RSSLang leve het Gentse Zwin!
Waterwegen & Zeekanaal, een NV van de Vlaamse Overheid (onder voogdij van Vlaams minister Hilde Crevits) wil een nieuwe sluis bouwen in Heusden, om zo pleziervaart mogelijk te maken op het traject van de Schelde tussen Gentbrugge en Melle. Dit maakt deel uit van het Sigmaplan.
Natuurpunt Gent is niet gekant tegen pleziervaart op zich, maar het voorliggende plan is onverantwoord: een uniek zoetwatergetijdengebied zou erdoor vernietigd worden. Het betreffende traject reikt tot in de stad, we noemen het daarom wel eens ‘het Gentse Zwin’. Het betreft trouwens Europees beschermde natuur. Daarom organiseert Natuurpunt op 9 februari 2013 een actie en vraagt het een maatschappelijke kosten-batenanalyse van de plannen. Naar aanleiding van het openbaar onderzoek rond een kennisgevingsnota bij het Milieueffectenrapport (MER) voor het omstreden project, heeft Natuurpunt Gent een lijvige reactie gestuurd.
Onze actie op zaterdag 9 februari
Natuurpunt Gent, Werkgroep Gentbrugse Meersen en Kern Damvallei heten je op 9 februari van harte welkom op een wandeling langs een uniek zoetwatergetijden-gebied dat tot in Gent reikt: de getijdenschelde aan Gentbrugge en Destelbergen. Wij willen iedereen laten kennismaken met het bijzondere en verrassende leven op en rond deze coole ‘natuurader’. We laten je de mooie vogels zien en leggen uit welke bijzondere planten er groeien, waarom er soms al eens een zeehond is gespot en wanneer we er ongeveer de eerste bevers mogen verwachten. We tonen aan dat het (peperdure) idee om dit getijdengebied op de schop te nemen domweg fout is. Onze ideeën zijn beter voor mens en natuur. En goedkoper bovendien.
Een activiteit voor het hele gezin; te voet of met de fiets
Twee startplaatsen, beide vanaf 14 u.:
• Rechteroever (Gentbrugge): monument ‘De Punt’ aan de Schelde (bereikbaar via de Kerkstraat)
• Linkeroever (Destelbergen): einde Nijverheidskaai langs de Schelde, ter hoogte van de Paul de Rijckstraat.
Vanaf beide startpunten kan je – fietsend of wandelend – een parcours volgen waarop je verschillende infoposten passeert. Op elke post staat een natuurgids, dikwijls gewapend met verrekijker en telescoop. We onthullen bovendien een infobord over de planten en de dieren van ons onovertroffen zoetwatergetijdengebied.
Deelnemen is gratis; inschrijven hoeft niet.
Onze reactie in een notendop
Wij vragen een maatschappelijke kosten-batenanalyse en/of bijkomend onderzoek, en wel om volgende redenen:
- Het plan kwam er na het doordrukken van een minderheidsstandpunt in het Bekkenbestuur van de Benedenschelde. Deze gang van zaken dient gedetailleerd te worden toegelicht en onderzocht.
- Er dient aangetoond te worden dat de pleziervaart en het vermeende conflict tussen pleziervaart en commerciële vaart een voldoende maatschappelijk belang heeft opdat Europees beschermde natuur zou kunnen worden opgeheven.
- Er dient onderzocht of het plan geen aanfluiting vormt van de beginselen van het geactualiseerde Sigmaplan. In elk geval worden de pijlers ‘veiligheid’ en ‘natuurlijkheid’ door het plan in het gedrang gebracht. De pijler ‘toegankelijkheid’ zou hier alleen slaan op pleziervaart.
- De invloed op de waterpeilen door het versassen van plezier- en passagiersboten via de geplande sluis in Heusden en de mogelijke problemen die hiermee verband houden, dienen in kaart te worden gebracht.
