100 jaar Vooruit: workshop bijvangst

donderdag 6 juni 2013 9u10 | patricia (tekst), Jeroen Tavernier (beeld) | reageer
Trefwoorden: , , , , .

In de Vooruit is er zes maanden lang heel wat te doen, eten en drinken konden hierbij niet ontbreken. In de feestzaal werd al menig glas geheven en het restaurant wordt ook weer nieuw leven in geblazen. Maar er zijn ook diverse workshops, leer je eigen cola maken (8 juni) of mix zomerse drankjes met of zonder alcohol (20/6), proef biobieren (13 juni), Yuzu pralines (4/7)… enfin, redenen genoeg om regelmatig eens naar die kalender te kijken.

Wij gingen afgelopen zondag een kijkje nemen op de workshop bijvangst. Workshop deed misschien iets meer interactiviteit en handen uit de mouwen vermoeden, maar ik heb in elk geval veel bijgeleerd. Tot voor ik me inschreef had ik eerlijk gezegd nog nooit van bijvangst gehoord, het is zoals de naam misschien laat vermoeden wat bovenop de visvangst ook gevangen wordt. Nu wil ik wel graag wat bewuster omgaan met mijn voedsel, maar af en toe een stukje vis zou ik moeilijk kunnen missen. En daarvoor durf ik al eens berichten over chemicaliën, plastic soep etc. negeren.

Die zondag lagen een dikke bundel slides en bestek op ons te wachten in de balzaal van de Vooruit. Danny Huyghebaert zou de slides voor zijn rekening nemen, terwijl Michaël Vrijmoed voor drie overheerlijke hapjes zorgde. Na 30 jaar visser te zijn ging Huyghebaert werken voor de Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO), is hij medestichter van North Sea Chefs en gedelegeerd bestuurder Van Vlaamse Schelpdier en Vis coöperatie CVBA (VSVC). De ideale mens om ons in te wijden in de geheimen van de bijvangst. En dit in een sappig taaltje van aan de kust.

Een van de argumenten tegen visvangst is het omploegen van de zeegrond. Gezien zijn achtergrond kan je moeilijk verwachten dat hij dergelijke argumenten niet zou gaan tegenspreken. “Wij vissers zeggen altijd, het is niet met de grootste netten dat je de meeste vis vangt.” Maar hij toonde wel duidelijk de evolutie naar andere netten, minder energiegebruik, aandacht voor recyclage,… Zo zijn boten naar zijn zeggen echte containerparken geworden en worden de vele pingpong en golfballetjes die opgevist worden mee aan land gebracht. De plastiek wordt gerecycleerd voor zitbanken. Het is duidelijk dat de argumenten waar je vissers mee overtuigd van het nut van duurzame visserij niet meteen de ecologische argumenten zijn.

Hij benadrukte meerdere malen dat de kwaliteit van de vis die nu gevangen wordt gevoelig is toegenomen. De vis is sneller bij de consument omdat vissers minder lang op zee zijn en er kan gerichter gevist worden. Naar consumenten toe is de viskalender zeker handig, zo weet je op welk moment een bepaalde soort vis gevangen wordt en ook lekkerder is. Net zoals bij groenten en fruit volg je best de seizoenen en kan je op die manier je ecologische voetafdruk binnen de perken houden. Bijvangst is eigenlijk de verzamelnaam voor wat je vangt zonder dat het de bedoeling was. Het probleem met de bijvangst is eigenlijk dat er vaak geen vraag naar is op de markt, door omstandigheden zijn vissers soms wel verplicht om die aan land te brengen en dan worden die vissen verwerkt tot vismeel voor de voedingsindustrie.

Het hele verhaal rond visquota zou je kunnen samenvatten met zijn woorden: “vissers en biologen, dat gaat niet goed samen”. Maar er blijken toch een aantal vreemde effecten aan die quota vast te hangen. Zo zijn er niet voor alle vissen quota en kan er met quota onderhandeld worden. Voor vis buiten quota zijn er geen minimumgroottes opgelegd, te kleine vis of vis waar geen vraag naar is wordt teruggegooid in de zee. Maar hoewel de controles heel streng blijken te zijn, kan je blijkbaar toch ook wel gaan argumenteren dat je “per ongeluk” vis binnen quota hebt gevangen, zolang je maar voldoende andere vis bij hebt. Dan wordt die vis binnen quota zogezegd de bijvangst en kan die toch verkocht worden. Enfin, zo heb ik het begrepen. Het probleem is natuurlijk dat je die andere vis ook gevangen hebt en je die niet altijd kan verkopen.

Alleen kan je vraag op de markt ook wel stimuleren, zo zijn er soorten die bij ons niet in de winkels raken maar in Spanje dan weer als delicatesse verkocht worden. Het hele verhaal rond bijvangst ging aan het rollen toen één van de chefkoks op bezoek in Japan te horen kreeg dat wat wij in de winkel aan tonijn vinden, voor Japanners eigenlijk een minderwaardig product is. Vandaar de uitdaging om binnen de bijvangst ook op zoek te gaan naar soorten die wel aantrekkelijk kunnen zijn. Toen hij de verschillende soorten overliep bleek ook dat we vaak te selectief omgaan met wat wel gevangen wordt, zo zijn kabeljauwhaasjes ongelooflijk duur, terwijl de rest van de kabeljauw ook wel lekker is. In België wordt enkel het wit van Sint-Jakobsvruchten verkocht, terwijl in Engeland ook het oranje er rond en de schelpen verkocht kunnen worden. Het is een beetje frustrerend omdat je als consument dat eigenlijk niet steeds in de hand hebt. Je kan dan wel op zoek gaan naar die bepaalde vissoort of inktvis, maar die komt zelfs niet op de veiling, terwijl hij wel gevangen wordt.

Gelukkig zijn er steeds meer chefkoks die ook wel met de bijvangst aan de slag willen en zo een vraag creëren. Ook de strategie van vis van het jaar of vis van de maand is er zo één. Michaël Vrijmoed is één van die chefkoks en demonstreerde hoe lekker bijvangst kan zijn met drie gerechten: een slaatje met gemarineerde haring, een crème salade en brunoise van komkommer en appel, een soepje van rode poon en zwemkrab en tenslotte gegrilde grietbot met geconfijte aubergine, salade van venkel en citrus.En de gerechten vind je gewoon online, probeer het dus zeker ook eens thuis.

© 2013 GENTBLOGT VZW

Reacties zijn gesloten.