Press We Can of Just Say No?
Even de achtergrond van het gebeuren schetsen: op 6 februari, de dag waarop de Vlaamse Cultuurprijzen werden uitgereikt, lanceerden een twintigtal cultuurjournalisten van verschillende kwaliteitsmedia de actie Press For More. Daarmee wilden ze waarschuwen “voor de steeds verdere verschraling van diversiteit, duiding, kritische zin, expertise en gedegen informatie in de dagelijkse cultuurberichtgeving. Ze vrezen dat deze tendens niet alleen in het nadeel speelt van de lezer / luisteraar / kijker, maar ook van de hele culturele sector.†Een hele mondvol om te zeggen – we gaan even kort door de bocht – dat de kwaliteitsmedia het cultuuraanbod terugschroeven, dat ze berichten over wat al groot en bekend is en dat ze vooral oog hebben voor “faits divers†rond artiesten (“waar ga je graag op vakantieâ€, “wat is je lievelingsgerechtâ€) in plaats van voor het werk zelf. Dus kwam er een (online) petitie om de cultuurgebruikers ook een stem te geven in aanloop naar de Staten Generaal van de media. Het voorlopige orgelpunt vond plaats op dinsdag 5 mei in de Vooruit, met een avond rond cultuurberichtgeving in de media. Is er een toekomst voor kritische cultuurberichtgeving, luidde de vraag.
We stuiken nog net op tijd binnen om presentator Werner Trio te horen stellen dat cultuurberichtgeving onder druk staat, maar dat het niet de bedoeling is om hier vanavond een klaagmuur op te trekken. Ook in het geval van cultuurberichtgeving ziet hij de crisis als een uitdaging. We onthouden vooral zijn citaat “een journalist is een doorlichter van de voorlichter die ons wel eens willen oplichten.â€
Academica Caroline Pauwels (VUB) mag ook haar licht laten schijnen op de crisis in de media. Als positiva gelooft ze in het voortbestaan van de gedrukte media. Tegelijk moet ze toegeven dat er weinig (zeg maar geen) onderzoek bestaat naar of het vroeger werkelijk beter was. Nu, te oordelen aan het aantal titels op de markt, mogen we wel aannemen dat het vroeger op dat vlak althans beter was. In sneltreinvaart stoomt ze door haar presentatie en slaat ze ons murw met interessante observaties (de grenzen tussen cultuur met grote en kleine c vervagen, dé expert wankelt, nood aan slimme aggregatoren, overload aan informatie, …). Nee, het lijkt ons geen goed idee om een hele cursus in 1 uur te proppen. Kortom, een interessante overview, maar weinig begeesterend als spreekster.
Geef ons dan maar Jan De Smet van De Nieuwe Snaar, die meteen spijkers met koppen slaat. Hij wordt verondersteld te spelen, maar maakt naar eigen zeggen van de gelegenheid gebruik om een droom in vervulling te zien gaan: spreken aan een katheder in de Vooruit. Volgens hem zijn het vooral beoefenaars van minder commerciële podiumkunsten die het probleem voelen. Met een beetje geluk krijg je 2 recensies en vallen ze je verder lastig met onnozele vragen als “wat is je lievelingsgerechtâ€, “wie is je favoriete one night standâ€, enzovoort. Terwijl hij het als artiest wil hebben over andere dingen. Waarom ze zo hard werken aan hun voorstellingen en muziek bijvoorbeeld. Of waarom ze volle zalen trekken, terwijl ze nooit op TV en zelden op radio komen.
Dan is het de beurt aan Dorian Van der Brempt van DeBuren, die plannen ontvouwt voor de oprichting van een virtueel persagentschap voor kunst- en cultuurberichtgeving onder impuls van DeBuren en Vooruit (dit kun je hier (pdf) downloaden). Zo pleit hij voor wekelijks 4 pagina’s in Knack en 2 in kranten met materiaal van dit platform. Lezers zouden dit pakket dan voor 5 euro kunnen aanschaffen.
Van de videoboodschappen tussendoor onthouden we vooral die van Chokri Ben Chikra. Hij roept op tot een boycot en geeft de bonzen 100 dagen de tijd om hun cultuurberichtgeving bij te sturen. Als dat niet gebeurt: krant niet kopen en abonnement opzeggen, zodat ze het voelen in hun portemonnee. Want dat lijkt tegenwoordig het enige dat echt telt.
