Prometheus: visueel spektakel

zaterdag 28 mei 2011 13u43 | patricia (tekst), Wonge Bergmann (beeld) | 2 reacties
Trefwoorden: , , , .

vooruit Vrijdag nam ik het laatste ticket uit de envelop, mijn abonnement bij de Vooruit zit er weer op. Het wordt zomer. Met Jan Fabre kan het naar mijn gevoel alle richtingen uitgaan. Ik weet wel dat ik het of heel goed ga vinden of heel hard mijn schouders ophalen, iets er tussen lijkt niet mogelijk. Voor mij alvast voldoende reden om me naar de theaterzaal te begeven.

Prometheus stal het vuur van de goden om het aan de mensen te geven. Hij wordt gestraft door de goden op een gruwelijke manier: vastgebonden aan een rots komt elke nacht een adelaar Prometheus in de lever pikken. Overdag krijgt de wonde de tijd om te helen maar de nacht is genadeloos. Voor Fabre is het verhaal slechts een leidraad. Er is de tekst van Aeschylos, in een nieuw jasje, en er is zijn eigen tekst we need heroes now! die de voorstelling opent.

Prometheus

Een man zit gebonden op het podium, terwijl het publiek gaat zitten. Een man en een vrouw komen elk langs een kant het podium op. Ze steken uitdagend een sigaret op, de lucifer gooien ze in een rode metalen emmer. Het lijkt een detail, maar die rode emmers vormen een rode draad doorheen de voorstelling. De vrouw steekt van wal met haar pleidooi voor een nieuwe held, het wordt een lange opsomming van alle eigenschappen waar hij moet aan voldoen. Jawel, het is een man, en als het een vrouw is dan moet ze zich toch mannelijk gedragen. De man doorspekt het pleidooi en verwijten naar een reeks psychologen, het wordt echter al gauw pathetisch. Ik vind het wat lastig, de opsomming is best lang, het Engels is mooi maar ik heb vaak de vertaling nodig om te begrijpen wat ze zeggen. En spijtig genoeg blijft dat een beetje de constante, ik heb het gevoel te moeten kiezen tussen tekst en te kijken wat gebeurt op scène.

Wanneer het doek opengaat zien we Prometheus centraal hangen, geketend aan zijn rots tegen een achtergrond van de zon of een planeet. Zwarte figuren zijn in de weer met zand uit die rode emmers. Jeroen Olyslaegers heeft de mythe van Aeschylos opnieuw gedicht. Acht monologen tonen de bewoners van de Olympos en hun ideeën. Soms botst het, soms kabbelt het een beetje verloren in de achtergrond. Het is wachten tot Prometheus iets zal zeggen, de spanning wordt opgebouwd, tot er die duidelijke kreet van verzet komt. Bij momenten is het moeilijk om hoogte te krijgen van de voorstelling, het bouwt op naar spanning en plots is daar een lichtvoetig intermezzo dat je niet kan plaatsen. Er is een snelle switch tussen gevoelens en als kijker blijf je dan wel eens met een wrang gevoel achter.

De centrale vraag blijft of er helden nodig zijn en wie die dan wel zijn. De Hitlerfiguurtjes zorgen hier en daar voor wat hilariteit, maar zijn misschien ook een gemakkelijkheidsoplossing. Het vuur dat bij momenten hoog oplaait wordt vaak ook snel weer geblust. Met zand of met brandblusapparaten. Heel spectaculair bij momenten kom je ogen te kort. En ja, Fabre gooit er een hoop provocerende elementen tegenaan, zoals we dit kunnen verwachten. Maar ik onthou vooral het kippenvelmoment bij de tussenkomst van de vrouw en hoe verscheurd ze werd alsook het algemene gevoel van chaos waardoor ik ongemakkelijk op mijn stoel begon te schuiven. Ook heel mooi vond ik de dans met de lucifers. Het had bijna iets poëtisch, een lucifer van je onderbroek losmaken en aanstrijken voor je het vlammetje opeet, voor het ontaardde in grote vlammenwerpers.

De meningen zijn verdeeld over de voorstelling, zo blijkt in de recensies en in het applaus dat matig op gang kwam. Ik vond het visueel sterk en wat spijtig van de tekst. Ik hou niet van kiezen. Als Fabre, zoals ze zeggen tot beter in staat is, ben ik alvast benieuwd.

Prometheus van Jan Fabre/Troubleyn, gezien op vrijdag 27 mei in Vooruit. Nog op zaterdag 28 mei. Tickets 24/20 euro.

© 2011 GENTBLOGT VZW

2 reacties »

  1. Reactie van Philippe Verhegge

    Ik heb het stuk van Fabre gezien in Antwerpen. Ik wist niet eerst wat te denken, te voelen. Er waren mij tickets aangereikt op de eerste rij. Dan heb je niet direct een overzicht maar zie je alles van heel dicht bij. Het is nu enkele maanden later en weet nog niet wat te denken van het stuk. Het was uitdagend e tegelijk vertrouwt. Het was Fabre.
    Ik denk het zeker enkele malen te moeten zien eer ik het begrijp. Dat was ook de mening van mijn gezellen voor de avond. ik was uit mijn lood geslagen. het was en het is nog steeds een indruk die me een altijd zal bijblijven.

    • Reactie van Joël

      Overweldigend spektakel van de cultuur en de natuur van het vuur (en zie en denk ook maar de as erbij; Prometheus herrijst voortdurend uit de as) door eclecticus Jan Fabre. Het is eigenlijk te veel maar is dit niet inherent aan verhevigd leven van helden zoals Prometheus moeten (ver)dragen? Kunnen wij (“the people in the dark” van de theaterzaal) heldenpassie aan: de pijn, de roem, de stilte van de held?
      Hitlerfiguurtjes als gemakkelijkheidsoplossing? No way. Ooit die Blechtrommel (film gezien van Volker Schlöndorf uit 1979 of boek gelezen van Günter Grass)? met Oscar met de trommel in de tijd van het opkomende nazisme? Fabre zet hiermee antagonisten zoals nationalisten en democraten op het podium, brandend actueel. En zo wemelt en wervelt het van vandaag op de scène: het vuur van 9/11, het vuur van natuurrampen, het vuur van de zon die door het ozongat de aarde bedreigt (CO2-kanonnen),de lust van het vuur dat aan het geslacht van vrouwen en mannen opvlamt … ik hoorde popmuziek “Light my fire” The Doors … enzovoort maar de hoop bleef in de ruimte letterlijk (Prometheus is gedoemd tot pijn maar straalt ook hoop en gezag uit) en figuurlijk aanwezig.
      Het is veel voor één avond maar Fabres theaterbeeldentaal, de muziek en de Olyslaegers’ tekst geven een boeiende, moderne invulling van een oude Griekse tragedie.