Gentblogt

Interview met Jan Schepens

vrijdag 2 maart 2007 8u08 | Alain De Bruyne | 3 reacties
Trefwoorden: jan-schepens, musical.

Alain De Bruyne interviewde musicalacteur Jan Schepens (meneer Katja Retsin) –al kent u hem mogelijks ook van Thuis of Familie. Schepens hangt momenteel het Beest uit in Belle en het Beest, dat op 25 januari in Antwerpen in première ging. Schepens woont in Sint-Denijs-Westrem, en dat vonden wij Gents genoeg om dit interview een plaatsje te geven op Gentblogt.

Je bent hoofdacteur in Belle en het beest. Volgens de brochure een groots spektakel. Is dat voor jou het grootste dat je al gedaan hebt.

Het is zonder twijfel het meest bizarre, indrukwekkendste en meest technische wat ik al ooit gedaan heb, ook het meest vermoeiende: ik zit voor elke voorstelling een uur in de make-upstoel met een ongelofelijk stijve poep tot gevolg. Ik draag bijna de hele voorstelling een soort van dikmaakpak waarin ik ongelofelijk veel zweet. Ik drink zo ongeveer een 3 liter water tijdens de show. Als acteur probeer ik ook heel diep te gaan: omdat die uiterlijke transformatie zo groot is ben ik ook op zoek gegaan naar een innerlijke transformatie. Als je mij gewoon kent in het dagelijks leven en je babbelt met mij dan ga je mij de eerste minuut niet herkennen op het podium omdat ik ook mijn stem vervorm. Ik heb op dat vlak geprobeerd om heel ver te gaan. Het is dus op veel vlakken het zwaarste wat ik al heb moeten doen maar wat hoeveelheid woordjes leren en liedjes zingen betreft is het bescheiden. Walt Disney heeft altijd nogal de neiging om de nevenfiguren belangrijker te maken dan de hoofdfiguren. Het verhaal heet Belle en het Beest en het Beest is wel de titelrol maar als ik eerlijk ben dan zijn Belle, Lumière en Gaston de drie hoofdrollen en is mijn rol relatief bescheiden.

Ik heb bvb bij het Ballet van Vlaanderen in 3 stukken de hoofdrol gespeeld en dan ging ik geen moment van de scène en dat is toch een heel verschil.

Wat verlang je nog als musical-acteur?

Ik heb eigenlijk al veel gedaan en ik zeg al een aantal jaar dat het alleen maar bergaf kan gaan. (lacht) In die zin heb ik geluk, ik kan het nog een beetje vasthouden. Met dank aan Joop van den Ende die met leuke musicals naar Vlaanderen komt. Ik ga trouwens volgende week weten met wat hij volgend jaar Vlaanderen zal verrassen en of er iets voor mij inzit. Best wel spannend want er is op musicalvlak toch niet echt veel werk in Vlaanderen.

Ik heb nog nooit in een langspeelfilm gespeeld. Dat lijkt me wel iets heel leuks om te doen. Dat zijn uitersten, musical is groots, je moet heel erg projecteren en alles heel groot maken, heel luid spreken; de mensen op de laatste rij moeten ook snappen waarover het gaat. Televisie is al een stuk minimalistischer. En cinema gaat nog een stukje verder want het wordt op een onwaarschijnlijk groot scherm geprojecteerd : iets teveel gezichtsuitdrukking en de kans bestaat dat je wordt weggespeeld door je eigen wenkbrauwen (lacht). Dat kan de bedoeling niet zijn ; in die zin vind ik dat wel boeiend om op het grote scherm die koppen te zien die niet veel doen en toch veel emoties laten zien.

Jammer genoeg hebben we in Vlaanderen al heel veel goede acteurs en dat is natuurlijk niet goed voor míjn werkgelegenheid (lacht).

Alhoewel ik soms toch verrast ben wie welke rollen krijgt.

