RSSDe rode ridder
Mijn oog viel vorige week op een artikel in Brood & Rozen over Jan De Ridder. En zeg nu zelf, Jan De Ridder, dat is toch wel een sprookjesachtige naam, vindt u ook niet? Maar in zijn tijd waren er al geen ridders meer, hij werd immers geboren in 1822. Te laat voor middeleeuwse ridders, te vroeg voor Walt Disney.
Daarenboven is zijn verhaal verre van sprookjesachtig.
Hij werkt al op zijn 11 jaar als dagloner in de fabriek in de armoedige omstandigheden van die tijd. Enkele jaren later moet hij naar het leger, schopt het daar tot onderofficier en leert er de Franse taal.
Die kennis, samen met de in het leger opgedane zin voor discipline, verschaft hem het respect van zijn collega-arbeiders, als hij na zijn diensttijd in de fabriek terugkeert. Het is in die jaren dat fabrieksarbeiders mondiger worden en zich proberen te verenigen. Jan De Ridder speelt daarin een voorlopersrol, meer zelfs, zijn krachtige redevoeringen maken hem uiteindelijk voorzitter van één van de eerste arbeidersverenigingen, de Weversmaatschappij.
De rest is geschiedenis: de eerste Internationale, de strijd voor het enkelvoudig stemrecht, de vraag naar kortere werkdagen, … Inmiddels allemaal verworven rechten, deels dankzij die ‘rode’ Ridder.
En dat beseffen zijn tijdgenoten ook wel. Jan is een zeer populaire voorzitter die twee jaar na de oprichting van de Weversmaatschappij met een schilderij wordt vereerd. Hij wordt afgebeeld in kostuum, met het herkenningsteken van de maatschappij duidelijk zichtbaar en de rechterhand op hun reglement. Heel deftig dus, een sfeer die de arbeidersbeweging opzettelijk wou uitstralen. Een duidelijk teken naar de Gentse textielbaronnen dat ze hen niet zomaar meer konden negeren.
Nu is dat bewuste schilderij, waarvan niemand het bestaan nog vermoedde, plots boven water gekomen. Het doet wel denken aan een sprookje.
Een groot jaar geleden kwam Maurice Leyman immers aandraven bij het Amsab, het Instituut voor Sociale Geschiedenis, met een schilderij van zijn overgrootvader. En jawel, die overgrootvader bleek niemand minder te zijn dan Jan De Ridder.
De kunstenaar van het schilderij is onbekend en ook een jaartal ontbrak. Ontbrak, want dat is inmiddels dankzij de archieven bekend: 1859. Het schilderij was in slechte staat maar daar hebben enkele specialisten inmiddels verandering in gebracht. Het schitterende resultaat kan je zien in de foto’s bij dit artikel, maar je kan het natuurlijk ook in werkelijkheid gaan bewonderen in de leeszaal van het Amsab (Bagattenstraat 174, 9000 Gent).
© 2009 GENTBLOGT VZW