RSSTheater Taptoe neemt afscheid in schoonheid
Het lijkt nog maar gisteren dat ik op de persconferentie van Theater Taptoe getuige was van het uitblazen van 40 kaarsjes op de verjaardagstaart. Het was op een oktoberdag in 2008 en Theater Taptoe vierde zijn 40ste verjaardag (ik schetste toen reeds een korte historiek), maar op dat moment waren er al donkere wolken aan de lucht. Ondanks de zoektocht naar oplossingen viel in mei vorig jaar definitief het doek: de beoordelingscommissie had negatief geadviseerd en Theater Taptoe kreeg geen subsidies meer. Op 29 mei 2010 speelde Theater Taptoe in Lissabon zijn allerlaatste voorstelling (het was de Franstalige versie van Genoveva … zoo kuisch, zoo pure).
We moeten er geen doekjes om winden dat Luk De Bruyker vorig jaar in zak en as zat: zijn levenswerk met één pennentrek van tafel geveegd, negen mensen op straat, onzekerheden voor de toekomst, wat ging er met de verzameling poppen en decors gebeuren. Gelukkig werd voor dat laatste een oplossing gevonden en kon minister van Cultuur Joke Schauvliege € 175.000 vrijmaken voor het sociaal passief en om het erfgoed veilig te stellen (inventariseren, beschrijven, eventueel restaureren en een definitieve bestemming geven). En Luk De Bruyker zou Luk De Bruyker niet zijn indien hij niet zou eindigen in schoonheid en stijl. Zijn creativiteit haalde de bovenhand, hij zette zich aan het inventariseren, aan het schrijven, aan het repeteren, aan het opbouwen en vorige week mochten wij het resultaat aanschouwen: een schitterende voorstelling, Ienmoal, andermoal … Adzjuzee!, en een even schitterende tentoonstelling in het Provinciehuis.
Voor Ienmoal, andermoal … Adzjuzee! werden we verwacht in het statige DVC Veilinghuis in de Burgstraat, alwaar het erfgoed van Theater Taptoe openbaar verkocht zou worden. We kregen van de veilingmeester een catalogus en konden alle te veilen stukken nog eens op het gemak bekijken. Het betreft uiteraard poppen uit de verschillende voorstellingen, maar ook attributen, originele tekeningen (o.a. van Herr Seele, Mugo, Nolle Versyp), diploma’s en ontwerptekeningen. De zaal was al goed gevuld en de veiling kon beginnen. Het eerste voorwerp betrof de pop De kleine prins, het hoofdpersonage uit het gelijknamige stuk. En ziet, de veilingmeester werd ineens Luk De Bruyker, terugkerend in de tijd toen hij die pop vervaardigde en tot leven liet komen.
Wat volgde, is een pracht van een voorstelling. Luk De Bruyker slaagt erin om verschillende verhaallijnen en personages naadloos in elkaar te laten overvloeien: de veilingmeester wordt verteller Luk De Bruyker, wordt poppenspeler, wordt veilingmeester, wordt Luk De Bruyker. Of omgekeerd. We kunnen nog eenmaal genieten van enkele fragmenten van stukken (vooral stukken waarmee hij een grote band had, zoals een scène uit Madame Butterfly) en tussendoor haalt hij herinneringen op. Meesterlijk is bv. de scène waarin hij thuiskomt van ‘den English Club’ en een en ander aan vader en moeder moet uitleggen, en hij zowel vader, moeder als zichzelf speelt. Of die scène waarin hij zijn beroep op zijn identiteitskaart vermeld wil zien.
De gebeurtenissen rond het einde van Taptoe worden zeker niet weggestoken, en de emoties krijgen bij momenten de bovenhand. Maar ook hier toont Luk De Bruyker zijn vakmanschap, want het wordt nooit melig. Ook de nodige dosis humor doet wonderen.
Met een daverend applaus en een staande ovatie werd definitief afscheid genomen van een gezelschap dat Gent op de wereldkaart van het figurentheater zette.
Dat daverend applaus weerklonk ook de week ervoor bij de opening van TAPtoe – TapTOE, de overzichtstentoonstelling van de poppen en figuren van Theater Taptoe in het Provinciehuis. Sprekers waren gouverneur André Denys, gedeputeerde Alexander Vercamer (die Jozef Dauwe verving), Luk De Bruyker en minister Joke Schauvliege. Globaal genomen vertelden ze dat het bijzonder jammer is dat Theater Taptoe van de figurentheaterscène verdwijnt; dat het niet alleen ging over het stopzetten van subsidies was maar ook over de strijd om artistieke erkenning, ook al was het juist Theater Taptoe dat ervoor zorgde dat het poppentheater als amusement voor kinderen evolueerde naar volwaardig figurentheater, ook voor volwassenen; dat Taptoe kon rekenen op een grote internationale erkenning en niet alleen in Europa speelde maar ook in de Verenigde Staten, in Japan, in Pakistan; dat Luk De Bruyker in 1995 als enige niet-Turk de titel van “hayali”, grootmeester in het Turkse schimmenspel (met de traditionele figuren Karagöz en Haçivat) behaalde; dat Taptoe in het collectief geheugen van heel veel Gentenaars en Oost-Vlamingen zit; dat er altijd een nauwe samenwerking was tussen Taptoe en het provinciebestuur; dat alle aanwezigen met gemengde gevoelens tegen de gebeurtenissen aankijken: een gevoel van zwaarmoedigheid door de bittere pil, maar ook blijdschap om te kunnen eindigen in schoonheid en de historiek van 42 jaar Taptoe te laten herleven; dat gelukkig het nodige budget kon worden vrijgemaakt om inderdaad te kunnen eindigen in schoonheid.
De tentoonstelling zelf is een parel. Er zijn meer dan 200 poppen tentoongesteld in de archiefkamer, in de muziekkamer en in de topstukkenkamer. Freek Neirynck, Alain Ongenaet, Bart Beys, Dirk De Strooper en Wim Van de Vijver, vijf sleutelfiguren van Theater Taptoe, laten ook hun persoonlijke herinneringen zien. Veel meer ga ik daarover niet vertellen, gaat u vooral zelf kijken. Geniet alvast even van deze beelden, weldra verschijnt hier een uitgebreidere fotoreportage.
Bij dit afscheid stond het provinciebestuur ook in voor een nieuwe publicatie over Taptoe, Taptoe, de adem van een gezelschap, geschreven door Béa Migom, en rijk geïllustreerd met foto’s van Michiel Hendryckx en Luk Monsaert. Het is te verkrijgen bij de tentoonstelling (maar ik moet u de prijs schuldig blijven).
Praktisch
Ienmoal, andermoal, … Adjuzee!
Spel: Luk De Bruyker
Dramaturgie-poppenspelcoach: Fred Delfgaauw
Licht: Alain Ongenaet
Soundscape: Bart Beys
Spelcoach: Vincent Van den Elshout
Locatie: DVC veilinghuis, Burgstraat 20/22, Gent (ingang via de Jan Botermanstraat)
Data: di 19, wo 20, do 21, vr 22 en za 23 juli om 19 u. en vr. 22 juli om 15 u.
Prijs: € 16,5 (incl. reservatie) – € 15,5 met korting
Reservatie: Uitbureau, Kammerstraat 19, Gent – 09/233.77.88 – www.uitbureau.be
Tentoonstelling TAPtoe – TapToe
Locatie: Provinciehuis, Gouvernementstraat 1, Gent
Data: 1-29 juli (10-17 u.), behalve op 16 en 21 juli
© 2011 GENTBLOGT VZW