Casting is iets heel raar. Dikwijls moet je ook gewoon veel geluk hebben : op de juiste plaats op het juiste moment zijn en de juiste mensen kennen. En soms zie je wel eens de foute acteur in de foute rol. Dat is zo. Maar dat is het leven. En niets is zo erg als een gefrustreerde acteur, dus daar doen we niet aan mee. ’t Is trouwens veel te makkelijk om te denken dat je het beter zou kunnen dus dat probeer ik niet te denken.

Maar is er ook nog een musical die je wil doen?

Ik heb eigenlijk heel veel passies. Ik heb altijd kleinkunst willen doen: de combinatie van tekst en muziek vind ik heel belangrijk. Een lied zingen en daarmee iets vertellen. In die zin ben ik niet zonder reden in de musical gerold en is het genre wel een kolfje naar mijn hand. Maar ik vind musical soms wat te weinig muziektheater. Ik hou heel erg van muziektheater waar muziek mooi geïmplementeerd is in de voorstelling. Bij Beauty and the Beast klopt dat ook wel. Zeker voor mijn rol. Het Beest zingt alleen als hij op zichzelf is en het zijn dan eigenlijk zijn gedachtes die op muziek zijn gezet. En dat vind ik wel mooi. Gedachtes kunnen in principe alles zijn : liedjes, kleuren, sferen.

Het zingen in musical blijft volgens mij voor het grote publiek een heikel punt. En het is ook soms raar : stel dat wij ineens tegen elkaar zouden beginnen zingen (lacht). Daarom is het Beest spelen zo fijn. Het klopt. En ik denk dat de musical ook daarom zo veel succes heeft.
Ik heb het gevoel dat musicalmakers zich steeds meer bewust worden van dat probleem en hun best doen om musicals meer geloofwaardigheid en diepgang te geven. Rent bvb. vind ik een geweldige musical. Heel actueel. Met heel toffe muziek.

Er wordt naar musicals vaak neerbuigend gekeken in Vlaanderen. Terwijl er toch een serieus vakmanschap voor nodig is.

Vlaanderen is inderdaad nog niet massaal voor het genre gevallen en ik denk dat dat een combinatie is van een aantal factoren. In de eerste plaats is de Vlaming volgens mij een beetje koel. In Ierland bvb. kan je op vrijdag- of zaterdagavond geen kroeg binnenstappen waar niet wordt gezongen. Wij Vlamingen zingen niet, dat zit volgens mij niet in onze cultuur.

Ook is er in Vlaanderen nooit een echte musicalcultuur geweest. Als je dat vergelijkt met Nederland of Engeland dan hebben wij nog een lange weg te gaan. Maar dankzij de goeie opleidingen die er nu bij ons bestaan is dat wel aan het veranderen. Er studeren nu goeie mensen af : goede acteurs met uitstraling die ook kunnen zingen en bewegen. Als die trend verder wordt gezet zal de publieke opinie wel veranderen. Hoop ik.

Bij opera is er geen twijfel mogelijk. Het vakmanschap van een operazanger druipt als het ware van zijn stemgeluid af en dat dwingt automatisch respect af.

Dat respect voor musical is er in Vlaanderen voorlopig misschien nog niet genoeg maar als de musicalmakers geduldig musicals zullen blijven brengen van een hoog niveau dan zal dat wel veranderen.

Voel je dat ook dat er neergekeken wordt op musicalacteurs in het milieu?

Ja, soms wel. Maar ik zeg het ook altijd al grappend zelf wel : de musicalacteur kan net niet genoeg acteren om echt acteur te zijn en net niet genoeg zingen om echt zanger te zijn (lacht).

En je hebt dan ook nog in soaps gespeeld? Ook niet onmiddellijk een vak dat respect afdwingt.

Ja, ook op dat genre wordt nog wel eens neergekeken. Alhoewel ik het gevoel heb dat dat al veel is verbeterd. Alles heeft te maken met niveau. Steeds meer goeie acteurs vinden soap niet meer vies en spelen er in mee met als gevolg dat het niveau omhoog gaat.
Soap is best wel een moeilijk genre. Alles moet heel snel gaan. Het is niet te onderschatten. Je móét eigenlijk goede acteurs hebben. Acteurs met en grote naturel en acteurs die snel een situatie kunnen inschatten en juist spelen.

