RSSHoe zou het nog zijn… met de tunnel onder de Dampoort?
De verkeerssituatie aan de Dampoort en de hoogdringende nood aan infrastructurele aanpassingen komt hier wel meer ter sprake. Maar hoe zit het nu eigenlijk, wat is men juist van plan en wanneer gaat men er eindelijk eens werk van maken, vragen wij ons wel eens af. Eén zaak is duidelijk: het betreft een uiterst complex dossier waar helaas niet altijd even duidelijk over gecommuniceerd wordt. Gelukkig is er dan zo iemand als Peter Dedecker die zich beroept op het decreet openbaarheid van bestuur en verschillende dossiers inkijkt bij de dienst Stedelijke Vernieuwing, zijn prangende vragen zelfs voorlegt aan de projectregisseur. Peter schreef er een boeiende stand van zaken over die we u hier niet willen onthouden.
Het hele verhaal heeft ondertussen al meer dan een decennium doorstaan. Eind jaren ’90 werd op vraag van de Stad Gent, het Vlaams Gewest (administratie wegen en verkeer), de NMBS en De Lijn door de studiebureaus Technum en Signum een studie uitgevoerd naar de ontwikkeling van het gebied rond het Dampoortstation. Een omvangrijk geheel, met naast de bouw van een nieuw station, ook (en vooral) de ontwikkeling van de huidige parking en braakliggende terreinen van de NMBS: die zijn veel te waardevol, in het hart van de stad, om daar zo ongebruikt te laten liggen. Er zouden woningen en kantoren komen, net als kleinhandel en misschien zelfs een bioscoop, en een grote ondergrondse parking onder het geheel. Heel ambitieus allemaal. Deze studie was beëindigd in 2004, waarna men tot de conclusie kwam dat het gehele project met een prijskaartje van 102 miljoen euro (en verwachte private investeringen van 200 miljoen euro) veel te duur was en men besloot om eerst de werken aan Gent-Sint-Pieters af te wachten en eens de uitvoering daar op kruissnelheid komt, het verhaal-Dampoort opnieuw te bekijken. In het kader daarvan werd in 2008 de studie van 2004 geüpdated met enkele bijkomende optimalisaties en vooral een actualisatie van alle bedragen.
De ontwikkelingen daar, samen met de geplande ontwikkelingen aan de Oude Dokken, zouden de nu al ferme verkeersproblemen nog vergroten waardoor een degelijke oplossing noodzakelijk is, voor zover dat nu nog niet reeds het geval is. Daarvoor gaat men de Stadsring R40 via de Handelsdokbrug verleggen en via de Afrikalaan laten aansluiten op de Dampoort. Voor die drukte is een ongelijkgrondse kruising noodzakelijk. Lees: een brug of een tunnel over of onder het Oktrooiplein, waar het verkeer van de drukke invalswegen Antwersesteenweg, Dendermondsesteenweg en Land van Waaslaan via het Antwerpenplein de (verlegde) stadsring moet kruisen.
In de studies van Technum/Signum is enkel een tunnel helemaal onderzocht. Ik heb even een schetsje gemaakt in onderstaande figuur. De precieze locaties en afmetingen van wegen en overdekkingen zijn niet geheel nauwkeurig (nogal moeilijk zonder kopie van plan en kaart bij me), maar het geeft wel een idee en zou toch redelijk goed op het plan moeten lijken. Klik op de foto voor een grotere versie.
Zoals op de figuur te zien is, zou het dus een open tunnel worden, met enkel de overdekte stukken die hier in het roze, geel en rood aangegeven worden. Bovenop het roze deel zou de lokale verkeersafwikkeling gebeuren voor wagens, fietsers en voetgangers. Het gele deel is voorzien voor openbaar vervoer, terwijl het rode deel rechts een doorsteek voor fietsers is. Vrije hoogte onder de overkappingen: 4,5 m. De sleuf vertrekt in de Koopvaardijlaan (waarvoor ter plaatse woningen onteigend zouden moeten worden) en komt terug boven een eind verderop in de Kasteellaan, nog voor de Heernislaan begint.
Kostprijs van deze operatie “verlegging van de ring in een tunnel”: 34.724.000 miljoen euro ten laste van AWV – Vlaams Gewest. Omdat zowel Stad Gent als De Lijn en de NMBS vragende partij waren voor een langere tunnel dan AWV eerst gepland had, werd afgesproken de kostprijs te verdelen volgens een verdeelsleutel waarbij AWV 70% van de kosten draagt en de andere partners elk 10%. De aanleg van de tunnel zelf kost 18 miljoen euro, terwijl de aankoop van de gronden (onteigeningen) geschat werden op 10 miljoen euro. De overige kosten zijn te wijten aan studies en prijsvraag.
