RSSDe stad: één podium. 20 jaar sociaalartistieke praktijk. Een (boek)voorstelling?
Geniet mee met het Enter Festival dankzij het verslag van het Reporterslabo. Meer dan 35 vrijwillige reporters-journalisten werken zich te pletter om jou op de hoogte te houden van de mooiste en sterkste momenten van het Enter Festival. Vandaag is de laatste dag!
Schrijfclub De Schuunschgreivers en fotocollectief Fixatief van Bij’ De Vieze Gasten zetten samen met Atelier Autonome Beeldvorming van Victoria Deluxe een Reporterslabo op voor en tijdens Enter Gent. Vanaf januari zijn we met meer dan 35 vrijwillig(st)ers aan de slag om de voorbereidingen van het festival te volgen, de verschillende deelnemende organisaties te bezoeken. Tijdens het festival zelf verzorgt het Reporterslabo de verslaggeving: diepergravende interviews met acteurs, verrassende reacties van toeschouwers, een eigenwijs verslag van een voorstelling en straatgebeuren, een blik achter de schermen, kritische vragen voor het cultuurbeleid… het reporterslabo surft op het sociale en artistieke, op het Enter festival.
Het STAM op een zonnige vrijdagmiddag is het decor voor het aperitief van Enter. Er vindt een ontmoeting plaats rond een boek, De stad: één podium – 20 jaar sociaalartistieke praktijken in Gent. Een boek als wandeling doorheen de tijd en de stad. Een zoektocht naar de geschiedenis van de sociaalartistieke praktijk en beleid in het Gentse en daar buiten. Een beleving van waar we vandaag staan en het verbeelden van morgen. Wordt er werkelijk samengekomen voor dat boek? Voor mij heeft er zich een ander verhaal afgespeeld…
Ik zie een complexe, snel evoluerende neoliberale maatschappij waarbij de economie brede maatschappelijke domeinen domineert. De politiek is het toneel van de economische machine waar sociaal beleid wordt ingezet om sociale problemen te beheersen, mensen te activeren en de natie als economische entiteit te vrijwaren. Een maatschappij met toenemende armoede, sociale ongelijkheid en het idee dat ieder mens verantwoordelijk is voor zijn eigen geluk. Het bestaan van verschillende beleidsniveaus waar de onmacht van het lokale, regionale en federale lijkt toe te nemen onder de dictatuur van het neoliberale Europa.
Het sociaal artistieke is voor mij in zijn geschiedenis een streven naar dat recht op mens zijn als zin- en betekenisgevend wezen. Ontstaan uit de vaststelling dat zij die sociaal worden uitgesloten ook worden uitgesloten van cultuur. De sociaalartistieke praktijk zie ik als de verwezenlijking van het recht als individu deel te zijn van een gemeenschap en daar ook een stem in te hebben. Het mogelijk maken van een forum waar dat sociale zich werkelijk verbindt met het in vraag stellen van de democratische samenleving en daardoor een gemeenschap op basis van verschil na te streven. In deze moeilijke tijden is het sociaalartistieke noodzakelijk om de krachten in een gemeenschap te openen en die te verbinden. Vertrekkende vanuit kritieken op het huidige samenleven en bijhorende beleid, geloof ik dat we samen onderweg zijn en uitmaken waarheen we gaan in al zijn diversiteit. Het wordt ook aangegeven tijdens het debat. Je werkt niet aan een stad zonder mensen.
Het punt waarop alle sociaalartistieke praktijken een verantwoordelijkheid dragen. Zij zijn geen uitvoerders van het beleid. Zij geven mee vorm aan het beleid, zij geven dagelijks vorm aan het sociale, aan de gemeenschap. Hoewel budgetten worden geschrapt en kleinere organisaties hun bestaansrecht verliezen, stel ik mij de vraag of het niet te simpel is te wijzen naar het beleid als de schuldige. Ook in dat beleid zitten er mensen, mensen die op zoek zijn naar hoe ze goed kunnen doen. Het Klein Verhaal, een rondtrekkend gezelschap dat vertrekt vanuit ontmoeting en de kracht van mensen, dreigt zijn subsidie te verliezen. Zij worden door verschillende stadsbesturen gesteund. Stadsbesturen die hun nek uitsteken door verweer aan te tekenen tegen de beslissing van de commissie die het einde van het Klein Verhaal inluidt. Samen worden er bruggen gebouwd om de strijd aan te gaan tegen die systemen die het sociale onderwerpen aan het economische.
Het Vlaamse beleid en Schauvliege geven vorm aan een kader, zitten vast in een kader en bepalen de investering van middelen. Het beleid is zelf zoekende, soms zonder de moed werkelijk toe te geven dat zij het zelf niet weten hoe het nu verder moet. Ik geloof dat met het beleid een dialoog valt op te zetten wanneer ze ook bereid zijn hun agenda bloot te geven. Sociale rechtvaardigheid kent geen eindpunt maar ontwikkelt zich telkens opnieuw in een samenspel tussen mensen in verschillende contexten. Tegelijk wordt tijdens het debat een vraagstuk opgeworpen. Het slinken van budgetten zorgt ervoor dat kleine lokale initiatieven van de kaart (dreigen te) verdwijnen. De grote projecten worden voortgezet en houden zichzelf in stand. In die zin dragen ook de gevestigde waarden bij tot het verdwijnen van lokale kleine initiatieven die voor een kleine gemeenschap een wereld van verschil maken. Ik zie een complexe wisselwerking waar het grijpen van verantwoordelijkheden dreigt door de mazen van het net te glippen. Het is zoals het is? Hoe kunnen we al die sociaalartistieke praktijken, groot en klein een plaats geven?
Het Vlaams beleid draagt voor mij de verantwoordelijkheid om de ruimte te creëren waar mensen samen onderweg kunnen zijn. Zonder op voorhand te weten wat dat zal ‘opbrengen’. Het beleid dient al die mensen die deel uitmaken van sociale artistieke praktijken vertrouwen te geven om hun eigen doelen te bepalen. Het vertrouwen te geven dat al die verschillende mensen samen wel die weg kunnen uitstippelen die de moeite waard is en goed voelt. Dat vertrouwen krijgen, zit werkelijk in het hart van een democratie die streeft naar het samenleven op basis van verschil. Het recht als mens om samen met anderen zin en betekenis te geven aan de wereld rondom ons. Ik roep op om jullie pad te blijven volgen, te blijven ontmoeten, te blijven verbinden en samen te leven naar die samenleving waar ieder het recht heeft te bestaan.
16/03/2012 – Boekvoorstelling in het STAM.
De stad: één podium. 20 jaar sociaalartistieke praktijken in Gent
Introductie: Lieven Decaluwe, Schepen van Cultuur, Toerisme en Feesten.
Panel: Wouter Hilliaert (Gent), Jan Leconte (Ronse), Emmy Van der smissen (Genk), Roos Desmet (Kortrijk), Cornelia Düncke (Berlijn), Sikko Cleverings (Rotterdam), Conor Shields (Belfast)
© 2012 GENTBLOGT VZW