RSSNu in het Guislainmuseum: Geen schuld, wel straf
Waarschijnlijk heb je de affiches voor de tentoonstelling “Geen schuld, wel straf” van fotograaf Lieven Nollet wel al in het stadsbeeld zien hangen. Het is een zwart-wit foto van een man in profiel met wat een vreemde kuif lijkt, maar als je goed kijkt merk je dat het een vogeltje is. Deze Gentse fotograaf trok naar gevangenissen en psychiatrische centra met afdelingen voor geïnterneerden om portretten van deze mensen te maken.
Internering is een juridische maatregel uit het Belgisch strafrecht waarbij personen met een psychische aandoening of geestesziekte, een misdaad of wanbedrijf pleegden en hierbij een gevaar vormen voor de maatschappij opgesloten worden in specifieke afdelingen. Juridisch gezien is de internering geen uitspraak over schuld, noch een straf. Er is wel een verplichting tot behandeling en verpleging in een psychiatrisch ziekenhuis of een psychiatrische afdeling van een penitentiaire instelling of gevangenis. Deze maatregel is voor onbepaalde duur, maar kan zesmaandelijks herzien worden. De tekst bij de tentoonstelling omschrijft de maatregel als een een vergeetput en het failliet van de psychiatrie. Terecht dus, dat een dergelijke tentoonstelling een plaats vindt in het Guislainmuseum.
Wanneer je deze tijdelijke tentoonstelling (tot 12 september 2010) binnen komt, word je meteen geconfronteerd met de portretten van de affiche. In de ruimte hangen nog een aantal andere aangrijpende portretten, maar de tekst is heel beperkt en ik bleef eerlijk gezegd wat op mijn honger zitten. Ik zag vooral wachtende, verveelde mensen, sommige met een duidelijke affectie voor een huisdier, maar internering werd er voor mij niet tastbaarder door. In een video-installatie kan je flarden van interviews horen en nog meer zwart-wit-beelden maar de montage kon me moeilijk aanspreken. In dezelfde ruimte vind je ook tekeningen van Franse gevangenen uit het interbellum. De tekeningen zijn het voormalig bezit van de Franse arts Dr. Jean Lacassagne (1886-1960). De tekeningen zijn vaak therapeutisch bedoeld en soms kan je dit ook merken. Ze steken de draak met de beperkingen van opsluiting en schetsen een beeld van de frustraties die de gevangenen hadden.
Onder de noemer “De wereld andersom” vind je een een uitgebreide selectie uit de Collection abcd uit Parijs. Deze privéverzameling bestaat uit topwerken van internationale grootmeesters binnen de art brut, zoals Adolf Wölfli, Henry Darger, Martin Ramirez en Alexandr Lobanov. De collectie werd bijeengebracht door de Franse cineast Bruno Decharme en wordt nu voor het eerst in België getoond. In de zalen met deze collectie kwam je letterlijk ogen te kort. Sommige werken zijn heel fascinerend, zoals de gezichten op letterlijk elke millimeter van het papier van Edmund Monsiel. Deze Poolse kunstenaar en schizofreen was er van overtuigd dat de nazi’s hem in de gaten hielden. Na zijn dood zijn letterlijk honderden tekeningen van hem terug gevonden met telkens die gezichten.
De technieken en thema’s zijn heel divers. Bij andere kunstenaars vind je duidelijke linken naar hun ziekte, zoals Depressionville van de Amerikaan Henry Darger. Hij maakte heuse verhalen over The Vivian girls, meisjes die moeten vechten tegen slechte mannen. Bij elk van de werken vind je een korte schets van het leven van de kunstenaar en zijn ziektebeeld, maar ik moet toegeven dat deze laatste informatie me vaak maar weinig interesseerde. Bovenal zitten er pareltjes tussen. Kunstwerken waar je nog een tweede keer naar gaat kijken, echt een geslaagde tentoonstelling.
In de ruimte aan de overkant van de tuin kan je naar een fascinerend kunstproject met autistische kinderen. Ze kregen onder leiding van Els Aerts een houten huisje om aan te kleden, soms in groep, soms individueel. De uitleg bij de huisjes is soms hilarisch: “ik heb het rood geschilderd omdat dat een mooie kleur is”, maar tussen de lijnen kan je ook wel verwijzingen naar hun ziekte lezen. Autistrade zijn zelfportretten en net zoals de ziekte, en individuen tout court, zijn die heel verscheiden. Achterliggende bedoeling is natuurlijk om de taboes rond de ziekte te doorbreken.
Museum Dr. Guislain, J. Guislainstraat 43, 9000 Gent, T 09 216 35 95 begin_of_the_skype_highlighting              09 216 35 95      end_of_the_skype_highlighting begin_of_the_skype_highlighting              09 216 35 95      end_of_the_skype_highlighting. van Van dinsdag tot vrijdag: 9-17u, op zaterdag en zondag: 13-17u, gesloten op maandag, op 24, 25 & 31 december en op 1 januari. Ticket: 6 euro, reductie: 4 euro.
© 2010 GENTBLOGT VZW