RSSTheater Taptoe blaast veertig kaarsjes uit!
Thomas zit te dromen in de klas
Hemel
Vader Anseele
Nero
Draken bestaan
Karel ende Elegast
De figuurrijke reis
Genoveva … zoo kuisch, zoo pure
Marionnette a la planchette
Karageus
De zeer schone miniatuur van juffrouw Symforosa, begijntje
Skroetsj
En als ik nu eens … ?!
Tim of Tiene … en negen maanden
Dit is slechts een greep uit de talrijke producties die Theater Taptoe ooit maakte, maar het zijn wel voorstellingen waar ik stuk voor stuk mooie herinneringen aan heb.
Dit jaar is het precies veertig jaar geleden dat Theater Taptoe voor het eerst de touwtjes hanteerde en om dat even in de schijnwerpers te plaatsen, werd de pers onlangs bijeengeroepen, niet om te mijmeren over het verleden, maar om een blik te werpen op de toekomst.
Luk De Bruyker en Theater Taptoe
En toch keren wij hier eerst even terug naar het verleden.
Begin de jaren zestig. Luk De Bruyker, een kind van de ‘Brugsche Puurte’, maakte langs verschillende kanalen kennis met het poppenspel. Zijn vader speelde Pierke en was een leerling van Joris Vandenbroucke, de pastoor die het Gentse traditionele poppenspel nieuw leven had ingeblazen. Daarnaast was kleine Luk ook wekelijks te vinden bij Pierke van Poppentheater Magie in de Haspelstraat (het theatertje van Henri Maeren, vader van Jean-Pierre Maeren). Het lag voor de hand dat hij al gauw zelf begon te spelen en op zijn dertiende werd hij ook medewerker bij Poppentheater Nele in de Vlaanderenstraat, waar zijn liefde voor het artistiek poppentheater zich ontwikkelde. In 1968, op zijn vijftiende, richtte hij zijn eigen poppentheater op, Theater Taptoe. Aanvankelijk werd met marionetten gespeeld i.p.v. met de meer traditionele stangpoppen.
Vijf jaar later, in 1973, tijdens de eerste Gentse Poppenspelweek, leerde hij Freek Neirynck kennen. Dit werd de start van een decennialange en bijzonder creatieve samenwerking: het spel zelf trad al gauw buiten de poppenkast en het aspect poppentheater werd meer en meer figurentheater (met ook het gebruik van schimmen, maskers, voorwerpen e.d.m.). Ook de mengvorm acteurs/figurentheater, lang het handelsmerk van Theater Taptoe, zorgde voor ongekende mogelijkheden.
Theater Taptoe lag mee aan de basis van de vernieuwing en professionalisering van het genre in Vlaanderen, en kreeg onder minister Patrick Dewael in 1993 eindelijk financiële erkenning doordat het opgenomen werd in een verruimd theaterdecreet. Inmiddels kende het gezelschap ook een immens succes in het buitenland, waardoor het in 1994, 1995 en 1997 de titel van Cultureel Ambassadeur van Vlaanderen verwierf. Tot op de dag van vandaag wordt frequent in het buitenland gespeeld en was Taptoe een graag geziene gast op een niet meer te tellen aantal festivals.
Helaas gaat sinds enige tijd de uitdrukking “geen sant in eigen land” ook op voor Taptoe. Ondanks de binnen- én vooral de buitenlandse successen kreeg het gezelschap de laatste jaren vooral negatieve beoordelingen van de adviescommissie. Dat bezorgt je op artistiek vlak een behoorlijk koude douche maar creëert bovendien de nodige onrust en onzekerheid: het gaat tenslotte ook om de werkgelegenheid van mensen en de daarachter liggende gezinnen. Gelukkig kon minister Anciaux ervoor zorgen dat het gezelschap niet opgedoekt moest worden door het toekennen van subsidies in het kader van een stadsconvenant, een samenwerkingsverband tussen Theater Taptoe, de stad Gent en het ministerie van Cultuur. Onlangs werd echter duidelijk dat dit stadsconvenant slechts voor twee jaar is (i.p.v. de voorziene zes jaar waarvan aanvankelijk sprake) en reeds afloopt op 31 december 2009.
Maar Taptoe zou Taptoe niet zijn als het bij de pakken zou blijven neerzitten. Aangezien het gezelschap de laatste tijd meer en meer de weg inslaat van het muziektheater, cf het succesvolle Don G., een bewerking van de opera Don Giovanni van W.A. Mozart, werd voor de komende erkenningsperiode, vanaf 2010, bij het ministerie een dossier ingediend om erkenning te krijgen als muziektheater.