Dure elementen zijn dus de benodigde onteigeningen in de Koopvaardijlaan omdat die momenteel te smal is voor 2×2 rijstroken voor het doorgaand verkeer in de tunnel met daarnaast nog ventwegen voor het lokale verkeer, alsook de (op de tekeningen redelijk complexe) op- en afritten naar de geplande ondergrondse parking daar waar zich nu de gelijkgrondse parking bevindt.
In dit hele verhaal is enkel de tunneloptie grondig onderzocht. Het alternatief met een viaduct werd enkel voorgesteld door OMA in het kader van de ontwikkeling van de Oude Dokken, maar is nog lang niet technisch onderzocht, laat staan financieel. Vraag is echter of de dure onteigeningen voor de tunnel overbodig zouden zijn bij een viaduct: ook daar is er ruimte nodig voor het viaduct zelf, de ventwegen en op- en afritten. En wat met de (dure) in- en uitritten voor de ondergrondse parking? Zijn die ineens ook niet meer nodig indien men voor een viaduct kiest? Of moet het verkeer daarvoor eerst de ring verlaten via de ventwegen, en is daar geen bijkomende ruimte voor nodig als men vanop de begane grond moet vertrekken ipv reeds vanop niveau -1 in de tunnel?
Het verbaast me dan ook ten zeerste dat schepen Temmerman laat weten dat de tunnel “definitief afgevoerd is wegens de kostprijs”. Het enige alternatief voor een ongelijkgrondse kruising zonder tunnel, is een viaduct waarvan we de prijs nog niet kennen. Lijkt me dus nogal raar om dat nu al te kunnen stellen, tenzij men de optie “niets doen” in overweging neemt.
Wat ik me ook afvraag, is of het niet beter is die tunnel toch volledig te overkappen en daarboven te voorzien in groenzone of misschien zelfs beperkte bebouwing. De schaarse open ruimte moet zo goed mogelijk benut worden en elk streepje groen maakt de boel aangenamer. Zeker als de stad met het idee speelt om de kaaien in de Zwaaikom trapsgewijs te verlagen en er een doorsteek voor fietsers en voetgangers alsook een gezellige zitruimte van te maken zoals voorgesteld door OMA. Gezellig zal het daar niet zijn, met een halve autostrade boven je hoofd. Dan lijkt een (liefst volledig gesloten) tunnel me een betere optie.
Daarnaast vernam ik nog dat men op een van de klankbordgroepvergaderingen over de Oude Dokken sprak van het uitbouwen van een groter Dampoortstation waar het al ligt, maar dan onder de sporen ipv. ernaast zoals nu. Daarop kwam de vraag of een viaduct geen doodsteek zou betekenen voor het uitbreiden van het aantal sporen in het Dampoortstation, met het oog op de mogelijke passagierslijn naar Zelzate & Terneuzen, en een soort GEN in de verdere toekomst. Men is zich daar uiteraard terdege van bewust, en heeft een simpele maar minder wenselijke oplossing: er zou een spoor bijkomen langs de kant van Sint-Amandsberg, i.p.v. langs de centrumkant. Daarmee zouden de sporen komen tot pal tegen het gerestaureerde fabrieksgebouw waar nu The Block op VT4 opgenomen wordt, en wordt ook beslag gelegd op het nieuwe park dat men daar nu juist aan het aanleggen is en bijna klaar is.
Redenen genoeg dus om tegen een viaduct-oplossing te zijn, en te pleiten voor een (liefst volledig overdekte) tunnel. Laat staan dat men de tunnel-optie nu reeds zou afschrijven ten voordele van een viaduct waarvan de prijs nog niet eens gekend is. Dit terwijl men net maximaal zou moeten inzetten op de leefbaarheid van onze stad.
Nu ja, wie weet wordt door de afwijzing van de Lange Wapper in Antwerpen een ferme investering aldaar (3 miljard euro!) uitgesteld, en komt er alsnog budget vrij voor goede investeringen elders. In Gent is het lijstje alvast behoorlijk lang en is een inhaalbeweging alvast op z’n plaats. En dan liefst een inhaalbeweging die de leefbaarheid ferm ten goede komt! Ik blijf het dossier alvast opvolgen.
Dit artikel verscheen eerder bij Peter Dedecker.
© 2009 GENTBLOGT VZW
Peter, ik denk dat er een klein foutje in geslopen is.
“Kostprijs van deze operatie “verlegging van de ring in een tunnelâ€: 34.724.000 miljoen euro”
Dat lijkt me wel heel erg veel :-)
Bijna 35 miljoen euro? Dat lijkt me erg weinig.
locales heeft het over een typfout. Het correcte is 34,724 miljoen euro of 34.724.000 euro.
Oh, juist ja. Bedankt, niet gezien.
Inderdaad, tikfoutje, 35 miljoen € is veel logischer.
