Gentblogt

Buskruit en Sauerkraut

zaterdag 20 oktober 2007 22u33 | Veerle | 1 reactie
Trefwoorden: archief, erfgoed.

1914-1918. Eerste Wereldoorlog of ‘Groote Oorlog’.
1940-1945. Tweede Wereldoorlog.
Twee oorlogen die de wereld in brand zetten. Twee oorlogen die inmiddels al ettelijke decennia geleden zijn. Twee oorlogen die nog steeds sterk aanwezig zijn: in herinneringen, in verhalen, op familiebijeenkomsten, in documentaires, in kunst, in films, op televisie, in romans, in herdenkingen, in kranten, in fotoreportages, in lijvige historische studies… Mensen willen er alles over weten.

Om die informatiezoekende mens tegemoet te komen, werd dinsdagavond in de Zwarte Doos de publicatie Buskruit en Sauerkraut. Oorlogsbronnen in de Zwarte Doos (20ste eeuw) voorgesteld. Dit is niét de zoveelste historische publicatie over (een aspect van) de wereldoorlogen, maar een werkinstrument voor wie de bronnen zelf ter hand wil nemen. En of dat nu de geïnteresseerde Gentenaar of de wetenschappelijk onderzoeker is, dat maakt niet uit.

Het boek biedt immers een uniek en uitgebreid overzicht van alle mogelijke bronnen die in aanmerking komen voor de geschiedenis van de wereldoorlogen én in de Zwarte Doos bewaard worden. Die bronnen kunnen in vier grote categorieën onderverdeeld worden: privédocumenten, documenten uitgaande van de overheid, iconografisch materiaal en materiële bronnen.

Buskruit en Sauerkraut werd onder eindredactie van Leen Charles samengesteld door verschillende auteurs en bevat de volgende bijdragen:

• Maurice. Een Gentse frontsoldaat in de Groote Oorlog (Denise De Weerdt) – Over de correspondentie van frontsoldaat Maurice De Klerck, die de oorlog meemaakte in de loopgraven achter de IJzer.
• De brieven van Herman Nohl uit Gent (André Capiteyn) – Over de brieven van een Duitse soldaat die in Gent ingeschakeld werd voor administratief werk. Die brieven bevatten veel informatie over het culturele leven in het Gentse en – totaal onverwacht – het ontwerp van een korte Franstalige toespraak die burgemeester Braun had voorbereid bij de overgave van Gent aan de Duitsers in Oordegem (8 september 1914).
• Iconografische bronnen (Georges Antheunis, André Capiteyn& Wout De Vuyst) – Over de talrijk aanwezige iconografische bronnen zoals affiches, prentkaarten, foto’s en filmbeelden.
• Het Kriegsalbum van Gent (André Capiteyn) – Over het door de Duitsers in 1916 gepubliceerde fotoalbum dat een uniek beeld geeft van de bezetting van Gent en omgeving, met ook veel aandacht voor de monumenten en kunstwerken. Ook de originele foto’s bleven bewaard.
• Materiële oorlogsbronnen in Gent (Georges Antheunis & Marie Christine Laleman) – De dienst Stadsarcheologie brengt voor het eerst een systematisch en uitgebreid overzicht van de materiële oorlogssporen uit beide wereldoorlogen in en rond de stad, met bv. informatie over de verschillende schuilkelders.
• Overheidsbronnen voor de studie van de twee wereldoorlogen (Leen Charles) – Over de talrijke oorlogsbronnen nagelaten door de stedelijke administratie en haar vele geledingen.
• Het lot van kunstenaar Simelovicius Kopelis (1900-1943). De jodenregisters als bron (Leen Charles) – Over de documenten in verband met de jodenvervolging tijdens WO II.
• Brieven, dagboeken en foto’s… Oorlogsbronnen uit privé-bezit (Leen Charles) – Overzicht van deze bronnen die in het Stadsarchief bewaard worden.
• De dagboeken van Adolf Steeghers en Joseph Nève. Twee gezichten van éénzelfde oorlog (1914-1918) (Leen Charles) – Een vergelijking van twee totaal verschillende verhalen opgetekend in éénzelfde oorlog: Adolf Steeghers in een Nederlands interneringskamp en Joseph Nève in het bezette Gent.
• Straatnamen verwijzend naar Wereldoorlog I en Straatnamen verwijzend naar Wereldoorlog II (André Capiteyn) – Over de Gentse straatnamen die naar een van beide wereldoorlogen verwijzen.

Naar aanleiding van deze publicatie werd in de Zwarte Doos ook een kleine tentoonstelling samengesteld met een selectie van de besproken archiefstukken. Deze tentoonstelling loopt nog tot eind december 2007 en is vanzelfsprekend ook te bezichtigen tijdens de opendeurdag van het Stadsarchief op 21 oktober 2007.

Uit het eigen familiearchief

Zoals u kan vaststellen, wordt in Buskruit en Sauerkraut ruim aandacht besteed aan de documenten uit privébezit: foto’s, brieven, dagboeken enz. Zij bevatten geen onthullingen over feiten die de loop der geschiedenis veranderd hebben maar wel informatie over hoe mensen de historische feiten in hun dagelijks leven ervaren hebben. Het zijn net die persoonlijke documenten die de grote geschiedenis heel concreet maken.
Hebt u eventueel zelf thuis nog dergelijke documenten (of ander archiefmateriaal) liggen en weet u niet waarmee er naartoe? Gooi ze zeker niet weg maar neem contact op met het Stadsarchief.

Ook als u archiefstukken bezit en die in de familie wil bewaren, kan het betreffende de erin aanwezige informatie interessant zijn om het Stadsarchief te contacteren.

Laatste brief van Karel Waegenaer, voor hij in 1917 gefusilleerd werd door de Duitsers. Uit het familiearchief van Michel Vuijlsteke (meer details hier)

Praktisch

Charles L. (red.), Antheunis G., Capiteyn A., De Vuyst W., De Weerdt D. en M.C. Laleman, Buskruit en Sauerkraut. Oorlogsbronnen in De Zwarte Doos (20ste eeuw), Gent, (Stadsarchief) 2007, 254 blz. (100-tal illustraties in kleur). Voor € 15 te koop in De Zwarte Doos en de Stadswinkel.

Zwarte Doos, Dulle-Grietlaan 12, 9050 Gent-Gentbrugge,
tel. 09 266 57 60, fax 09 266 57 39, e-mail: stadsarchief@gent.be
website: https://www.gent.be/eCache/THE/4/157.html

© 2007 GENTBLOGT VZW