RSSEmpire – ultramodern lichtvoetig theater met serieuze ondertoon
Het Frans-Oostenrijkse performance collectief Superamas was in 2008 al uitgebreid te gast in Vooruit voor The Game is Up, en achteraf ving ik links en rechts op hoe geweldig en geniaal dat was. Ik had het echter allemaal gemist, maar nam me voor de herkansing die er dit jaar geboden werd om Superamas aan het werk te zien in Gent, met beide handen te grijpen. En dus zat ik zaterdag in een propvolle theaterzaal, waar het aanwezige publiek (iets jonger en alternatiever dan soms) al deed vermoeden dat het hier niet om klassiek theater ging. Het blaadje met uitleg dat ik voor de voorstelling kreeg toegestopt, deed mijn al hooggespannen verwachtingen nog stijgen; ‘Hoewel Empire de schijn heeft van een no-brainer, slaat het je uit het lood met verbazingwekkend veel denkstof’.
Het stuk begint vrij indrukwekkend met een reconstructie van een Frans-Oostenrijkse veldslag, de slag bij Aspern-Essling uit 1809 waarbij de overwinning later door beide zijden werd opgeëist. De enscenering wordt zo modern aangepakt dat je het gevoel hebt niet naar theater, maar naar film te zitten kijken. Er wordt snel heen en weer geflitst tussen verschillende scènes, rijkelijk gebruik maken van licht- en geluidseffecten.
Ik was erg onder de indruk van de vlotheid waarmee dit hele spektakel op toneel wordt neergezet, de grote aantallen acteurs, hoe er snel heen en weer wordt geswitcht tussen scènes uit de veldslag en het gekonkelfoes tussen een Frans officier en een Oostenrijkse prinses ergens ver weg van het vechten,… Dit is theater – al gaat het onder de noemer performance, maar als iemand me daar eens het verschil tussen kan uitleggen – dat een stevige facelift heeft gekregen; de stemmen van de acteurs worden versterkt, het geluid is essentieel in de sfeerschepping, en de opbouw is zoals ik al zei eerder die van film dan van theater. Maar het wérkt. Ik genoot toch van elke seconde.
En dan maken de kostuums plots plaats voor galajurken en verandert de setting van 1809 naar nu en van de veldslag naar een hip feestje bij een Frans ambassadeur. Het was even lastig om die mentale switch te maken. De acteurs spelen nu acteurs en regisseur van Superamas na de première van hun stuk. Er wordt gedanst en gedronken en gepraat zoals dat enkel op recepties en feestjes het geval is; over theater, politiek, glitter en glamour of echtelijke problemen.
Af en toe wordt er gebruik gemaakt van film, en zien we de theatermakers op het festival van Avignon discussiëren en besluiten eens iets echt geëngageerd te gaan doen. Ook het resultaat hiervan krijgen we als video te zien, een hilarisch filmpje waarbij enkele Superamas als echte cowboys door de Afghaanse vlakten galopperen op zoek naar Iraans filmmaker Samira Makhmalbaf. De hele tijd van het ‘feestje’ lopen er trouwens ook geluids- en cameramensen tussen de acteurs rond.
Superamas maken licht theater, vol met popdeuntjes en actie, heerlijk om naar te kijken. Ze vuren zowel tekst op je af als beweging, video, muziek, en soms zelfs alles tegelijk. Het podium barst van de acteurs en er gebeurt constant zoveel dat je als toeschouwer maar een deel van de actie kan meepikken. Daardoor lijkt het allemaal luchtledig vermaak, puur entertainment dat er vooral goed uitziet en verder niets meer. Maar als je verder kijkt, worden er wel degelijk zware thema’s aangeraakt. Er wordt de vraag gesteld hoe geëngageerd kunst kán zijn, er wordt gekeken naar de relatie tussen kunst en politiek, naar de vage grens tussen feiten en fictie, de invloeden van de media,… Als je daar achteraf over nadenkt, is het echt geniaal hoe dit collectief dat allemaal in een klein anderhalf uur theater kan inpassen zonder ook maar een seconde belerend of droog te zijn. Verplicht voer voor iedere kunstliefhebber!
Empire van Superamas, gezien in Vooruit op 31 januari 2009.
© 2009 GENTBLOGT VZW