RSSOpendeurdag in het Stadsarchief Gent
Sinds 2005 zitten het Stadsarchief Gent en de Dienst Stadsarcheologie samen gehuisvest in de “Zwarte Doos†op de voormalige Arbed-Site in Gentbrugge (het huidige Gentbrugge II). Beide diensten werken nauw samen om de Zwarte Doos uit te bouwen als kenniscentrum van de geschiedenis van Gent. De naam Zwarte Doos is enerzijds letterlijk te nemen: de zwarte bekleding van de gevels geven het depot het uitzicht van een zwarte doos. Anderzijds verwijst de naam natuurlijk ook naar de zwarte doos in een vliegtuig die alle vluchtgegevens registreert en bewaart.
Archiefwerking
Wie geïnteresseerd is in een nadere kennismaking met het archief, wie wil weten wat daar allemaal bewaard wordt, wat er met de archiefdocumenten gebeurt als ze in het archief binnengebracht worden, waar die stukken vandaan komen, kortom, wie wil weten waar het hart van het Gentse verleden klopt, is van harte welkom op de opendeurdag op zondag 21 oktober, morgen dus, van 10 tot 18 uur.
Er worden gedurende de hele dag twee verschillende rondleidingen voorzien, enerzijds over de verschillende aspecten van de archiefwerking (laatste om 16.30 u.), en anderzijds een rondleiding door het gebouw met aandacht voor de verschillende archieven die in de Zwarte Doos aanwezig zijn (laatste om 16 u.). Die rondleidingen duren ongeveer drie kwartier en u moet op voorhand aan de balie een ticket afhalen (max. 20 pers. per groep). Telefonisch reserveren kan evenwel niet.
Restauratieproject
Die opendeurdag wordt vanzelfsprekend georganiseerd in samenwerking met ’t Archief, Gent on files vzw (GOF), de vriendenkring van het Stadsarchief. Het GOF staat niet alleen in voor lezingen (zoals onlangs nog over de Gentse dierentuin, zie hier en hier), maar traditioneel zet de vriendenkring ook haar schouders onder de fondsenwerving voor de restauratie van een uniek archiefstuk. In de voorbije jaren werden op die manier reeds de volgende stukken gerestaureerd:
- Hydrografisch plan van Gent (16de eeuw)
- Vier fotoalbums van de Gentse Opera (1848-1924) – zeer interessant voor o.m. de talrijke Gentblogt fotografen
- Charter van de zgn. Vrede van Gavere (1453)
- Ommeloper ‘Het Vrije van Gent buiten de Dampoort, Meulesteedsesteenweg, Antwerpse- en Dendermondsesteenweg (1788)
- Het Witteboeck (ca 1440)
- De kalender ‘Uyt affectie en pure liberale gifte.’ Schenkingen aan de Armenkamer (ca 1641)
Op de opendeurdag van 2007 staat Het Groot Plan van Gent (1619) van Jacques Horenbault in de kijker. Het is een uniek iconografisch document op groot formaat (1,65 m op 1,95 m) waarop de stad Gent en het omliggende plattegrond geschilderd zijn. Door de grote omvang is het document moeilijk te bestuderen maar het is toch essentieel voor de studie van de ruimtelijke ontwikkeling van en rond de stad. Opmerkelijk zijn vooral de vele ingetekende details op het platteland: schepen, dieren, bomen, begroeiing op de akkers, boerderijen, omwalde hoeves en kasteeltjes.
Op de cartouche van het plan is heel mooi versierd. Centraal staat de Maagd van Gent afgebeeld, tegen de achtergrond van de Gentse torenrij en geflankeerd door de wapenschilden van de schepenen Philips van Steelant en Jan Baptiste de Rodoan. Bovenaan bevindt zich het wapenschild van hoogbaljuw Karel van Bourgondië.
© Stad Gent, Dienst Stadsarcheologie – Kaart Horenbault 1619 – detail ‘Maagd van Gent’
Dit schilderij, dat vroeger in het stadhuis hing en meer recent in de leeszaal van het Stadsarchief, is in de voorbije eeuwen sterk afgetakeld: het papier is in slechte staat en het coloriet vervaagt geleidelijk aan. Een grondige restauratie is dringend nodig maar is een heel dure aangelegenheid.
