RSSFilip Berte met The Graveyard in het STAM
Het STAM is na goed anderhalf jaar niet meer uit ons museumlandschap weg te denken, zeker nu ze deze week de Museumprijs gewonnen hebben. Het is zo stilaan een tweede thuis geworden (ook al moet ik dringend eens de vaste collectie ten gronde gaan bekijken, shame on me). Je vindt er het hele verhaal van de Gentse geschiedenis, van een heel ver verleden dat uit de nevelen der tijd weer zichtbaar wordt, tot en met toekomstperspectieven. Daarnaast zijn er tijdelijke tentoonstellingen, waarbij Gentse figuren – Edmond Sacré – of topstukken – het Liber Floridus – aan bod komen, of waarbij gefocust wordt op een aspect van het begrip ‘stedelijkheid’, zoals de allereerste tentoonstelling, Belichte Stad.
Vorige week opende in het STAM een nieuwe tentoonstelling, The Graveyard van Filip Berte, waarbij het begrip stedelijkheid centraal staat, en waarbij ver over de grenzen wordt gekeken, zonder dat Gent een rol speelt in het verhaal.
Architect, kunstenaar en fotograaf Filip Berte werkt sinds 2006 binnen kunstencentrum CAMPO aan zijn project House of Eutopia, een beeldend project met Europa als werkterrein. Het loopt over verschillende jaren en resulteert in een aantal autonome onderdelen of kamers. Concreet bevat het Huis van Eutopia vijf kamers. Drie ervan zijn reeds voltooid, en het is de derde kamer (‘de tuin’), The Graveyard, die hier tentoongesteld wordt. Onmiddellijk na de opening van de tentoonstelling vertrok Berte trouwens naar Berlijn om er voort te werken aan zijn vierde kamer, The Blue Room, want normaal gezien moet het huis voltooid zijn tegen de zomer van 2013.
Over The Graveyard lezen we dat Filip Berte “binnendringt in de geografische marges rond Europa en op zoek gaat naar de sociale marges in de actuele samenlevingen. Hiervoor bezocht hij vier steden. Drie daarvan bevinden zich in de rafelranden van de Europese Unie: Tbilisi (Georgië), Chisinau (Moldavië) en Melilla (Spaanse enclave in Marokko). De vierde stad is Brussel, als symbolische aankomstplek van diegenen die de marge willen inruilen voor het centrum van Europa. Berte observeert outsiders: daklozen, asielzoekers, migranten en vluchtelingen.â€
Het hoofdbestanddeel van The Graveyard zijn vier verschillende films in vier verschillende stijlen over vier verschillende steden die in vier verschillende ‘kamers’ worden afgespeeld. Ze duren elk ongeveer een kwartier, en er is de tijd om van de ene film naar de andere te gaan. Geluidskunstenaar Ruben Nachtergaele vergezelde Filip Berte op zijn reizen, en verwerkte de klankopnamen ter plaatse, de ‘field recordings’, tot de soundtrack van de films. Daarnaast zijn er een aantal foto’s te zien, voornamelijk uitgelicht uit de films, alsook enkele tekeningen van Berte.
Het is geen grote tentoonstelling, maar ze leent er zich absoluut niet toe om tussendoor snel even binnen te lopen en een kijkje te nemen. Integendeel. Je moet echt de tijd nemen om de films en de foto’s rustig te bekijken, ze op jou te laten inwerken. Want de beelden nopen vanzelf tot nadenken. Over wonen, over ruimte, over migratie, over integratie, over een thuis, over tolerantie, over onze consumptiemaatschappij, over mensen, over het leven, …, allemaal gedachten die zich onderwijl in mijn hoofd kwamen nestelen. Sommige zaken grepen mij ook behoorlijk aan, ook al werd er niet echt iets schokkends getoond. De beelden van die omheining rond Melilla, vooral bedoeld om de wereld rondom buiten te houden, bezorgden mij kippenvel. Net zoals de beelden van matrassen en slaapplaatsen van daklozen in Brussel die tonen hoe mensen, zelfs in abominabele omstandigheden, toch een plek voor en van henzelf trachten te creëren. Ik vond het zeer verrijkend, en vind zeker een aanrader om te gaan kijken.
En wie na het bekijken van The Graveyard zin krijgt in meer, kan terecht in het Caermersklooster. Want Filip Berte won met zijn Huis van Eutopia de Provinciale Prijs voor Beeldende Kunst 2011 van de Provincie Oost-Vlaanderen en daar is, nog tot 17 juni, zijn tweede kamer (‘de kelder’), Collective Memory Mass Grave te zien. Maar daar ben ik nog niet geraakt.
Praktisch
Tentoonstelling The Graveyard van Filip Berte
Te zien in het STAM, van 17 mei tot 4 november 2012
Open van dinsdag tot en met zondag, van 10-18 u. (uitzonderlijk open op pinkstermaandag en op de eerste maandag van de Gentse Feesten)
Meer info vind je op de website van het STAM
© 2012 GENTBLOGT VZW