Restauratie van funerair erfgoed in Gent
De Dienst Monumentenzorg en Architectuur is bevoegd voor het beheer en onderhoud van funerair erfgoed. In dit kader neemt de Stad Gent een paar initiatieven voor het behoud en herstel van funerair erfgoed.
In eerste instantie heeft het stadsbestuur het afgelopen jaar geïnvesteerd in de restauratie van grafmonumenten die het in bezit heeft. Het eerste grafmonument dat in eer hersteld werd, is dat van Jan Oscar De Gruyter. De Gruyter was een Vlaams theaterman pur sang. Hij was de eerste leraar en bezieler van de Gentse Toneelschool gesticht op 12 maart 1911 die op een veel hoger peil stond dan het toenmalige Conservatorium. Hij bleef er tot aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog nam De Gruyter ontslag als studiemeester aan het atheneum te Gent.
Op 10 augustus 1920 werden de contracten getekend voor een nieuw gezelschap: ‘ het Vlaams Volkstoneel’. Vlaanderen had een eigen theater verworven, leerde beschaafd spreken, maakte kennis met de Nederlandse en de vreemde dramatiek, liefhebbers werden geprikkeld tot zuivering van taal, repertorium en spel.
In dat jaar 1920 stelde hij zich kandidaat voor het ambt van directeur van de Koninklijke Schouwburg te Gent. Helaas werd zijn kandidatuur niet weerhouden. Gelukkig kwam het ambt van directeur vrij in de KNS in Antwerpen en daar werd De Gruyter wel aangesteld. Nooit kon hij vermoeden dat hij in Antwerpen een onmogelijke strijd zou moeten leveren tegen de theatermentaliteit van het personeel. Zij moesten afstand doen van hun dialect en De Gruyter werd gedoodverfd als ‘mooiprater op z’n Hollands, schoolmeester, je-jij-jouwer, Dr. Zero’. Van tijd tot tijd speelde hij nog als acteur bij het Vlaamse Volkstoneel.
Meer dan wie ook ijverde De Gruyter voor de lotsverbetering van de spelers. In 1928 werd De Gruyter ernstig ziek. Een rustperiode in de Kempen bracht geen uitkomst.
In januari 1929 vertrok De Gruyter naar Zuid-Frankrijk voor een compleet herstel, maar op 27 februari overleed hij daar.
Een tweede herstelling, van het grafmonument van toondichter Isidoor De Vos op Campo Santo is volop aan de gang.
Op 2 december keurde het college een derde restauratie goed, namelijk het herstel van het grafmonument van Terthilla Coppitters. Dat grafmonument is van de hand van beeldhouwer Geo Verbanck.
Subsidies voor het restaureren van merkwaardige grafmonumenten
Er zijn natuurlijk ook heel wat grafmonumenten die nog in privé-handen zijn en ook aan restauratie toe zijn.
Wie of wiens familie concessiehouder is van een merkwaardig grafmonument op een van de Gentse begraafplaatsen dat een kunsthistorische, volkskundige, sociale of landschappelijke waarde heeft én dat dringend toe is aan restauratie, kan hiervoor sinds kort een aanzienlijke subsidie krijgen van de Stad Gent.
Het stadsbestuur keurde immers het stedelijk reglement voor het verlenen van subsidie voor het restaureren van merkwaardige grafmonumenten goed. De subsidie wordt toegekend aan de concessiehouder(s) van de grondvergunning en bedraagt 50% van de totale kostprijs van de restauratiewerken met een maximum van 2.500 euro.
Men kan de subsidie aanvragen bij de Dienst Monumentenzorg en Architectuur van de Stad Gent vooraleer met de werken van start te gaan. Stuur naar de Dienst Monumentenzorg en Architectuur een gemotiveerde aanvraag met een gedetailleerde beschrijving en kostenraming van de werken, de nodige plannen, schetsen of tekeningen, studies en foto’s. Op basis van dat dossier zal het college van burgemeester en schepen een principiële beslissing nemen. Daarna heeft men twee jaar tijd om de restauratiewerken uit te voeren.
In totaal maakt de Stad Gent voor deze subsidie 33.000 euro vrij, gespreid over drie jaar.