In dit verband ben ik dan ook heel vereerd u het nieuwste initiatief van het GOF te kunnen aankondigen. Om deze inzamelactie te ondersteunen, werden uit Het Groot Plan van Gent 11 details gehaald die in de vorm van een prentbriefkaart te koop zijn. Deze 11 details zijn: de centrale cartouche met De Maagd van Gent (zie foto), de kuip van Gent, Einde Were, de Muide, de Ganzendries, de bewoningskernen van Afsnee, Drongen, Mariakerke, Wondelgem, Sint-Amandsberg en Zwijnaarde.
De kaarten kunnen individueel gekocht worden in De Zwarte Doos aan de steunprijs van € 1. De volledige set van 11 kaarten kost € 10. De opbrengst van deze actie gaat dus integraal naar het restauratieproject.
Dus beste lezer, wie dit restauratieproject wil steunen of wie een prentbriefkaart van het zicht op zijn buurt in de 17de eeuw wil kopen, ga morgen naar de opendeurdag van het stadsarchief: Het Groot Plan van Gent wordt er tentoongesteld (samen met de gerestaureerde stukken van de voorbije inzamelprojecten) en de prentbriefkaarten worden er verkocht. Elke milde bijdrage zal in bijzondere dank aanvaard worden.
Ook de opbrengsten van de verkoop van tweedehandsboeken, van de cafetaria en van de verkoop van de huisgemaakte kaarten gaan integraal naar het restauratieproject.
Tijdens de opendeurdag kan u natuurlijk ook de kersverse publicatie Buskruit en Sauerkraut. Oorlogsbronnen in De Zwarte Doos (20ste eeuw), onder eindredactie van stadsarchivaris Leen Charles, bekomen. Daarnaast is er de gelijknamige tentoonstelling met een selectie van de stukken die in dit bronnenoverzicht aan bod komen. Maar daarover verneemt u meer in een afzonderlijk artikel dat hier weldra online komt. Hou dus uw favoriete site in het oog!
Nog even praktisch:
Opendeurdag op zondag 21 oktober 2007, van 10 tot 18 u.
De Zwarte Doos
Dulle-Grietlaan 12, 9050 Gentbrugge
Tel.: 09/266.57.60
Meer info vindt u ook hier.
© 2007 GENTBLOGT VZW
idee! als ze nu eens een grote poster zouden maken van die kaart, ik durf wedden dat die zou verkopen voor zot. Ik zou er alleszins een willen…
Schitterend artikel, zeg. Nooit zeg ik nog dat archieven saai zijn.
Ik vind het spijtig dat dit gebeuren slechts één dag plaats heeft. Ik kan er onmogelijk terecht.
Archieven zijn zelden saai. We vinden er de echte getuigenissen en de sfeer terug van wat de geschiedenis ons wil meegeven. Daarom heb ik soms vroeging als ik een papier wegsmijt.
Ik heb het gevraagd, geen poster te krijgen, de postkaarten zijn “beter” want de kaart is vooral interessant wegens de details. Ik heb de kaartjes niet gekocht, een poster zou ik wel gekocht hebben, ach ja…
Een wetenschapper is zelden een marketingman/-vrouw.
Klopt volledig Jean Marie… Wij archivarissen hebben een verschrikkelijk saai imago, nog duffer dan boekhouders naar’t schijnt. Als jonge archivarissen strijden we echter dagelijks tegen het cliché dat een archivaris enkel maar met een stofjas door lange keldergangen schuifelt. Een archivaris is ook bezig met het ontsluiten van ons erfgoed via web 2.0 of met soms verrassende tentoonstellingen. Anderzijds is een archivaris ook niet enkel bezig met papieren documenten. Ik wed dat het Stadsarchief van Gent zelfs al deze stadsblog archiveert! (zoniet moeten ze daar dringend mee beginnen ;)). Enfin, ik ga hier geen betoog opzetten over hoe interessant een archivarisjob wel is, misschien later eens…
Ik vrees dat het stadsarchief nog niet zo ver staat inzake het archiveren van stadsblogs en dergelijke. Idem ivm het archiveren van het e-mail verkeer van en naar de stadsdiensten. Men heeft reeds handen tekort om de huidige toestroom van papieren documenten onder controle te krijgen en daarnaast ook nog aan wetenschappelijk onderzoek, ontsluiting en publiekswerking te doen. Vrijwilligerswerk neemt nu een bijlangrijke plaats in.
