Gentblogt

Café ‘t Schuurken

zaterdag 9 mei 2009 16u11 | Els Eeckhout (tekst), Sammy Van Cauteren (beeld) | 9 reacties
Trefwoorden: volkscafés.

Begin 2008 lanceerde vzw Volkskunde Vlaanderen de actie “Help ons de volkscafés redden!”. Een mooi initiatief waar wij van Gentblogt maar al te graag gehoor aan geven. Aldus lopen uw reporters buurt na buurt af voor onze eigenste reeks over volkscafés.

We waren er al eerder geweest, in ’t Schuurken, mijn kompaan en ik, toevallig.
Maar nu we echt bewust binnen wilden raken, lukte dat niet. ‘t Schuurken was altijd dicht op de momenten dat we aan de toog wilden hangen. Ziekte? Paasvakantie? Voorgoed gesloten? Een ongemakkelijk gevoel bekroop mij. ’t Schuurken zou toch niet hetzelfde lot beschoren zijn als café De Pijp destijds?

Maar ziet, net als je het ganse project wilt afblazen, brandt er licht in het etablissement en is er leven voor en achter den tap. Niet te geloven. Een telefoontje en 5 minuten later zit mijn kompaan mee aan de toog koffie te drinken. We zijn content en we grijnzen; ik vind de koffie lekker, hij niet.

Het is nog vroeg, net voorbij acht uur, maar toch gaat het er luidruchtig aan toe. Ik moet over de toog hangen wil ik Jacqueline, de bazin, kunnen verstaan. Dit wordt moeilijk, maar Jacqueline is bereid enige moeite te doen; vindt het niet erg om de dingen 2, soms 3 keer te herhalen en lacht me vierkant uit omdat ik moeite heb met haar Gents. ‘Van woar zijde gij misschienst?’ ‘Ge zoudt eens met Mémé moeten babbelen, die spreekt écht Gents’, lacht ze, ‘daar zoude al helemaal niets van verstaan.’ ‘Mémé daar, aan den hoek van den toog, 80 jaar!’ ‘Maar da zoude niet zeggen hè?’ (Jezus neen, vooral niet als Mémé een half uur later in een Franse kolere schiet –terecht- gif spuwt tegen één van de klanten en er een welgemeende en zeer luide ‘kust mijn kluten’ over haar lippen rolt. Een kletterende ruzie die in de loop van de avond nog een paar keer zal opflakkeren.)

Jacqueline wordt Lonny genoemd door haar vaste klanten. Ze heeft 23 jaar lang een bloemenwinkel gehad op de Bevrijdingslaan: bloemen Lonny. Zodoende. De klanten zijn van de bloemen naar het café mee geschoven en Jacqueline floreert nog altijd op de Bevrijdingslaan, zij het achter een andere toog. Al 10 jaar staat zij daar. De geschiedenis van de vorige uitbaatsters wordt besproken met, alweer, de vaste klanten. ‘Goh, hoe lang het café al bestaat? Zeker 80 jaar, zéker. Van voor den oorlog, op zijn minst’. 10 jaar Lonny, daarvoor 20 jaar Betty en daarvoor 30 jaar ‘Métjen’. De rest van de geschiedenis van ‘t Schuurken gaat verloren in het lawaai en het schuim op de lippen.

De reden dat we zo dikwijls voor de deur hebben gestaan is simpel: ze doet maar 4 dagen meer open. Donderdag en vrijdag en het weekend. De rest van de week houdt ze het rustig. Ze is tenslotte al 62 jaar en om alles dag in dag uit alleen te doen. Dat wordt wat veel. En een mens moet aan zijn pensioen denken, niewaar? Maar de dagen dat ze open is, draait het goed. Vooral vaste klanten, weinig passanten. Hier kent iedereen iedereen. Vroeger zat er ook een spaarkas, centen werden verzameld in nog zo’n oude schone houten kast. Gleufkes in donker hout met een nummertje onder, weetwel. De schone houten kast werd mettertijd door een witte Brabantia brievenbus vervangen maar tegenwoordig heeft ze zelfs geen spaarkas meer, ook al hangt die afschuwelijke brievenbus er nog. Te veel gezaag en gedoe.

