuwe luchtvaartprimeur, toen in het kader van de Wereldtentoonstelling van 1913 de eerste luchtpost op het Continent vervoerd werd door een 19-jarige durfal: Henri Crombez. In hetzelfde jaar bezorgde de Franse luchtacrobaat Adolphe Pégoud de Gentenaars kiekenvleesch door tijdens een massaal bijgewoonde meeting ondersteboven te vliegen – hij was de eerste die eraan dacht om een piloot met veiligheidsriemen in een cockpit vast te snoeren. In 1914 werd in Oostende geëxperimenteerd met een helikopter.

Op nauwelijks tien jaar tijd had het vliegtuig een enorme evolutie doorgemaakt, maar de Eerste Wereldoorlog zou deze nog versnellen, zij het met andere bedoelingen. Met Zeppelins werden in 1914 bombardementen uitgevoerd op Gent, Oostende en Antwerpen. In Gontrode bij Gent werd een luchtschiploods gebouwd die groter was dan de Sint-Baafs. Van hieruit wilde het Duitse Keizerrijk Groot-Brittannië bombarderen. Maar de zeppelin was log en kwetsbaar. De Britse piloot Reginald Warneford schoot er een neer – de LZ37 stortte brandend te pletter in Sint-Amandsberg. Enkel met vliegtuigen kon men dergelijke oorlogsmissies met succes uitvoeren. In en rond Gent werden maar liefst zes vliegvelden aangelegd waar Duitse bommenwerpers gestationeerd werden. Van hieruit werden met Gotha’s de eerste strategische luchtaanvallen uit de geschiedenis gevoerd.

Nauwelijks tien jaar na Farmans eerste vlucht had het vliegtuig vanuit het Gentse al zijn capaciteiten getoond – die van een snel en wendbaar vervoermiddel dat iedereen begeesterde, tot een verschrikkelijk wapen dat voor internationale beroering zorgde.

Het symposium ‘De Vliegende Mensch’ vindt plaats op zaterdag 24 mei van 10 tot 16 uur. Deelname is gratis, maar graag na reservatie. Meer info op www.eeuwfeestluchtvaartvlaanderen.be.

© 2008 GENTBLOGT VZW