Een en ander heeft er evenwel toe geleid dat Luk De Bruyker onlangs de impulsieve beslissing nam om afscheid te nemen als directeur van zijn theater, waarover u hier meer kan lezen. Na veertig jaar is het welletjes geweest en vond hij de tijd rijp om de fakkel over te dragen. Dit wil niet zeggen dat Luk De Bruyker onmiddellijk uit Taptoe verdwijnt en zich terugtrekt in zijn zetel. De komende jaren speelt hij nog in een aantal nieuwe producties (zie hieronder) en hij heeft nog vele plannen. En om de fans gerust te stellen, ook zijn alterego, Pierke Pierlala, denkt nog lang niet aan stoppen.
Luk De Bruyker hield eraan om de pers nog eens te bedanken voor de vele jaren van vertrouwen en steun en vroeg om de nieuwe ploeg met evenveel liefde genegen te zijn. Het was steeds de politiek om de beschikbare middelen in te zetten om producties te maken, niet om dure mediacampagnes te lanceren.
Vanaf 1 januari 2009 wordt Dirk De Strooper artistiek directeur en vanaf 2010 wordt Bart Medaer zakelijk en organisatorisch verantwoordelijk voor een negenkoppige equipe die vol vertrouwen de toekomst tegemoet ziet.
Nieuwe producties
Anders dan de meeste jubilerende gezelschappen of verenigingen, werd beslist om geen tijd, energie en financiën te steken in een uitgebreide viering, met bv. tentoonstelling, begeleidende brochure, fotoboek of een compilatievoorstelling.
Hoe leuk en interessant dat ook is, Taptoe koos ook hier voor de toekomst en pakt het komend seizoen uit met niet minder dan drie nieuwe producties: Doctor Frankenstein, De Vliegende Hollander en Olek.
Doctor Frankenstein vertelt het verhaal van een wezen dat door zijn schepper, de jonge talentvolle student-doctor Victor Frankenstein, in de steek gelaten wordt. Alleen het pure wetenschappelijke telt voor Frankenstein waardoor hij niet de minste aandacht heeft voor de noden en verlangens van zijn creatie en hem dus ook geen affectie geeft. Enkel en alleen daardoor verandert het in een wreed en meedogenloos monster dat zich wreekt op de soortgenoten van zijn schepper.
Het is een voorstelling voor kinderen rond 9 jaar, waarbij Theater Taptoe zich vooral liet leiden door het oorspronkelijke boek van Mary Shelley (1818), en niet door de vele latere (film)bewerkingen. De hele productie wordt zeer sober gehouden, bv. de scène waarbij het monster tot leven komt, en bevat weinig tekst, alleen enkele basiszinnen die nodig zijn om het verhaal te kunnen volgen.
Het idee voor de productie van De Vliegende Hollander, de opera van Richard Wagner, kwam van Luk De Bruyker zelf. Hij is een enorme operafan en vindt dit een ongelooflijk fantastisch verhaal, maar … hij heeft het nog door geen enkele opera goed uitgevoerd gezien, lees, zoals hijzelf het in gedachten heeft.
Hij besloot dan maar zijn eigen versie te maken, en de Hollander af te beelden zoals hij hem zag (of net niet zag): als een schim.
De kapitein van het schip De Hollander waagde het om op een paaszondag uit te varen, wat beschouwd werd als godslastering, waardoor hij voor eeuwig op zee moest zwerven. Er is één lichtpuntje: om de zeven jaar mag hij aan land gaan, en als hij een vrouw vindt die hem eeuwig trouw belooft, wordt de vloek opgeheven. Om een lang verhaal kort te maken: de Hollander ontmoet kapitein Daland en verneemt dat die een ongehuwde dochter, Senta, heeft; hij vraagt Senta tot bruid; Daland stemt toe en neemt de Hollander mee naar huis; Senta en de Hollander ontmoeten elkaar en vergeten de wereld om hen heen; Senta zweert hem eeuwige trouw; het blijkt dat Senta eerder reeds haar liefde uitsprak voor Erik; de Hollander hoort dit, denkt dat de zaak hopeloos is en vaart weer uit; Senta springt in het water, trouw tot aan de dood; de vloek wordt opgeheven, het schip verdwijnt en Senta en de Hollander zijn voor eeuwig samen.
Voor deze productie werd het verhaal herleid tot zijn essentie, wat resulteerde in een fascinerende muziektheatervoorstelling voor iedereen vanaf 12 jaar.
Qua scenografie kozen Luk De Bruyker en Dirk De Strooper voor een decor dat het midden houdt tussen een zeilschip en een oude theatertoren. Tal van oude theatertechnieken zijn immers gebaseerd op de zeilvaart, zoals de theatertrekken voor het hijsen en neerlaten van decors, doeken, …
Een opera van Wagner bewerken, kan uiteraard niet zonder muziek. Na de succesvolle samenwerking met I Solisti del Vento voor Don G., de vorige muziektheaterproductie van Theater Taptoe, sloegen de beide gezelschappen opnieuw de handen in elkaar. Omdat I Solisti del Vento natuurlijk geen symfonisch orkest is, werd de opdracht gegeven aan Daniel Capelleti om de muziek van de opera te herwerken voor een 13-koppig ensemble, bestaande uit blaasinstrumenten, harp, contrabas en percussie. Ook de donderplaten, wind- en regenmachines, zoals aangegeven in Wagners partituur, worden gebruikt.