Inventarisatie en beoordeling van het funerair erfgoed in Gent
Tot slot wil de Stad Gent ook een duidelijk zicht krijgen op het funerair erfgoed in onze stad. Daarom werd een opdracht uitgeschreven voor de inventarisatie en beoordeling van het funerair erfgoed in Gent.
De eerste opdracht omvat de inventarisatie via een digitale databank van het funerair erfgoed op de begraafplaats Wondelgem in Gent (1.100 grafmonumenten).
In een eerste fase, die nog in 2010 van start zal gaan, handelt het om een snelle inventarisatie waarbij alle graven in kaart worden gebracht. De inventaris omvat de ligging van het graf (aanduiding op plan van de begraafplaats), de concessiegegevens, foto’s, afmetingen, opschriften (beschrijving, iconografie, grafornamenten), gebruikte materialen en stijl (architect, beeldhouwer).
In een tweede fase wordt samen met heemkundige experts een selectie gemaakt van de graven of grafmonumenten die tot het funerair erfgoed behoren omwille van historische, artistieke, volkskundige, landschappelijke, maatschappelijke, sociaal-culturele of sociale waarde.
Bron: persbericht
© 2010 GENTBLOGT VZW
Michel, bestaat er nu al een website met de eerste gegevens van de opzoekingen in Wondelgem?
Jean Marie,
Voor zover ik weet werd het project rond inventarisatie van funerair erfgoed vorig jaar aangekondigd ter gelegenheid van 10 jaar Architectuur en Monumentenzorg: https://archief2009.blogspot.com/2009/11/tien-jaar-monumentenzorg-en.html
De eerste fase (in Wondelgem) is volgens bovenstaand persbericht het in kaart brengen van die 1.100 grafmonumenten en het verzamelen van alle relevante gegevens. Dat zal je momenteel niet terugvinden op internet. Tenzij een gespecialiseerde website zoals https://www.grafzerkje.be er gewag van maakt.
Daarbij moet men rekening houden met het feit dat na inventarisatie men nog een aantal gegevens moet verzamelen:
- is de concessie in handen van de familie of is concessie verlopen, en dus eigendom van de Stad?
- hoeveel kost de restauratie van de kelder?
Heel wat kelders zijn met zavel (zand) gemetst, en die zavel is op heel wat plaatsen weggespoeld. Levensgevaarlijk om daar in te gaan en om daar aan te werken. Het kost tijd en geld om grafkelder per grafkelder onder handen te nemen. De inhoud van die kelders is door het regelmatig overstromen van die kelders een echt rampgebied. Niet echt leuk om daar aan te werken.
- Het verwijderen het bovengronds gedeelte van zo een grafmonument, de omstandigheden waarin het moet gebeuren, het restaureren en weer terugplaatsen is geen sinecure.
- Dan rest nog de vraag wat het belangrijkste is: de oorspronkelijke site of de site zoals ze er nu bij ligt? Is het met andere woorden niet beter om met respect voor de omgeving het monument te laten in de staat waarin het zich bevindt? Het enige wat dan moet gebeuren is het te behouden.
Nog even dit: van het gerestaureerde monument heb ik een paar foto’s:
https://guidovp.blogspot.com/2010/12/gerestaureerd-grafmonument-jan-oscar-de.html
Let op de vermelding VOS, Jan de Moor zal ons daar zeker meer over weten te zeggen, want hij was ons allemaal voor.
Beste Jean-Marie,
De studie wordt eerstdaags opgestart. De eerste gegevens zullen in de loop van volgend jaar beschikbaar zijn en via de website van de stad bekend gemaakt worden.
mvg
Ann Bats
Dienst Monumentenzorg en Architectuur
Dank u wel, Ann. De reden van mijn vraag is dat ik probeer een kleine inventaris te maken van de realisaties van Hubert Dubois uit de Muinkkaai (Quai des Moines) Het was een groot en kwaliteitsvol steenkappersbedrijf. Belangrijk voor mij is te kunnen selecteren tussen zijn standaardwerk en de eigen creaties.
Ik zou het niet weten, maar via Gentinfo misschien..?
Fijn om te lezen dat er in Gent zo goed wordt om gegaan met funerair erfgoed! Daar kunnen ze in Nederland nog wat van leren.
grafmonumenten van rvs