RSSLe Septentrion: een bezoek
Het blijft me wat verbazen dat een klein aankondigingsartikel over een rondleiding en een tentoonstelling een discussie kan uitlokken van de “oude garde” die “jongeren” verwijten hun geschiedenis niet te kennen. Gelukkig zijn er andere manieren om geschiedenis te leren kennen dan enkel via de boeken. Soms helpt het gewoon om op een plaats te zijn, de sfeer op te snuiven, het eens gewoon te voelen.
Veel meer dan een handvol clichés had ik niet over de vrijmetselaars toen ik me inschreef voor de rondleiding. Ik was niet meteen van plan om iets te schrijven, omdat let’s face it, er zijn niet veel dingen die ik na de rondleiding kan vertellen die je niet op internet kan vinden of die ze aan profanen aan hun neus zullen hangen.
Na de rondleiding was ik danig onder de indruk van het pleidooi voor respect, respect voor andere meningen, overtuigingen… Eigenlijk wat ik nu wat miste in de discussie, en dus besloot ik toch mijn persoonlijke indruk van de rondleiding uit te schrijven. Het zullen vooral zaken zijn die me verbaasden of opvielen en geen historisch relaas van alle feiten.
Nog tot en met 1 mei kan je naar de tentoonstelling en de rondleiding, dus je zal je moeten haasten. Het is een unieke kans, de vorige keer dat niet-ingewijden in het gebouw werden toegelaten was bijna 70 jaar geleden en in minder gunstige omstandigheden, dus wilden we niet wachten tot we er zelf geraakt waren. Want dat is ook een verwijt dat we wel eens krijgen: “waarom wisten we dat niet vroeger? Daar had ik ook bij willen zijn.”
Op straat zou je nooit vermoeden dat achter de gevel van het gebouw zich een ontmoetingsplaats van vrijmetselaars bevindt. Dit in tegenstelling tot het buitenland, bijvoorbeeld in Amerika blijken de Loges van op straat duidelijk herkenbaar zijn.
De gids vertelde dat Gent een waar bolwerk is van de vrijmetselarij met maar liefst 27 loges. In het gebouw van Le Septentrion vergaderen nog drie andere Loges.
Het woord Loge verwijst zowel naar de plaats waar de bijeenkomsten plaatsvinden als naar de groep vrijmetselaars. Men weet trouwens niet goed waar de term vrijmetselaars vandaan komt. Voor het eerste geschreven bewijs verwijzen historici naar 24 juni 1717 toen vier Schotse Loges zich verenigden met William Schaw, Master of King’s works als leidraad.
Maar de tradities zijn duidelijk ouder. Volgens sommigen verwijzen ze naar het verschil tussen de vrije en onvrije metselaars uit de middeleeuwen. De onvrije metselaars waren gebonden aan de bouwvoorschriften van een bepaald grondgebied en stonden vooral in voor eenvoudige constructies. De vrije metselaars waren in feite de specialisten, bouwers van kathedralen en andere plechtige gebouwen. Omwille van hun expertise trokken zij eigenlijk van de ene opdrachtgever naar de andere en waren ze niet gebonden aan lokale bouwvoorschriften. Maar deze oorsprong wordt meer en meer in vraag gesteld.
Er zijn drie soorten: loges die enkel mannen inwijden, loges die enkel vrouwen inwijden en gemengde loges. Elke Loge is autonoom en heeft haar eigen reglement. Er is wel een overkoepelend orgaan: de Obediëntie.
De gids vergeleek het in sappig Gents met de voetbalbond en de voetbalclubs. Alleen zijn er verschillende Obediënties: het Grootoosten van België, de Grootloge van België, Le Droit Humain, de Vrouwengrootloge van België, Lithos-Confederaties van Loges en de Reguliere Grootloge van België, gaande van een koepel van een tiental loges met een paar honderden leden tot Obediënties met honderden loges en tienduizenden leden, aantallen die me toch wel verbaasden. Maar Loges hebben het statuut van een vzw met publicatie van hun bestuur in het Staatsblad, dus het vraagt eigenlijk enkel wat opzoekwerk.
Anderzijds kan je blijkbaar ook lid zijn van meerdere loges, maar het vraagt wel wat engagement als je Loge bijvoorbeeld drie zaterdagen in de maand samenkomt. Tijdens het bezoek werd inderdaad discreet gedaan over de leden, zo waren de recente foto’s afgedekt.