De laatste nieuwe productie in het komende seizoen is Olek. In de perstekst lezen we het volgende: “Een groot doorzichtig schimmendoek, drie projectoren bemand door drie manipulatoren en een zevenkoppig muziekensemble … meer is er niet nodig om het prachtige verhaal van Bart Moeyaerts Olek schoot een beer en kwam met een veer op zijn muts weer thuis, de tekeningen van illustrator Wolf Erlbruch en de hedendaagse muziekscore van Wim Henderickx tot leven te brengen. Voeg hierbij een zangeres die verliefd wordt op Olek en een vurige vogel die met duizenden pluimen de eerste kus verstopt en het theaterfeest is compleet.”
Ook deze voorstelling is een coproductie met I Solisti del Vento. Deze laatsten hadden reeds samen met Bart Moeyaert een productie rond dit verhaal gecreëerd, maar ze vonden dat er meer potentieel inzat, waardoor contact werd opgenomen met Theater Taptoe. Het resultaat van die samenwerking is te zien in deze nieuwe voorstelling.
De première is gepland op 3 april 2009, maar helaas in Nederland. Het zal bovendien nog even duren vooraleer deze productie in Vlaanderen te zien is, want de speellijst voor het voorjaar van 2009 laat enkel Nederlandse locaties zien.
Educatieve werking en website
Theater Taptoe had op de persconferentie een bijzondere gast uitgenodigd. Niemand minder dan schepen van Onderwijs, Rudy Coddens, kwam de ondersteuning van de stad Gent voor de educatieve werking van het gezelschap toelichten. De schepen is van mening dat in het onderwijs te veel gefocust wordt op het cognitieve aspect van het leren. In zijn beleid wil hij dan ook veel meer andere zaken, zoals kunst en cultuur, aan bod laten komen en een van de punten van zijn beleidsplan bevat de samenwerking met de lokale mensen.
Met Don G. was er de uitdaging om deze opera naar jonge mensen te brengen. Het is echter niet voldoende om jongeren gewoon een voorstelling te laten bijwonen, neen, zij worden daarin ook best begeleid. De beschikbaarheid van een pedagogisch pakket is daarbij een ideaal hulpmiddel. Het departement Onderwijs nam de kostprijs van dit pakket voor Don G. voor zich, alsook de bijkomende kosten voor een verlaagde toegansgsprijs voor scholen. De begeleiding bij Don G. was een groot succes en smaakte naar meer.
Van De Vliegende Hollander zijn er drie schoolvoorstellingen voorzien. Die worden begeleid door de educatieve dienst van de Vlaamse Opera, waarvoor opnieuw kan gerekend worden op de financiële ondersteuning van de stad.
In de toekomst zou er volgens de schepen een vastere samenwerking moeten komen tussen het departement Onderwijs en enkele Gentse gezelschappen, zoals kinderfigurentheater TOK en Theater Taptoe, waarvoor hij zelfs een groter budget ter beschikking zou willen stellen.
Een ander aspect dat duidelijk maakt dat Theater Taptoe zich volop op de toekomst richt, is de vernieuwing van hun website, die nu veel meer overeenkomt met de beeldvorming die bij de producties wordt gebruikt. Deze vernieuwing kwam er onder impuls van Wim Van de Vyver. Webdesigner is Aki Baihaki.
Nieuwsgierig? Ga dan naar www.theatertaptoe.be
Taart!
En toen, toen was het tijd om 40 verjaardagskaarsjes uit te blazen en te klinken op een mooie, creatieve toekomst!
Komende voorstellingen in Gent
Doctor Frankenstein gaat in Gent in première op 23 (avant-première) en 24 (première) oktober om 20 u. in Arca Theater, Sint-Widostraat 4, 9000 Gent.
Tickets kosten € 10 / € 8 (red.) / € 6 (kinderen onder 12 j.)
Reserveren bij Uitbureau, Kammerstraat 19, 9000 Gent. Tel.: 09/233.77.88
De première van De Vliegende Hollander vindt plaats op 13 november 2008 om 20 u. in de Vlaamse Opera, Schouwburgstraat 3, 9000 Gent
Tickets kosten € 20 / € 17,50 (red.)
Reserveren bij de Vlaamse Opera. Tel.: 070/22.02.02.
Van Ne Lieuw mee tande worden de laatste voorstellingen gespeeld op 29, 30 en 31 januari 2009 in de Minardschouwburg Рh̩t theater van Romain De Coninck РWalpoortstraat 15, 9000 Gent.
Tickets kosten € 15 / € 12 (red.)
Reserveren bij Vooruit, Sint-Pietersnieuwstraat 23, 9000 Gent. Tel.: 09/267.28.28
Meer info over deze voorstellingen vindt u hier
© 2008 GENTBLOGT VZW