Ik heb graag in soaps gespeeld. En ik heb er veel geleerd. Je leert je afvragen : wat ben ik nu aan het doen, is dat eerlijk, voelt dat echt?

Ik vind eigenlijk dat je op niets mag neerkijken. Je moet als artiest wel heel kritisch zijn, maar neerkijken is te makkelijk. Je moet je altijd afvragen : hoe kan dit beter? Dan zal je evolueren en beter worden. Met neerkijken word je alleen maar verwaand en arrogant. Twee van de meest afschuwelijke eigenschappen.

Het verhaal gaat volgens de regisseur over ‘anders zijn dan de anderen’, op zoek gaan naar je identiteit. Hoe bereid je je daarop voor? Is dat moeilijk voor jou om in de huid te kruipen van iemand die anders is dan de anderen?

Ik weet het niet zo goed. Ik denk dat het de ene keer al wat beter lukt dan de andere. Ik heb wel het gevoel dat het heel bevrijdend werkt. Ik heb echt alle films waar mensen beesten spelen en waar beesten zichzelf spelen bekeken. Ook mijn eigen hond heb ik nog eens extra geobserveerd. Ik ben daar heel erg mee bezig geweest en het was erg fijn om tijdens het repetitieproces op zoek te gaan naar die fysieke verandering: wat doet dat met je lijf, hoe denk je, waar ben je mee bezig.

Over het algemeen denk ik dat mensen niet te veel met zichzelf moeten bezig zijn en toch vooral hun blik moeten richten op de wereld buiten zichzelf. Dat verwaande waar ik het daarstraks over had is een gevolg van overdreven met zichzelf bezig zijn. Anderszijds – en zo is alles in het leven dubbel – moet je gewoon af en toe stilaan en jezelf onder de loep houden. Als acteur doe je dat natuurlijk meer dan de gemiddelde mens en dat maakt dat acteurs volgens mij een beetje gekker zijn dat de modale burger.

Dus ik denk dat je af en toe moet stilstaan en denken: ben ik goed bezig en waar wil ik naartoe, maar het doet ook heel goed om jezelf helemaal weg te cijferen. En om – zoals in mijn geval- in een andere rol te kruipen , kan dat heel bevrijdend werken. En tegelijk – daar is de dualiteit opnieuw – is het ook zeer vermoeiend en beangstigend. Die constante angst dat je niet zal vinden wat je zoekt. Dat je nooit goed genoeg zal zijn… Ik denk dikwijls: ‘ Was ik maar postbode geworden of garagist of loodgieter. Had ik maar een echt en duidelijk vak geleerd.” Soms is die twijfel zó groot dat ik overweeg om echt iets anders te gaan doen.

Denk jij dat de mensen een link leggen bij het zien van het stuk met de ‘anderen’ van deze tijd?

Op dat vlak heb ik relatief weinig illusies. Ik merk dat mensen heel enthousiast zijn maar de reacties zijn vooral in de stijl van: ‘ik voelde me even terug klein kind, ik ben terug verdwenen in die sprookjes en dat heeft me deugd gedaan.’ En ik denk eerlijk gezegd dat het niet veel verder gaat dan dat. Het stuk is zeker in het tweede deel een aansporing om boeken te lezen. Maar of er ook daadwerkelijk meer gelezen wordt door onze voorstelling durf ik te betwijfelen. Trachten de wereld te veranderen met een voorstelling is een nobel streven maar kan ook averechts werken. Als de moraal er te dik opligt, haakt de toeschouwer toch af.

Ik ben nochtans voorstander van het ‘opvoeden’ van mensen, ik denk dat mensen een leidraad kunnen gebruiken; dat mensen dikwijls zomaar onbewust door het leven gaan en eigenlijk de helft van hun capaciteiten niet benutten en niet het volste uit het leven halen. In die zin geloof ik wel dat het goed is om geleid te worden en zaken aangereikt te krijgen. Maar het is heel gevaarlijk om dat te veel te doen. Ik denk eerlijk gezegd dat in Belle en het Beest de mensen vooral naar de mooie decors en de mooie muziek en de mooie kostuums kijken en niet zozeer meer respect zullen krijgen voor allochtonen.