Tja Jean Marie, een opendeurdag duurt nu eenmaal maar 1 dag he, maar dat wil niet zeggen dat je de rest van het jaar niet in het Stadsarchief terecht kan, zoals je ongetwijfeld wel weet. Ik geef je hier alvast nog eens de openingsuren: maandag: 8.30 – 18 u.; dinsdag t/m donderdag: 8.30 – 16 u.; vrijdag: 8.30 u. – 13 u.
En de tentoonstelling over de oorlogsbronnen (zie hier: https://www.gentblogt.be/2007/10/20/buskruit-en-sauerkraut) loopt nog tot eind december van dit jaar, dus daar kan je nog steeds terecht.
Ook in de andere Gentse archieven kan je het hele jaar terecht, ik ga ze u hier niet allemaal opnoemen, maar bv. het Liberaal Archief ken je ongetwijfeld ook wel.
Samen met de kaartenzaal van UGent bibliotheek zou het SAG de “grote” kaarten van Gent als poster of op CD moeten te koop aanbieden. (1534, 1619, 1796, 1809, 1841 (‘Saurel’ is uitgegeven maar toch niet verhoopte succes, maar nog steeds te krijgen bij Gendtsche Tydinghen), 1855, 1878 …)
Het SAG is zwaar onderbemand (vergelijk maar eens met wat er rond loopt in het “Stedelijk Museum voor Afval en Kitsch”). Gentse Gemeenteraad kijk eens naar het Felix archief in Antwerpen en overtref dat voorbeeld !! (smeek, smeek, smeek)
Het SAG is zwaar onderbemand (vergelijk met het personeelsbestand in het “Stedelijk Museum voor Afval en Kitsch”). Gentse Gemeenteraad kijk eens naar het Felix archief in Antwerpen en overtref dat voorbeeld !! (smeek, smeek, smeek)
Ik volg jullie beiden heren. Met het SAG ben ik niet zo goed bekend, mijn naamgenoot de OCMW-archivaris ken ik echter wel (een beetje). In ieder geval ben ik zeker dat er in de Zwarte Doos sowieso een visie is over het digitaal archiveren (denken we maar aan de brochure Weten, Wist, Gewist). Het klopt echter eveneens, maar meteen ook voor de hele sector, dat er een zware onderbemanning is. Dat wordt zo goed mogelijk opgevangen door vrijwilligerswerk, waarvoor hulde aan die mensen, maar dat is slecht een topje van de ijsberg. Zowat iedere archiefinstelling, zelfs het lichtbaken Felix in Antwerpen, kent een enorme werkachterstand. In mijn eigen instelling zou ik mij dolgraag volledig op het digitaal archiveren storten, maar ook bij ons is er serieus personeelstekort inzake archiefverwerking. *zucht*
En wat om er “opendeurtrimester” van te maken?
Ik kom nog wel eens langs.
Is het mogelijk op het internet een gedigitaliseerde versie van deze prachtige kaart te bekijken?
Ik meen te weten van niet, maar de kans bestaat dat u dat in het Stadsarchief zelf wel kan doen. U kan het alvast eens navragen via stadsarchief@gent.be
Ik ben op zoek naar mijn naam van steelant die ergens in het stadhuis in een portaal geschreven is.
Ik ben in gent geboren en dat zou wel speciaal zijn als dat bestaat.
Ik woon al 40 jaar in Scherpenheuvel door huwelijk en was voordien 16jaar in de BSD
beleefde groeten
jo van steelant
Beste Jo,
Je kan je vraag best rechtstreeks mailen naar het stadsarchief (stadsarchief@gent.be) want ik denk dat de kans klein is dat de medewerkers van het stadsarchief deze reacties hier opvolgen