Héél mooi artikel. Bedankt voor de informatie.
Peter, gij zijt mijn held! Ik hoop dat men hier echt geen overhaaste beslissingen in het voordeel van een viaduct gaat maken. 35 miljoen euro is belachelijk weinig geld, en het is werkelijk hemeltergend dat men er bij de overheid dit geld niet voor over heeft. Met zo’n lage prijs zou ik me eerder afvragen hoeveel het zou kosten om die tunnel volledig dicht te maken.
Hallucinant.
Goed artikel! Zijn er trouwens nog studies naar de sifferdokverbinding? Want daar hoor je ook helemaal niks meer van, en is ook nodig om de omgeving van Muide te ontlasten.
Allez Peter, doe ons een lol, en maak es dezelfde oefening voor de Heuvelpoort en het Tolhuis. (;) en toch een béétje ernstig)
@Thomas en Yves: beiden interesseren me ook enorm. Ik zal er ook eens wat opzoekingswerk voor doen.
Maar niettemin kan ik je altijd aanraden om het zelf te proberen: het decreet “openbaarheid van bestuur” stelt expliciet dat elke burger het recht heeft te weten op basis van welke informatie bestuursbeslissingen genomen worden. Het is dan ook aan te moedigen dat burgers zich ook echt informeren: je hebt dat recht, gebruik het!
ieder verbetering van de stad keur ik goed we moeten misschien meer ruchtbaarheid maken Antwerpen heeft met die Wapperhistorie toch veel media aandacht gekregen en misschien komt daar voor Antwerpen toch iets goeds en aanvaardbaar uit.
beste Carola, aub niet op zijn Antwerps! Dit soort: Voert!-gedrag behoord niet bij Gent. Zou leuk zijn als het project Dampoort sereen wordt behandelt om dan als hét Gentse verkiezingsthema bij de volgende ferderale en vlaamse verkiezingen wordt voorgesteld, zodat alle partijen boter bij de vis moeten doen.
Maar zoals de lange wapper gewoon Voert te stemmen is zeker geen oplossing. Want wat is nu nog op tafel? Welk alternatief?
Beste Peter,
als ik het correct voor heb, dan valt of staat dit project toch met de realisatie van de handelsdokbrug. Tijd om een kijkje te gaan nemen op de terreinen van Christeyns die dienen onteigend te worden voor de aanleg van de handelsdokbrug. Men is daar aan het slopen en schijnbaar van zin om de oude (geklasseerde?) loodsen te renoveren. Dit laat toch vermoeden dat er door de eigenaar weinig rekening wordt gehouden met een effectieve onteigening me dunkt.
Wat is het huidige concept van de Handelsdokbrug?
Ik hoop dat het een gelijkvloerse brug stijl Muidebrug is, en niet een zoveelste dure “viaductbrug” stijl Stropbrug. Sinds ik deze zomer in Nederland zowel in Friesland als Nederland klassieke bruggen tegenkwam op autostrades geloof ik steeds meer dat onze Belgische bruggenbouwers megalomane betonboeren waren/zijn. Overal in Vlaanderen (bij ons: Brakel, Lovendegem) liggen dure hoge viervaksbruggen, met vaak aan beide zijden tweevakswegen. Deze bruggen zijn bedacht vanuit een ongelimiteerd autodenken. In Beernem wordt de onzin hiervan bewezen. Op het kanaal Gent-Brugge ligt vlak naast de jaren70 “hoge” autobrug nu een “vlakke” fietsersbrug. Had men toen gekozen voor een basculebrug dan was die tweede brug niet nodig.
Samengevat: een hoge betonbrug is een barriere voor voetgangers en fietsers. Een lage “snelle” bascule- of draaibrug is de beste oplossing voor de Handelsdokbrug. De brug dient uiteindelijk alleen voor toerismevaart (cfr Friesland) en een zeldzame dienstboot, niet voor economisch verkeer.
Dag Felix,
Inderdaad, vrijwel alles staat of valt met de Handelsdokbrug. Een ondertunneling (of zelfs overbrugging) van de Dampoort zonder Handelsdokbrug heeft geen enkele zin. Die Handelsdokbrug is dan ook meer dan ooit een noodzaak: niet alleen voor de verkeersafwikkeling en nieuwe ontwikkelingen aan de Dampoort is deze noodzakelijk. Als de ontwikkelingen rond de Oude Dokken voortgang maken, zal dat ook nog een ferme weerslag hebben op de mobiliteit aldaar. De impact van meer dan 5000 nieuwe woningen (plus nog een beperkt aantal kantoren, handel en een school) wordt volgens mij nogal onderschat. Zonder de Handelsdokbrug dreigt het daar allemaal alleen maar erger te worden.