Je vindt dus ook dat cultuur, media, kunst een taak heeft?

Ik vind dat wel. Als iets de wereld of de publieke opinie kan beïnvloeden dan is het wel kunst en cultuur. Ik denk dat inspirerende kunst een mens tot zichzelf kan brengen en hem in staat kan stellen om zijn ware ik te zien. Echte kunst is volgens mij ook pure schoonheid en liefde en kan zo inspirerend werken dat de toeschouwer die schoonheid en liefde zal willen uitdragen en zo de wereld mooier willen maken. Maar misschien is dat ook wel een beetje gezwets en moet cultuur gewoon ontspanning bieden…

In die zin denk ik dat als Belle en het Beest het kind in de toeschouwer naar boven brengt dat dit al een goed begin is.

Bij elke opdracht blijf je toch nerveus, ondanks je vele ervaring. Je blijft blijkbaar kwetsbaar?

Ja zeker. Maar dat gevoel zorgt er wel voor dat je alles geeft. Het moment dat ik die zenuwen niet zou voelen dan zou ik ook maar op halve kracht gaan werken.

Maar die stress die je voelt, de angst dat je het niet gaat kunnen, dat je je tekst gaat vergeten. Dat is afschuwelijk, dat is geen leuk gevoel. Maar zeker in een repetitieproces kan dat een drijfveer zijn.

Katja vertelt over jou dat je iemand bent die angst heeft om niet graag gezien te worden. Dat lijkt me heel vervelend voor een acteur?

Daarom ook heb ik al heel dikwijls gedacht om te stoppen. Dat het gewoon niet haalbaar is. Een deel van mij vindt dat ik iets te vertellen heb en dat ik een soort waarde heb ook op een podium maar ik kan dat maar heel zelden oproepen en ik vecht bijna altijd tegen de demonen: ‘wat sta ik hier eigenlijk te doen, hebben de mensen echt 60 euro betaald om dit hier te zien…’. Een afschuwelijk gevoel is dat.

Is dat niet net het leven de balans vinden tussen ambitie en rust en creatie?

Maar de angst legt veel lam. Ik kom dikwijls mensen tegen die heel erg ambitieus zijn en ik vind dat over het algemeen lelijke mensen. Ik hou van mensen die gedreven zijn en van mensen die iets willen doen en van mensen die goed zijn in hun vak. Ik hou daar heel erg van. Maar voor mij zijn ambitieuze mensen, mensen die er niet voor zouden omkijken om te liegen, om te bedriegen om hun eigen doel te bereiken. En dat vind ik vies.

Je bent een gelukkige papa, een gelukkige man van Katja, je kan terug kijken op een palmares van gerespecteerde prestaties; wat zou jij jezelf nog willen wensen?

Het liefst wat ik doe is voor kinderen optreden. Misschien wel omdat ik in hoofdzaak heel veel angst voor volwassenen heb. Omdat ik vind dat volwassenen heel dikwijls een verborgen agenda hebben en ik voel dat meestal wel. Terwijl het volgens mij wel anders kan. Als we elkaar open in de ogen zouden durven kijken kan iedereen van iedereen leren en kunnen er mirakels gebeuren. Gelukkig leer ik ook steeds meer om voor mezelf op te komen en als ik nu bij iemand voel dat zijn intenties niet oprecht zijn, dan neem ik gewoon afstand. Ik heb genoeg fijne familie en vrienden bij wie ik me wel veilig voel.

In die zin wil ik voor kinderen spelen. Ik zou het zo leuk vinden om voor hen een voorstelling te maken.

Ik merk dat nu met Manou in haar opvoeding; ik vind dat zo belangrijk om haar veilig te laten voelen. Ik geloof echt dat als iedereen zijn kinderen een gevoel van veiligheid zou kunnen meegeven dat we al in een heel andere wereld zouden leven.

© 2007 GENTBLOGT VZW