Gentblogt

De darmwand intact houden – Een dunne grens tussen leven en dood van cellen

woensdag 3 september 2014 22u08 | Gudrun | 1 reactie
.

?De darmwand (darmepitheel) speelt een belangrijke rol in ons lichaam: ze laat de opname van voedingsstoffen toe en vormt een barrière van slechts één cellaag die ons lichaam beschermt tegen de darmbacteriën. Het darmepitheel intact houden vergt een strikte controle die mogelijk is door een subtiel evenwicht tussen cel-hernieuwing, cel-overleving en cel-dood. Het eiwit RIPK1 vervult een duale rol en regelt zowel de processen die leiden tot het afsterven als het overleven van cellen. Nozomi Takahashi and Peter Vandenabeele, Onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en UGent, hebben aangetoond dat in normale omstandigheden RIPK1 essentieel is om het darmepitheel – en zo de barrière voor darmbacteriën – intact te houden. Deze inzichten kunnen gebruikt worden in de zoektocht naar geneesmiddelen tegen chronische darmonstekingen zoals de ziekte van Crohn.

Nozomi Takahashi (VIB/UGent): “Het juiste evenwicht tussen cel-overleving en cel-dood is cruciaal. We kunnen niet meer correct functioneren als er te veel cellen afsterven, maar als er te weinig cellen afsterven kan dat kanker in de hand werken. Onze darmen bevatten een enkelvoudige laag epitheelcellen die ons lichaam afschermen van de miljarden bacteria in onze darm. Om deze barrière-functie te kunnen behouden en ons zo te beschermen tegen binnendringende bacteriën en dus infecties, is het overleven van de epitheliale cellen essentieel.”

Peter Vandenabeele (VIB/UGent): “Samen met Belgische, Amerikaanse en Duitse collega’s hebben we kunnen aantonen dat het eiwit RIPK1 epitheelcellen in normale omstandigheden beschermt tegen celdood en dus cruciaal is voor de bescherming van het darmepitheel. Fascinerend, omdat RIPK1 bij heel wat ziekten het tegenovergestelde doet, namelijk cel-dood uitlokken. De grote vraag die blijft is hoe dit eiwit zo’n uiteenlopende functies kan uitoefenen.”

Een nieuwe therapeutische strategie onderzoeken voor –chronische – darmontstekingen
Chronische darmontstekingen, zoals de ziekte van Crohn, treffen steeds meer mensen in West-Europa. RIPK1 stabiliseren in zijn ‘pro-overlevings’-functie zou ingezet kunnen worden om deze ziekten te behandelen. We zien immers dat bij het wegvallen van de ‘pro-overlevings’-functie van RIPK1 de epitheelcellen van de darm massaal afsterven waardoor bacteriën door de darmwand kunnen. Dit proces leidt tot ontstekingen die op hun beurt gepaard gaan met het signaal tot celdood. Er sterven meer cellen af, waardoor de effecten van de ontsteking verergeren – een vicieuze cirkel. Een strategie om het darmepitheel intact te houden of te herstellen zou een rem kunnen zetten op dit hele proces. De zoektocht naar zo’n therapie vormt een nieuwe uitdaging voor de onderzoekers.

Publicatie
Onderzoek werd gepubliceerd in het toptijdschrift Nature.
Nature, September 4, 2014.

RIPK1 ensures intestinal homeostasis by protecting the epithelium against apoptosis
Nozomi Takahashi, Lars Vereecke, Mathieu J. M. Bertrand, Linde Duprez, Scott B. Berger, Tatyana Divert, Amanda Gonçalves, Mozes Sze, Barbara Gilbert, Stephanie Kourula, Vera Goossens, Sylvie Lefebvre, Claudia Günther, Christoph Becker, John Bertin, Peter J. Gough,Wim Declercq, Geert van Loo and Peter Vandenabeele

VIB
VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) is een non-profit onderzoeksinstituut in de levenswetenschappen. 1.300 wetenschappers verrichten strategisch basisonderzoek naar de moleculaire basis van het menselijk lichaam, planten en micro-organismen. Via een partnerschap met vier Vlaamse universiteiten – UGent, KU Leuven, Universiteit Antwerpen en Vrije Universiteit Brussel – en een stevig investeringsprogramma bundelt VIB de krachten van 83 onderzoeksgroepen in één instituut. Hun onderzoek leidt tot een betere kennis van het leven. Met zijn technologietransfer streeft VIB ernaar om onderzoeksresultaten te vertalen in nieuwe economische activiteit en in producten ten dienste van de consument en de patiënt. VIB ontwikkelt en verspreidt een breed gamma aan wetenschappelijk onderbouwde informatie over alle aspecten van de biotechnologie. Meer info op www.vib.be.

UGent
De Universiteit Gent (UGent), is met meer dan 35 000 studenten één van de grootste universiteiten van het Nederlandse taalgebied. Het opleidingsaanbod omvat vrijwel alle academische opleidingen die in Vlaanderen worden ingericht. De UGent profileert zich als een open, sociaal geëngageerde en pluralistische universiteit in een internationaal perspectief. Meer info op www.UGent.be.

© 2014 GENTBLOGT VZW