De gids verklaarde dit vanuit het alomtegenwoordige respect voor elkaar. Het staat elke Vrijmetselaar vrij om publiekelijk uit te komen voor zijn lidmaatschap, maar Vrijmetselaars zullen nooit andere Vrijmetselaars kenbaar maken. De gids vertelde trouwens dat heel wat nieuwe leden al surfend naar informatie bij hen komen aankloppen. Maar om ingewijd te worden moet je een heel proces doorlopen.
Een van de meest indrukwekkende kamers is de tempel waar de Loge vergadert. Het is een ruimte die traditie ademt, zoals je dit ook in kerken kan voelen. Zelfs al ken je niet de betekenis van alle symbolen of blijft men wat vaag over wat daar nu precies gebeurt, je voelt wel het belang.
De vrijmetselaars houden sterk vast aan tradities, zoals het Schootsvel (verwijst naar bescherming van de kledij die de kathedraalbouwers droegen) en de witte handschoenen (symbool voor puurheid van bedoelingen) die ze dragen tijdens de zitting. Ook de graden verwijzen naar de gilden en ambachten uit de middeleeuwen met de leerling, de gezel en de meester. De eerste twee hebben hun vaste plaats in de tempel en bij elke overgang is er een duidelijke ceremonie met rituelen.
We hadden er een beetje het raden naar wat die dan precies waren, maar eigenlijk stoorde mij dat niet. Er is een duidelijk vastgelegd verloop van de zitting: het openen, de dagorde en het sluiten van de tempel. Het was wat moeilijk om op te maken wat tijdens zo een zitting juist gebeurde, maar feit is wel dat ze “streven naar broederlijkheid onder alle mensen, de vervolmaking van de Mens en de vooruitgang van de mensheid beogen”.
De gids nuanceerde de rol van de vrijmetselarij op het politieke leven of de wetgeving, zoals het goedkeuren van de abortuswet etc. Het lijkt aannemelijk dat personen die een principe van maakbaarheid van de mens en maatschappij aanhangen, hier ook op regelmatige basis toe uitgedaagd worden via collectieve zittingen, ook een actieve rol in lobbywerk, politieke partijen, verenigingen etc. zullen opnemen.
En uiteraard zijn die bijeenkomsten ook goed om te netwerken. Na de zitting eten de Vrijmetselaars samen en kan er nog nagekaart worden in de bar, die de toepasselijke naam de Vochtige kamer draagt.
Het gebouw werd gratis geschonken door de langst zittende Grootmeester van Le Septentrion, Hippolyte Metdepenningen. Maar het moet ook beantwoorden aan de veiligheidsvoorschriften, zoals branduitgangen, noem maar op. Vandaar dat recent een subsidiedossier werd ingediend bij de Vlaamse Gemeenschap, alle erkende cultussen kunnen hier aanspraak op maken.
Ik heb iets opgestoken van de rondleiding, met dank aan de gids. Het anderhalf uur was te kort om een volledige inleiding tot de vrijmetselarij en alle linken met de Gentse geschiedenis te kunnen leggen, maar het heeft me wel stof tot nadenken gegeven. Ik kan, als ik daar zin in heb, gaan surfen naar meer info of toch maar eens in de bibliotheek langslopen. Het was dan ook een unieke ervaring, want het gebouw is zelden toegankelijk voor niet-ingewijden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het gebouw te bezoeken voor een anti-maçonnieke tentoonstelling georganiseerd door de nazi’s. Het bleek een overrompelend succes met meer dan 12.000 bezoekers. Uiteindelijk zou het ook niet meteen de reactie opgeroepen hebben die de organisatoren verwachtten. Gentenaars hebben nu eenmaal een reputatie.
Die geleide bezoeken vinden plaats van zondag 10 april tot en met zondag 1 mei 2011, tijdens de weekends.
Voor alle informatie betreffende de bezoekmodaliteiten én om te reserveren, ga naar www.septentrion200.be. Prijs: 5 euro. De tentoonstelling is te bezichtigen in de Blauwe Zaal, Kramersplein 23, 9000 Gent. Van zondag 10 april tot en met zondag 1 mei 2011
Open alle dagen, van maandag tot zondag, van 10 tot 17 u. Gesloten op maandag 25 april (paasmaandag)
© 2011 GENTBLOGT VZW
Uitstel is afstel
Op de webstek van Septentrion lees ik zopas dat alle toegangskaarten tot de sluitingsdag de deur uit zijn.
Laatbloeiers zoals ik zijn er aan voor hun moeite.
