Gentblogt

Café Nonkel Jules

maandag 15 september 2008 17u01 | teun (tekst), Hendrik Braet (beeld) | 13 reacties
Trefwoorden: nonkel jules, volkscafés.

Begin dit jaar lanceerde vzw Volkskunde Vlaanderen de actie “Help ons de volkscafés redden!”. Een mooi initiatief waar wij van Gentblogt maar al te graag gehoor aan geven. Aldus lopen uw reporters buurt na buurt af voor onze eigenste reeks over volkscafés.

Met iets meer dan tien bezochte plekken levert onze ontdekkingstocht langs Gentse volkscafés -al zeggen we het zelf- intussen een mooie reeks op. Bijzonder fijn is het al geweest ons mee te laten voeren van volksbuurt naar volkscafé tot een heel pak bijzondere figuren aan de tap en toog. Sommige cafés ontdekten we plots en op de bots, andere keren waren het de stamgasten die ons meetroonden naar een volgende kroeg.

Eén van die plekken die volgens ingewijden zeker niet mocht ontbreken in onze reeks was café Nonkel Jules. En inderdaad bij de aanblik van de Nonkel Jules’ façade -sanseverias, fier achter een petieterige ruit en in de breedte compleet omspannen met Jupiler uithangbord- stonden uw reporters die avond naar mekaar te grijzen: “dit moet een oervolkscafé zijn”. Ik kan u melden dat we niet meer van gedacht veranderd zijn.

Alleen al het kleine, gezellige interieur vertelt ons dat de tijd hier sinds geruime tijd stil staat. Dit type tafels, stoelen en banken heten tegenwoordig ‘hip’ of ‘vintage’ te zijn en durven op de plaatselijke rommelmarkt al een fortuin kosten. Bij Nonkel Jules zijn het simpelweg authentieke stukken uit lang vervlogen tijden. Een cultuurshock is het wel dan wel om de achterkamer volgestouwd te zien met een indrukwekkende discobar en professionele spots. Die zijn evenwel van de kleinzoon die buiten de uren er zijn goesting komt doen.

Onze waardin van de avond Martha staat maar liefst 44 jaar achter deze toog. De geschiedenis van het café gaat evenwel veel verder terug. Ze schat dat Café Jules zo’n 120 jaar jong moet zijn. De eerste uitbater, Nonkel Jules (wat dacht u) heeft ze nooit persoonlijk gekend, wegens te lang geleden. Nochtans is Martha zelf al een dikke 84 lentes oud.

Los van opeenvolgende generaties van stamgasten is omzeggens geen spat veranderd aan het café. Tijdens de vier decennia uitbatersschap heeft Martha de dingen wel serieus zien evolueren. Ze schat dat in de directe omgeving het aantal volkscafés van 20 naar een stuk of drie gereduceerd zijn. Ja, er blijven er wel over, maar die worden overgenomen door buitenlanders -zie het Bulgaars café om de hoek, of de Turkske vzw een beetje verder. Enkel de 75-jarige Irma, een blok verder, runt nog een typisch oud volkscafé. Martha die verder niet erg spraakzaam is, vindt het allemaal best. ‘Horen, zien en zwijgen’, het is een beeltenis die hier niet voor niets uitgestald staat.

Het verhaal is gekend. Bij Nonkel Jules niets anders dan een handvol vaste stamgasten, zelden vers bloed te bekennen. Geen jonge meiskes, klinkt het enigszins teleurgesteld bij een stamgast. “Ma, wa zoeje willen?“, klinkt de uitleg laconiek onderwijl een veelbetekenende blik werpend op zijn kompanen, stuk voor stuk grijzaards.

Bij Nonkel Jules ontbreekt wonderbaarlijk genoeg een biertap: alle drank komt uit een grote bakfrigo die tot op de nok gevuld zit met flesjes Jupiler. Martha verpoost tussen de bestellingen op een stoel temidden haar klanten. We zijn bijna gegeneerd om een pintje te vragen. Geen nood echter, ‘moedre’ wordt ten allen tijde bijgestaan door haar klanten. De schoondochter houdt alles mee in de gaten, en tegen het eind van de avond zullen de lege bakken bier door de mannen naar achter gebracht worden. Maar zover zijn we nog niet.

Volkscafégangers moeten hondenliefhebbers zijn. Ook in café Nonkel Jules huizen maar liefst drie poedels, elkeen van de nijdige soort die het onze fotograaf knap lastig maakt. Dat doen ook de vele pintjes die ons tussen de gesprekken door onder de neus geschoven worden, en onze geest gaandeweg vertroebelen. Hier is de tournée générale duidelijk geen loos begrip.

Eén ding onthouden we wel na een avond vol kletsen, gezelligheid en -op het gevaar af melig te klinken- diepmenselijke warmte: bij Nonkel Jules hangt alles wel heel stevig aaneen, met superglue als het ware. Wanneer ik me laat ontvallen dat fotografen toch wel tot een ras apart behoren, word ik meteen ter orde geroepen: “Ela, ela, mijne moat nie belédgen hej!“. Onder Martha’s alziend oog wordt een vriendschap snel gesmeed, blijkbaar.

Het is natuurlijk niet al rozegeur en maneschijn. Vaste klant Daniel zit het overgrote deel van de avond eenzaam te wezen temidden van het café. Op de bruine bank, ietwat ineengezakt, lijkt hij wel deel van het meubilair geworden. Maar dan veert hij plots op, en komt hij ons een raadseltje voorleggen. Het brengt de man even helemaal in zijn element. Rebus na raadsel na moptje krijgen we te horen, en dan is hij weer even rap uitverteld. Kruipt hij terug op zijn bank, horen we de rest van de avond niets meer van hem en wordt hij terug onzichtbaar.

Het is maar één voorbeeld van hoe onze aanwezigheid altijd een zekere impact heeft en dat de dosis kameraadschap die wij telkens weer te verwerken krijgen dan wel oprecht is, maar evengoed te wijten valt aan het doorbreken van de dagdagelijkse sleur. Want hier komt enkel ‘volk van achter de hoek’, zijn het elke dag weer dezelfde verhalen die je hoort, dezelfde mensen die je ziet, hetzelfde zwijgen als het moet.

Café Nonkel Jules, Groendreef 121, Gent
Openingsuren: dagelijks van 10u tot de laatste klant. Op zondag vanaf 9u. Sluitingsdag: woensdag
Naam waardin: Martha

© 2008 GENTBLOGT VZW