RSSZUIDWAARTS – Trefpunt-productie over migratie tussen Frankrijk en België – 22 juli 2013
Zuidwaarts, een project over migratie tussen Frankrijk en België, is een nieuwe productie van Trefpunt, Muziekcentrum Dranouter, Vooruit, Flonflons Lille (F) en Via Lactea. Tournai Creatie in het kader van 300 jaar Frans-Belgische grens, gesymboliseerd door het Verdrag van Utrecht. Na de sociaal-culturele projecten Mixed, South Africa, Vlernika,… is in 2013 Zuidwaarts aan de beurt.
Op donderdag 11 juli konden we al de televisiedocumentaire Zuidwaarts Рin herhaling Рbekijken op AVS. En op maandag 22 juli 2013 gaat het Zuidwaarts Concert om 23u in premi̬re op het groot podium Bij Sint-Jacobs. Het concert in creatie, met als thema grensarbeid in de 19e en 20e eeuw tussen Vlaanderen en Noord-Frankrijk wordt gebracht door Orchestre International du VETEX G̩ant o.l.v. Dick van der Harst, op teksten van Marc Hauman.De productie gaat daarna op tournee naar onder meer Dranouter en de Vooruit.
Maar er is meer dan de televisiedocumentaire van Paul Van de Velde en het concert. Gentblogt ging vrijdag 12 juli op verkenning tijdens het startmoment in de concertzaal van Trefpunt.
Piet Creve, archivaris van Amsab-ISG, ook te zien in de documentaire, lichtte de migratiebewegingen tussen Frankrijk en België toe, met extra aandacht voor de Gentenaars en de rol en invloed van de Gentse socialistische beweging.
De voorbije eeuwen is de grens tussen Frankrijk en België stelselmatig naar het noorden opgeschoven. Voor de mensen die in de streek woonden, had dat eigenlijk niet zo veel gevolgen: de eeuwenoude contacten in die regio bleven bestaan. De 19de eeuw bracht dramatische veranderingen: honderdduizenden Belgen, in hoofdzaak Vlamingen, trokken naar de industriële driehoek Rijsel-Tourcoing-Roubaix. Heel veel migranten gingen er wonen. In het laatste kwart van de 19de eeuw liepen de spanningen tussen de lokale bevolking en nieuwkomers soms hoog op.
Bij elke crisis in de Noord-Franse textielnijverheid werden de Belgen de zondebok met haatcampagnes in de lokale pers en soms massale vechtpartijen. In diezelfde periode probeerde de Franse overheid het nationale gevoel op allerlei wijzen op te krikken. De druk op de Belgen om Fransen te worden nam toe, net als de administratieve formaliteiten voor niet-Fransen. Voor veel mensen was de maat vol: ze keerden terug en gingen net over de grens wonen en werden pendelaars. De verbeterde transportmogelijkheden stimuleerden die evolutie. Dat de lonen in Frankrijk hoger lagen en tegelijk het leven in België goedkoper was, vormde wellicht de belangrijkste motor voor de sterke groei van het aantal grensarbeiders. In een stad als Menen steeg de bevolking op 20 jaar met bijna 60%. Het aantal grensarbeiders bereikte zijn hoogtepunt rond 1930, met ongeveer honderdduizend trokken ze dagelijks of wekelijks de grens over. Na de Tweede Wereldoorlog begon hun aantal stilaan te dalen: in de Noord-Franse textielnijverheid gingen heel veel banen verloren. Maar vooral: de ‘golden sixties’ kwamen eraan. Vlaanderen begon te industrialiseren, er kwam werk in eigen streek. De grensarbeid tussen Vlaanderen en Noord-Frankrijk is vandaag niet verdwenen, maar nu zijn het Fransen die de grens oversteken.
En dan was ons een tipje van de sluier beloofd over het muzikale luik van het Zuidwaarts-project. Het bleef bij een tipje. Componist en dirigent Dick van der Harst verzekerde ons dat het Orchestre International du Vetex en de zangers Sarah D’hondt, Gvantsa Gvasalia (Frankrijk-Georgië), Jean-Jacques Revillion (Frankrijk) en Marc Hauman nog hard aan het oefenen waren voor een schitterende première op 22 juli 2013. Marc Hauman, tekstschijver en zanger van Zuidwaarts, bracht ‘Spinsters van de vlasfabriek’ van Henri Van Daele, een lied waarvan we de melodie herkennen van ‘Op mijn mansarde’ zoals gezongen door Wannes Van De Velde. En op de trailer krijg je nog een muzikaal tipje, en dat klinkt er ook goed uit. Orchestre International du Vetex heb ik indertijd horen én zien optreden bij de opening van de Zebrastraat. Muziek en ambiance verzekerd.
Een aangename verrassing was het ‘optreden’ van het academisch duo Saartje Vanden Borre en Elien Declercq die heel collegiaal hun proefschriften over het Zuidwaarts-thema presenteerden.
Dr. Saartje Vanden Borre studeerde in 2007 af als licentiate Geschiedenis. In 2012 verdedigde zij succesvol haar proefschrift Vreemden op vertrouwd terrein. Het sociaal-culturele leven en de integratie van Belgische migranten in Noord-Frankrijk (1850-1914), dat werd voorbereid binnen het CHIR. Momenteel werkt zij zowel binnen de academische wereld (Cultuurgeschiedenis vanaf 1750) als in de erfgoedsector (Stichting de Bethune). (Bron: https://pav.kuleuven-kulak.be/opleidingen/info/2085)
Dr. Elien Declercq behaalde haar diploma Romaanse Taal- en Letterkunde met een eindverhandeling in de Spaanse literatuur aan de KU Leuven (2006-2007). In 2011 verdedigde zij haar proefschrift ‘Si no’ sang est d’la Belgique, no’ coeur est surmint français.’ Une analyse discursive des chansons populaires issues de la migration belge en France (1870-1914) over de literaire productie van Belgische migranten in Noord-Frankrijk. Momenteel is zij als vrijwillig wetenschappelijk medewerker verbonden aan het CHIR. (Bron: https://pav.kuleuven-kulak.be/opleidingen/info/2085)
En toen mochten we nog eens naar de televisiedocumentaire Zuidwaarts kijken…..en de eigen familiegeschiedenis uitpluizen op zoek naar ‘Fransmans’, grensarbeiders, seizoenarbeiders, oude en nieuwe migranten naar en van verre landen.
Afspraak dus op maandag 22 juli 2013 om 23u aan het Groot podium Bij Sint-Jacobs voor de première van het Zuidwaarts-concert. Niet te missen!
© 2013 GENTBLOGT VZW
Maandag 22 juli 2013 om 23u aan het Groot podium Bij Sint-Jacobs. Première van het Zuidwaarts-concert.
Nu in de Vooruit op zaterdag 3 mei 2014 —> http://www.trefpunt.be/kalender/?page=kalender2&day=3&month=5&year=2014&item=998#.Uz6MQ4TS0BE.facebook
http://www.trefpunt.be/kalender/?page=kalender2&day=3&month=5&year=2014&item=998