Maar er is wel nog de tentoonstelling in de Blauwe Zaal
@patricia, het feit dat je de moeite hebt gedaan om via een bezoek iets meer te weten over de loge siert je.
maar dat is zoals st.baafs bekijken. mooi maar de diepliggende achtergronden ontgaat de bezoeker: waarom bouwde men zo? dat is niet erg. (nb.weet je dat daar ook verschillende symbolen van de vrijmetselarij in verwerkt zijn?)
mij stoorde alleen dat men steeds, door gebrek aan kennis, dezelfde vooroordelen naar boven haalt.
in je tekst, wellicht onbewust, komt ook het verborgene aan bod. het is heden ten dage maatschappelijk nog meer getolereerd lid te zijn van flagelante opus-dei groepen dan logebroeder te zijn. daarom. niet iedereen staat er op om zich te outen.
het heeft niets te maken met oude zakken die de jeugd een gebrek aan geschiedenis nawijzen: mijn zoon (24,historicus, rabiate vrijdenker) ergert zich ook aan de stellingnames die geponeerd worden.
mij zal je niet kunnen betrappen op standpunten waar ik niets van weet.
en boeken lezen helpt wel: het is alleen als je de originele(?) geschriften gelezen hebt dat je weet wat ze bedoelen. soms.
de cathecismus is niet de “bijbel”.
nb.1.de vrijmetselarij gaat veel verder dan de kerkbouwers.
waarom denk je dat de babylonische en egyptische symbolen gebruikt worden?
nb.2.vrijmetselaars streven naar humanisme. ik ken zelfs bisschoppen die nu(?), vroeger(?) broeder waren of zijn.
we praten daar gewoon niet over: het “zijn” telt en religie is niet een hindernis. (je hebt wel loges die anti.god zijn maar de meesten aanvaarden een “iets”)
nb.3.wat men in andere landen doet, ondermeer in de nieuwe wereld, heeft niets met vrijmetselarij te maken. dat is carnaval met 48 graden, elk met zijn costuumpje. belachelijk. rare rotary.
de vrijmetselarij is even verschillend als het christendom of de islam met zijn honderden strekkingen.
één ding is er wel: vrijmetselaars vertrekken van de mens die de maat is van alles, een “iets” kan er bij komen.
Je hebt gelijk, in de eretempel stonden twee pilaren die verwezen naar de tempel van Jeruzalem ten tijde van Koning David en er stond ook het Hebreeuws voor Jahwe of Jehova, dat eigenlijk net zo goed “ik ben wie ik ben” (of iets in die trant) wil zeggen. Ook dat religieuze is aan bod gekomen, vooral het feit dat het perfect kon. Iedereen heeft zijn eigen invulling aan die opperste bouwmeester.
even op google gaan, loge belgie, en je weet dat freek, luc, fried lid zijn. niks geheim.
Natuurlijk niets geheim, het zijn vzw’s. De leden ervan zijn dus eenvoudig op te zoeken.
Dit werd ook gezegd in de rondleiding.
Je mening dat je enkel een standpunt mag hebben als je er echt alles van weet, lijkt mijn nogal vrij “on-vrijmetselaars”. Het mooie aan standpunten is dat deze in gesprekken kunnen wijzigen.
En Rony, gebruik eens hoofdletters, man. Dat leest zoveel gemakkelijker.
@michiel, iedereen mag een standpunt hebben, niks verkeerd mee.
maar waar ik me wel aan erger zijn uitspraken die pretenderen dé waarheid te zijn. dat kan niet of het moeten pure natuurwetten zijn.
kom zeg, je moest me kennen: ik ben een spons die zoveel mogelijk kennis, levenswijzen of filosofische opvattingen opslorpt.
maar na 63jaar heb ik wel een basis die medemenselijkheid héél hoog in het vaandel voert.
en michiel, ik gebruik sinds mijn humaniora, na een periode van fonetisch schrift, geen hoofdletters meer. dat heeft niet belet dat ik mijn diploma’s heb behaald en jaren leraar ben geweest.
ik heb in het duits leren schrijven, hoofdletters met de vleet, en voor mij bestaan er sinds dan geen letters die meer waard zijn dan anderen.
nb.als ik een brief schrijf naar mijn duitse zus vloeien de hoofdletters zo uit mijn pen.
ok. ik zal in het vervolg ook mijn linkerhand gebruiken (maar hoe moet ik dan mijn sigaret vasthouden?):-)