RSSOnbekende beelden, sterke verhalen. Belgen in oorlog
Tot zondag 21 april 2013 kan je in de Sint-Pietersabdij naar de tentoonstelling “Onbekende beelden, sterke verhalen. Belgen in oorlog”. Het gaat om een nieuwe samenwerking tussen de Historische Huizen Gent, het Instituut voor Publieksgeschiedenis en het SOMA. Na Gekleurd Verleden treden Bruno De Wever, Martine Van Asch en Rudi Van Doorslaer opnieuw op als curatoren.
Op de persconferentie gaven Bruno De Wever en Rudi Van Doorslaer uitleg bij het proces achter de tentoonstelling. Bruno De Wever stelde bijzonder gelukkig te zijn met de tentoonstelling. “De klassieke fotomusea blijven steken in het esthetische van een foto of brengen louter het verhaal van de fotograaf. Deze tentoonstelling behandelt de foto als een historisch document, wat niet alleen zeldzaam is maar ook veel onderzoek vraagt.” En ja, hij was zich er van bewust dat dit commentaar op die andere tentoonstelling (nvdr. Robert Capa) in de Sint-Pietersabdij betekent.
Hij benadrukte dat ze expliciet op zoek zijn gegaan naar onbekende foto’s, vandaar de 20 gastcuratoren. “Van een foto wordt gezegd dat het een venster op de wereld is, maar dit is bedrieglijk simpel. Wat wil dat zeggen, dat je het venster maar moet opendoen om te weten wat de foto wil zeggen? Nee, je moet als kijker de juiste vragen leren stellen. Wat staat op de foto? Wie heeft deze genomen? In welke context? Waarom werd deze foto genomen? Wat gebeurde voordien of na het nemen van de foto?” Rudi Van Doorslaer benadrukte het selectieproces dat aan de tentoonstelling is voorafgegaan om tot de twintig foto’s te komen. Dit had te maken met de kwaliteit van de foto, niet elke foto is even sterk op groot formaat alsook het verhaal achter de foto. Het is geen toeval dat sterke verhalen het tweede deel van de titel van de tentoonstelling is geworden. Hoewel het niet de eerste samenwerking is, was er opnieuw sprake van een groeiproces. Op verschillende momenten zijn keuzes gemaakt en deze werden steeds collectief genomen.
“Opvallend is dat het steeds om gewone mensen gaat, Belgen die in uitzonderlijke situaties terecht komen omwille van een oorlog en hierdoor uitzonderlijke daden verrichten, waardoor de foto en het verhaal elkaar versterken. Historische kritiek is ons métier, maar in de huidige beeldcultuur is kritisch bewustzijn ook voor het publiek een belangrijke eigenschap.” Met deze tentoonstelling willen ze hiertoe bijdragen, al gaan ze er ook van uit dat hun publiek voldoende volwassen is om een eigen oordeel te vellen. Bruno De Wever: “De doorsneehistoricus is een man of vrouw van het geschreven woord, in boeken worden foto’s eerder als illustratie of ondersteunend aan de tekst gebuikt. Als je verder de foto gaat analyseren merk je dat de foto soms zelfs niet bij de inhoud van de tekst past.”
Als je de zaal binnenkomt kan het lijken of twintig foto’s van Belgen in een oorlogssituatie nogal beperkt zijn. Eens je de verhalen begint te ontdekken, word je echter op een ontdekkingsreis meegenomen. Sommige zaken doen wel een belletje rinkelen, maar soms moet je ook wel vaststellen dat je weinig weet van soms relatief recente geschiedenis. De foto’s bestrijken verschillende periodes, van de Spaanse oorlog over de tweede wereldoorlog tot de meest recente foto uit 2006. Aan de hand van de foto van een groep jonge vrouwen op een plein in Barcelona liet Van Doorslaer ons het verhaal ontdekken. Het bleek om een groep joodse vrouwen uit Antwerpen te gaan die na een opleiding verpleegkunde vrijwilliger werden tijdens de Spaanse burgeroorlog. Je kan op verschillende plaatsen de foto aanraken en zo de touchscreens in werking zetten. Bij andere foto’s ontdek je het verhaal via tablets.
De touch screens kunnen elkaar niet onderbreken waardoor je bij veel volk misschien wel even geduld zal moeten oefenen. Anderzijds kan je ook gewoon mee volgen. Wij ontdekten met Willem De Witte het verhaal over zijn broer Michaël die in 1982 als vrijwilliger naar El Salvador vertrok. Een eerder zeldzame foto in kleur. We zagen hem op zijn moto, zijn vrouw en hoorden ook fragmenten uit zijn dagboek. De tekst wordt overal bewust breed toegankelijk gehouden, voor specialisten misschien een gemiste kans maar voor leken met een gezonde interesse zeker een plus.
Op de eerste foto van de tentoonstelling zien we een 35-tal mensen op een open vrachtwagen in Antwerpen. Als je weet dat er slechts vijf foto’s bekend zijn die met zekerheid de deportatie van de Joden in België tijdens de tweede wereldoorlog in beeld brengen, weet je meteen dat deze foto met meer dan gewone interesse bekeken wordt. Aan de hand van een aantal vragen en antwoorden word je als kijker begeleid in het kijken naar de foto, meteen een goede oefening voor je zelf aan de slag kan. Op het einde van de tentoonstelling komt de foto terug en wordt ingezoomd op de fotograaf, waarbij de vraag: heeft het belang wie de foto gemaakt heeft? je aan het denken zet.
Met de twintig foto’s ben je even zoet en wie wil kan dit achteraf nalezen in de publicatie “Onbekende beelden, sterke verhalen. Belgen in oorlog”. Deze publicatie zal ruim verspreid worden en kan je ook in de boekhandel vinden. Ook in het Frans.
Praktische info
Openingsuren: Alle dagen, behalve op maandag, van 10.00 tot 18.00 uur.
Ook geopend op 26 december, Paasmaandag en Pinkstermaandag.
Gesloten op 24, 25, 31 december en 1 januari.
Toegangsprijzen: individuele bezoeker € 8 /kortingstarief € 6,75 / € 1 (-26 jaar) / gratis (-18 jaar)
© 2012 GENTBLOGT VZW