RSSEn toen was er… Bakeliet
Honderd jaar voor de geboorte van de jongste Gentblogtredacteur, meerbepaald in 1884, doctoreerde Leo Baekeland (1863 – 1944) aan de UGent in de natuurwetenschappen.
Drie jaar later nam hij een patent op zijn bakelietuitvinding en dat historisch feit is voor de UGent een zeer gegronde reden om 100 jaar later, in het huidige 2007 dus, een tentoonstelling over het leven en werk van Baekeland in het leven te roepen.
De tentoonstelling is slechts één van de verschillende initiatieven die in dit jubileumjaar hulde brengen aan de mythische bakelietuitvinder maar het is wel het meest toegankelijke initiatief voor een breed publiek. Het Museum voor Geschiedenis van de Wetenschappen verzamelde hiervoor materiaal uit een waaier aan bronnen: zowel industriële partners, het Gentse Design Museum, de universiteitsbibliotheek en zelfs allerhande privécollecties werden aangesproken.
Hierdoor konden ook verschillende invalshoeken gebruikt worden die het bakeliet van Baekeland in een ander daglicht plaatsen. Ondermeer de evolutie van bakeliet, actuele toepassingen van bakeliet, Baekeland en fotografie en natuurlijk ook Baekeland en UGent zullen aan bod komen.
Voor jongeren is er een gids beschikbaar waarin de verschillende tentoonstellingsobjecten kort beschreven staan. Daarnaast krijgen ze ook nog enkele eenvoudige vraagjes en proefjes voorgeschoteld die de betekenis en eigenschappen van kunststoffen toelichten. Ongetwijfeld bieden de experimenten enige toegevoegde waarde aan de chemiedoos die een groot deel jeugdigen heden ten dage van Sinterklaas mag ontvangen en mogelijks wordt ook bakeliet – of tenminste toch diens historiek – er opnieuw populair door. Dat er de laatste tijd meer en meer verzamelaars van bakeliet op de voorgrond treden die in bakeliet het antiek van de toekomst zien en er veel geld voor op tafel willen gooien, is daar niet vreemd aan.
Het is overigens zeker geen overbodige luxe dat dit allemaal nog eens in herinnering wordt gebracht aan een maatschappij die zich nog nauwelijks herinnert wat bakeliet eigenlijk is.
Als kunstharsproduct en thermoharder die breekt wanneer je het buigt, was de ontwikkeling van bakeliet een absolute mijlpaal in de kunststoffenindustrie. Meestal werd bakeliet echter vooral tot goedkope (isolerende) producten zoals stopcontacten of lichtschakelaars geperst waardoor het eigenlijk nooit de waardering kreeg die het verdiende. In elitekringen werd het zelfs als het “wit product” onder de kunststoffen beschouwd. Nochtans spreekt de typisch bruine kleur van voorwerpen uit bakeliet die pas door de jaren heen ontstaat, zeer tot de verbeelding.
De UGent heeft zich voorgenomen om volledig 2007 te wijden aan Baekeland die in 1999 nog als enige Belg op de lijst van de 100 grootste denkers van het tijdschrift Time stond te pronken. Daarom wordt er, naast de tentoonstelling die als startschot van het Baekelandjaar kan beschouwd worden, ook een seminarie, een conferentie en een symposium georganiseerd. De relatie tussen de UGent en Baekeland is desalniettemin niet altijd even ondubbelzinnig geweest. Daar had Leo Baekeland’s genialiteit in denken en zaken doen zeker een handje in weg.
Een academische zitting met o.a. Hugh Karraker, de achterkleinzoon van Leo Baekeland, vicerector en voorzitter van het Baekelandfonds Luc Moens en Vlaams Minister Economie, Ondernemen, Wetenschap, Innovatie en Buitenlandse Handel Fientje Moerman (Open VLD) opent de tentoonstelling op 28 maart.
Vanaf 29 maart is ze ook voor het publiek toegankelijk in de Aula in de Volderstraat tot 13 april. Daarna verhuist ze naar de gebouwen van het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen aan de Sterre.
Meer informatie is te vinden op www.sciencemuseum.UGent.be en www.UGent.be/baekeland.
© 2007 GENTBLOGT VZW
De Gentse universiteit heeft heel wat geleerden opgeleverd in de 19° en 20° eeuw. De stad zou een beetje meer aandacht mogen besteden aan hen. Prima van de Univ dat ze aan Baekeland gedacht heeft.
Vorig jaar was er ook al Guislain natuurlijk…
Hugh, de zoon van Céline, een kleindochter van Leo Baekeland, heeft wel karakter, maar zijn naam is Karraker. Hij is een toffe Amerikaan van bijna zestig die hier dus inderdaad met zijn vrouw in Gent was om de tentoonstelling te openen waaraan hij ook meegewerkt heeft met zijn archieven over zijn overgrootvader. Hij is trouwens het enige familielid dat nog intens met het uiterst interessante leven en werk van deze grote Gentenaar bezig is. We mogen nooit vergeten Dat Leo Baekeland hier niet enkel geboren is en als Dokter in de Wetenschappen en assistent de universiteit eer aan gedaan heeft, hij heeft ook zesentwintig jaar in Gent gewoond en geleefd. Hij heeft hier zijn vrouw Céline Swarts leren kennen is is met deze Gentse hier getrouwd.
Redenen genoeg voor Hugh Karraker om contacten te hebben met Gent onder andere met een nakomeling van één van de beste vrienden van Leo Baekeland, Dr. Edward Remouchamps met wie Leo Baekeland is blijven corresponderen.
Dr. Edward Remouchamps met wie Leo Baekeland is blijven corresponderen is mijn bet-overgrootvader. Ik heb hun briefwisseling in mijn bezit.. leuk om te lezen. De geschiedenis is zeker interresant.
M.v.g,
Victor Remouchamps
‘k Heb het aangepast hoor Julien. Merci!
Ik meen te weten (wellicht gelezen in 09 ?) dat architect Berteloot een uitgebreide verzameling heeft van voorwerpen in Bakeliet en nog altijd op zoek is naar andere oude Bakeliet voorwerpen, voorzover ze ook nog mooi zijn.
Het was inderdaad een excellent initiatief van d’unief, en aan alle anderen die hieraan hebben meegeholpen, (ik denk ook aan mevrouw Kristel Wautier, Conservator, Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen Universiteit Gent, Krijgslaan 281, S30), om meneer Baekeland ‘ne keer goe’ in de bloemekes te zetten, posthuum, maar zoals meen pleegt te zeggen : beter laat dan nooit. :-) En ik geef grif toe : HET WAS UITSTEKEND! Proficiat aan allen! :-)
Mijn vader heeft zijn hele leven bij Vynkier aan de Nieuwe Vaart gewerkt en duizenden tonnen bakeliet geperst tot de meest uiteenlopende voorwerpen. Bij ons thuis hadden we op die manier bakelieten papiermanden,asbakken,schalen,enz. De papiermanden werden trouwens gemaakt voor de post. Misschien zijn er nog wel mensen die deze zware zwart emmers herinneren. En zo is bakeliet nog gentser dan het al is.