Han Soete van Indymedia klinkt dan weer een stuk minder strijdbaar. Hij wijst vooral op de synergieën tussen de krantenredacties, die het pluralisme ondergraven (later op de avond geeft Yves Desmet daar nog een nietszeggende repliek op). Verder verwijst hij de kranten en magazines dat ze nog teveel papierboeren zijn: “jullie investeren niet in nieuwe technologie, wel in drukpersenâ€, klinkt het. Terloops merkt hij fijntjes op dat er in de “traditionele†media nergens een aankondiging van dit debat te zien geweest is. Stof tot nadenken.
Als slot van het eerste deel mag Nigel Williams opdraven. Ook zijn anekdote over het uit zijn bed gebeld worden over de deelname van zijn dochter aan “Mijn Restaurant†is treffend. Dit is inderdaad het niveau dat onze kwaliteitsmedia halen. “Just Say No†is dan ook zijn duidelijke statement aan het adres van collega-artiesten.
Hiermee hebben we al een stevige boterham achter de kiezen. Geen wonder dus dat het programma wat is uitgelopen. Het debat, na twintig minuten pauze om bij te tanken aan de toog, verloopt dan ook op een drafje. Yves Desmet, Geert Bourgeois, Stephan Moens, Kristof Michiels en Geert Buelens zitten bij Werner Trio in de zetel. Luc De Vos mag even onderbreken met “Surfer Billy†(merk de subtiele link naar online media) en het slotwoord is voor Franky Devos.
Kristof Michiels slaagt erin om tegen de kar van Yves Desmet te rijden met zijn stellen dat kranten in de toekomst wel eens in netwerkvorm en in een gratis model zouden kunnen opereren. “Een grote bedreigingâ€, vindt Yves Desmet. Want: “gratis nieuws is bijna per definitie kwaliteitsloosâ€. Wel Yves, dan moet je maar eens muzieksites als Goddeau, DaMusic of Kwadratuur bezoeken. Of Gentblogt, inderdaad. Hoe dan ook, tijd voor bezinning. En voor verandering.
Tot slot nog de introvideo van het debat:
© 2009 GENTBLOGT VZW
het probleem van de traditionele media is volgens mij dat ze winstgevend moeten zijn: de adverteerders willen lezers, dus als de lezers faits divers en moorden willen, dan krijgen ze het.
Op Gentblogt vinden wij onze lezers belangrijk, natuurlijk, maar tegelijkertijd hebben we geen adverteerders om ons tegen te verantwoorden waardoor we eigenlijk schrijven waarover we willen. Luxe.
ik denk dat het probleem veel dieper zit: er is nooit zoveel informatie geweest over culturele evenementen dan nu, maar wie bereik je er mee?
als ik gewoon de bijdragen in de morgen wil invullen door een bezoek, heb ik daar een dagtaak aan.
wat ik lees in de morgen, standaard en knack is zo overweldigend dat je echt de bomen in het bos meer ziet.
verschraling?
ik ben oud genoeg om de kranten van jaren geleden gelezen te hebben: daar kwam cultuur helemaal niet aan bod.
oh ja, wat betekent press for more? iets van bevallingen of slechte stoelgang?
zijn dat dan de kranten van voor de oorlog, Rony? ;) Veel is er dan niet veranderd ten opzichte van vroeger, want ook nu komt cultuur niet aan bod. Tenzij je de tampon van Britney Spears als cultuur beschouwd natuurlijk. Alle gekheid aan een touwtje: als iedereen faits divers, moorden en sensatie brengt, hoe gaan ze zich dan van elkaar onderscheiden? En wordt de ‘unserved audience’ (bah, vies woord) dan op de duur niet zo groot dat ze een winstgevende markt kunnen vormen?
Volgens mij gaat het niet enkel op voor cultuur, maar voor zoveel andere dingen. Het is lang geleden dat ik een artikel gelezen heb met achtergrondinformatie die door de journalist op een kritische manier verwerkt is. Het lijkt soms of journalisten zitten te wachten op persberichten om die wat te herschrijven. Voor heel wat zaken waar ik me professioneel mee bezig houdt is het vaak bijna huilen met de pet op.