Maar zoals je zelf opmerkt: Christeyns heeft weinig zin om er zich bij neer te leggen en het hele verhaal is in een gigantische juridische patstelling verzeild geraakt. Christeyns gebruikte zijn huidige milieuvergunning als argument om daar (minstens tot het verval van die vergunning) te mogen blijven en de onteigening dus op te schorten. De raad van state is hierin gevolgd, maar heeft tegelijk ook diezelfde milieuvergunning (om andere redenen) nietig verklaard. Niemand weet wie nu nog aan zet is, waarna het Vlaams Gewest het voorziene budget ondertussen ook al voor andere projecten vrijgegeven heeft. Daarom ook dat in alle plannen (voor de Oude Dokken) er een groot “wit gat” is waar men ooit die Handelsdokbrug zou willen zien. Een groot wit gat dat nog enige speling op de keuze van het tracé toelaat.
Maar het blijft dus vooralsnog een groot juridisch probleem. Ik heb geen idee wat daaraan te doen valt. Ik kan de stad begrijpen als ze niet op de ontwarring van die knoop wil wachten en aan de acute woningsnood tegemoet wil komen met de ontwikkeling van de Oude Dokken, maar ik hou mijn hart vast voor de weerslag op de mobiliteit aldaar zolang er nog geen Handelsdokbrug is.
Mooi artikel, Peter.
Is er een manier om op de hoogte gehouden te worden in verband met dit dossier?
Door de thread over de Oude Dokken te volgen op de Belgische sectie van het internetforum Skyscrapercity.com, bijvoorbeeld:
https://www.skyscrapercity.com/forumdisplay.php?f=409
Zouden we geen referendumke houden ?
Als er zoveel studies besteld worden rond projecten die niet uitgevoerd worden, kan er bij het opstellen van offertes voor het uitvoeren van die studies over die projecten evengoed een referendum clausule ingevoerd worden.
Het is in elk geval een heel interessant stuk dat Peter ons hier voorschotelt.
Bij de tekening over de zwaaikom en het voorstel om de kaaimuren trapsgewijs te verlagen heb ik zo mijn eigen idee: waarom geen promenade vlak boven de waterspiegel tussen Kasteellaan en de Kleindokkaai? Zo een 5 meter breed en gedeeltelijk overdekt ten behoeve van het bovengronds verkeer rond de Zwaaikom. Dit zou ideaal zijn om voetgangers en fietsers de gelegenheid te geven om de gevaarlijke Dampoortomgeving grotendeels te vermijden.
Langs de kant van de Kasteellaan komt er een voetgangers en fietsonderdoorgang tussen de Schoolkaai en de promenade. Tussen de promenade en het Dampoortstation komt er opnieuw een voetgangers en fietsersdoorgang. Daarna komt er een identieke doorsteek naar het Oktrooiplein, eventueel aangevuld met een onderdoorgang onder de Koopvaardijlaan.
Guido zei: “Daarna komt er een identieke doorsteek naar het Oktrooiplein, eventueel aangevuld met een onderdoorgang onder de Koopvaardijlaan.”
… die perfect aansluit op een toekomstig tweerichtingsfietspad aan de noordkant van de Dampoort tot in de (oude) Antwerpsesteenweg.
En hoe het ooit was met de brug over Dampoort:
https://tim.simpy.be/wev/dampoort+1982.05.jpg
https://tim.simpy.be/wev/dampoort+1997.jpg
Weet iemand nog waarom die fly-over (prentjes van Tim Rosseel) er was ? En waarom ie later wegkon ?
Dikke pluim voor Peter Dedecker met dit artikel !
J.
Die fly-over werd er in 1973 neergepoot, als ‘voorlopige oplossing’ voor 10 jaar.
Het werd wel een lange 10 jaar, want uiteindelijk is hij pas afgebroken in 1997, waarna de Dampoort in zijn huidige vorm werd ingericht, nl met de zwaaikom als rond punt.
Dat werd toen gezien als ‘fase 1′.
Fase 2 zou de bouw van de Handelsdokbrug worden, fase 3 een tunnel, fase 4 het verleggen van de Kasteellaan naar de terreinen van de NMBS.
(en zo worden de eindjes van heel wat recente nieuwsberichten aan elkaar geknoopt…)
Zie ook deze PDF.
We wachten dus wel al een even op een deftige en definitieve oplossing voor de Dampoort…
Schitterende info.
Dit illustreert (voor wie het nog niet wist)dat de volle verantwoordelijkheid (zonder het katholieke “schuld” erbij te betrekken) bij het Vlaams Gewest ligt. Alle klaagmails gaan dus best naar Brussel. Momenteel wordt een actie in de stijgers gezet om aan de Gandastraat op 4 februari, 17u30, “Aandacht!” te vragen voor de Dampoort en de kleine Ring R40 (Heuvelpoort, Tolhuis,…) Meer nieuws volgt.