Later, als ik aan den toog 2 pinten bestel tussen de ellebogen van de vaste klanten door, krijg ik nog eens bevestigd dat iedereen iedereen kent, ‘Dat is hier een volkscafé hé, madam, wij kennen elkander, wij kunnen elkander al eens goed uitschelden maar dat is niet erg want we kennen elkander hier allemaal.’ ‘Maar u hebben we hier nog niet veel gezien hè? Ge houdt gij dat hier nog ferm lang uit, dat hadden we niet verwacht.’
Biljart is nog één van de rode draden in ’t Schuurken, tapbiljart. Er zit een biljartclub die het niet eens slecht doet. Ze zijn met zijn allen op verplaatsing net die avond. Spelen tegen een andere club. Maar we mogen ons nog aan een invasie verwachten eens het ‘toernooi’ afgelopen is en ze allemaal weer de weg naar hun eigen biljarttafel vinden. Elke biljarttafel heeft zijn eigen snelheid en zijn eigen manier van rollen, beweert mijn kompaan. En als je 4 keer op rij koning wordt, wordt je uiteindelijk keizer. En ik geloof alles wat ze me vertellen. Zelfs dat biljarten niet moeilijk is en iedereen dat kan leren. Maar een half uur later, met een keu in de handen en nog steeds 5 ballen op het vilt (tegenover 1 van de tegenpartij), vraag ik me kwaad af hoe ik zo naïef kon zijn en wil ik enkel nog onopvallend verliezen en in stilte verdwijnen.

De anciens zijn ons amateurisme snel beu en eisen hun plek op aan de biljart, ik zet met plezier een stap opzij; we kunnen wel lachen en pinten drinken, foto’s nemen en meegaan in de sfeer, maar er echt bijhoren doen we uiteindelijk niet. We spreken te proper en blijkbaar vallen we toch buiten de categorie échte klanten. Passanten, ja. Maar dat is niet erg, het blijft een gezellige drukke bedoening. En het nét niet winnen van mijn kompaan tegen een doorgewinterde biljarter geeft ons véél krediet. Hoewel, net niet winnen blijft verliezen natuurlijk, toch?

Afzakken naar een tafeltje dan maar en luisteren naar de soundtrack van ons leven. ‘Zomersproeten’ naast ‘een vent van Gent’, ‘al wie dat niet springt’ is ‘een beetje verliefd’ en krijgt ‘een heel apart gevoel van binnen’. Jukeboxmuziek … déjà vu. Tijd om de ziel op tafel te smijten en het mes te zetten in dromen. Het is er de plek voor. Nooit uitgesproken woorden krijgen makkelijker vorm in cafés lijk ’t Schuurken. Lang vermeden zeer durf je luidop en rechtop in de ogen te kijken; je hoort jezelf denken tussen de Vlaamsche schlagers door, je dùrft jezelf ook horen denken. Vraag niet waarom. Omdat er veel kan zeker? Omdat niets menselijks vreemd is onder de mensen daar. Er valt weinig schone schijn op te houden, geen schoon façades maar gewoon ’t leven. In al zijn grauwheid, in al zijn schoonheid.

Bij het doorgaan krijgen we een stevige handdruk, een welgemeende glimlach en de boodschap dat we zeker nog eens moeten binnenspringen want binnenkort is er een biljarttoernooi in ’t Schuurken zelf.

En weet je, we gaan dat echt doen, mijn kompaan en ik, nog eens binnenwippen daar. Misschien niet direct voor het biljarttoernooi, daarvoor zijn we te licht en te vreemd, maar gewoon, voor den ambiance.

En ze kennen ons intussen, dat scheelt.

© 2009 GENTBLOGT VZW