RSSOver August Vermeylen en Ahasverus en het universiteitsgeheugen
Ik weet dat het veel tegenstanders heeft, maar zelf vind ik Facebook bij tijd en wijlen een groot gemak. Zo verscheen enkele weken geleden de volgende boodschap van UGentMemorie op mijn startpagina: “Wereldpremière van De Wandelende Jood in het HIKO op 6 april. Snel reserveren via memorie@ugent.be is de boodschap…†Mijn nieuwsgierigheid was onmiddellijk gewekt, even doorgeklikt voor wat meer informatie en een mailtje gestuurd om te reserveren.
Maar waarover gaat dit nu allemaal?
Dit academiejaar is het 80 jaar geleden dat August Vermeylen (1872-1945) tot eerste rector van de pas vernederlandste Gentse universiteit werd benoemd. Vermeylen, die trouwens een niet onbelangrijke rol speelde bij de totstandkoming van die vernederlandsing, slaagde er als rector in om de universiteit standvastig door die eerste woelige jaren te loodsen, waarvoor hij vele malen geroemd werd. Reden genoeg voor de universiteit om, op initiatief van de Vakgroep Geschiedenis en het Instituut voor Kunstgeschiedenis, dit academiejaar de figuur van August Vermeylen in de kijker te zetten, te meer omdat zijn ideeën over onderwijs, onderzoek en politiek nog steeds actueel zijn.
Tijdens dit Vermeylenjaar werden heel wat uiteenlopende activiteiten georganiseerd: o.m. een nieuwe website – daarover straks nog iets meer – met een virtuele tentoonstelling, een debat, een congres, en zelfs een theatervoorstelling. Want Vermeylen was natuurlijk niet alleen bekend als professor en rector, maar ook als auteur, o.m. van de wereldberoemde roman De Wandelende Jood (1906), het verhaal van Ahasverus, die Christus op de berg Golgotha de rug toekeert in plaats van hem te helpen. Ahasverus is gedoemd om rond te dolen op aarde, belandt in hel en hemel, en keert uiteindelijk gelouterd terug op aarde, gelovend in solidariteit en menslievendheid. Vermeylen schreef ondanks het onderwerp geen christelijke parabel, maar een symbolische roman over de verschillende levensfases van de mens.
Met het schaamrood op de wangen moet ik bekennen dat ik het boek nooit gelezen heb, en zelfs het verhaal niet kende. Een ideale gelegenheid om dat recht te trekken, vonden we, en dus bestelden we kaarten (ok, het feit dat twee van de drie theatermakers ons bekend zijn, speelde uiteraard ook mee).
Dus zaten we vorige week vol verwachting in het auditorium van het HIKO, nieuwsgierig naar wat komen zou. En wat kwam, was meer dan de moeite. Het was geen gewone toneelvoorstelling met acteurs die het verhaal speelden, maar een theatervertelling. Herwig Deweerdt, bekend als acteur, theatermaker, verteller en schrijver, vertelde op een heel eenvoudige, directe manier over Ahasverus maar gebruikte, met vlotte en natuurlijke overgangen, fragmenten tekst van Vermeylen zelf. De vertelling kreeg nog meer glans door het figurentheaterspel van Dirk De Strooper – figurentheaterspeler, tussen 2006 en 2010 samen met Luk De Bruyker artistiek leider van Theater Taptoe, en sinds dit jaar freelance artiest – en de intermezzo’s van sopraan Isabelle Eisenstein.
Ik moet eerlijk toegeven dat ik er een beetje schrik voor had. Als ik heel moe ben, durf ik in de warme, donkere beslotenheid van een zaal, wel eens vechten tegen de slaap, maar daarvan had ik dus absoluut geen last. Integendeel. Het was immers een onderhoudende, boeiende voorstelling, met heel wat interactie met het publiek en tussen de spelers onderling, en een gedoseerde portie humor.
Ook de locatie waarin deze première plaatsvond, was niet ontdaan van symboliek. Want het HIKO, zijnde het Hoger Instituut voor Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde, was de plaats waar kunsthistoricus August Vemeylen in 1923 werd aangesteld als hoogleraar. Toen Vermeylen rector was, lag hij aan de basis van de bouw van het huidige gebouw, samen met de universiteitsbibliotheek, door zijn vriend Henry Van de Velde. Het volledige complex wordt binnenkort gerestaureerd en in het huidige HIKO zal de cafetaria van de centrale bibliotheek worden ondergebracht.
Tot slot nog een woordje over de website UGentMemorie, ̩̩n van de eerste activiteiten van dit Vermeylenjaar. Dit virtuele geheugen van de universiteit brengt Рaan de hand van de pijlers Plaatsen, Personen en Gebeurtenissen Рherinneringen, geschiedenissen en erfgoed van de universiteit bij elkaar. De rode draad door de website is de wisselwerking tussen stad, maatschappij en wetenschap. Geregeld zullen onderwerpen worden uitgediept in dossiers, zijnde de tentoonstellingen van dit virtuele museum. Het eerste dossier is, hoe kan het anders, volledig gewijd aan August Vermeylen. Ga af en toe eens grasduinen op deze site, want hij wordt regelmatig aangevuld met heel wat nieuwe informatie. De mensen achter de site willen meer dan alleen een statisch beeld van het verleden tonen, maar willen vooral ook actief op zoek gaan naar herinneringen en getuigenissen via o.m. interviews en studentenoefeningen.
Tegelijk ging ook de website UGentMemorialis van start. Deze site is een gemoderniseerde en gedigitaliseerde versie van het Liber Memorialis van de universiteit uit 1913 en het Liber Memorialis uit 1960, en bevat informatie over 607 Gentse professoren die tussen 1817 en 1960 aan de universiteit les gaven.
Wereldpremière van De Wandelende Jood (August Vermeylen), een productie van het Vermeylenfonds i.s.m. UGent, gezien in het HIKO op woensdag 6 april 2011. Deze voorstelling zal door Vlaanderen reizen, hou dus evenementenkalenders en theaterprogramma’s in de gaten.
Het virtuele geheugen van de UGent vindt u op UGentMemorie.
© 2011 GENTBLOGT VZW