- Het is logisch dat moet worden onderzocht of het uitgangspunt van W&Z wel relevant is en Рvanzelfsprekend Рof het maatschappelijk verantwoord is om in deze context en op deze plaats aan deze behoefte tegemoet te komen. Er zijn in ieder geval voldoende alternatieven voor uitbreiding van passagiersvaart in Gent, zonder dat het trac̩ Gentbrugge-Melle bevaarbaar dient te worden gemaakt.
- Om de uitvoering van het plan wettelijk mogelijk te maken worden er compensaties voorzien. Hierdoor wordt een ware carrousel aan compensaties op gang gebracht. (dit wordt gedetailleerd uitgelegd – zie bijlage). De maatschappelijke relevantie en kost van deze carrousel dient afgewogen te worden tegenover het behoud van de huidige getijdenzone.
- Bijkomend grondig onderzoek naar het kwalitatieve aspect van de geplande natuurcompensatie is nodig.
- Er moet worden onderzocht of de opmaak van het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) voor de genoemde compensatiegebieden niet dient vooraf te gaan aan de goedkeuring van het Plan-MER. Anders dreigen de wettelijk verplichte compensaties onzeker te worden, en dus het hele plan onwettig.
- Bij de omwonenden zou een sociologisch onderzoek moeten worden gevoerd naar de houding t.o.v. de Schelde zoals ze er nu bijligt en naar hun houding tegenover het huidige plan en tegenover alle mogelijke alternatieven, inclusief het behoud van het getijdengebied (ook met enig passief-recreatief en natuureducatief medegebruik). Er zou ook objectief informatie moeten worden gegeven over de waarde van het getijdengebied zoals het nu is.
- Het spreekt vanzelf dat de afweging tussen het plan voor de groenpool Gentbrugse Meersen – Damvallei en het voorliggende plan nader moet worden onderzocht. Er is in elk geval een ernstige tegenspraak vast te stellen tussen beide plannen. Er dient onderzocht of de voorziene plezier- en passagiersvaart de actuele en toekomstige passief-recreatieve meerwaarden van het gebied niet in het gedrang brengt.
- Om een objectieve inschatting te kunnen maken, moet er vanzelfsprekend onderzocht worden en een beeld worden gegeven van wat de werkelijke visuele en ruimtelijke impact zou zijn van de nodige dijkverhogingen indien de sluis in Heusden niet zou worden gebouwd.
- Er moet onderzocht worden wat de invloed is van de verhoogde druk op de bestaande dijken op het tracé Gentbrugge–Heusden indien het water – zoals voorzien in het plan – wordt opgestuwd.
- Het is cruciaal dat er onderzocht wordt of de geplande werken en/of de geplande ingebruikname door plezier- en passagiersvaart niet van aard is dat de historische vervuiling weer wordt blootgelegd en op die manier het grond- en oppervlaktewater vervuilt en een bedreiging vormt voor de volksgezondheid.
- Er dient specifiek onderzocht te worden wat de invloed is van de Rietgracht, van de effluentgracht van het RWZI van Destelbergen en van andere beken en waterlopen die actueel in de Schelde uitmonden, op de waterkwaliteit van het beoogde niet-getijdengebonden tracé tussen Gentbrugge en Heusden.
Meer info: Frank Maes frank.maes@natuurpunt.be
© 2013 GENTBLOGT VZW
Natuurpunt spreekt niet over de tonnen vervuild slib in de rivier. Dit laten liggen is geen optie want nu worden de giftige stoffen alleen maar verspreid in de omgeving. Verder is het onjuist dat het hier gaat om een beschermd gebied.
De voorgestelde oplossing is niet enkel positief voor de pleziervaart, de bewoners zullen beschermd zijn bij overstromingen, zijn verlost van de geurhinder, hebben een mooier uitzicht en een sluikstortgebied wordt een watersportgebied in de ruime zin van het woord (hengelen, wandelen, fietsen, kanovaart,…).
De biodiversiteit in het bekken kan alleen maar baat hebben bij de vooropgestelde oplossing. Naast de ratten, muggen en ander ongedierte kunnen de ander dieren beter weggehouden worden uit deze gifpoel. Het valt me op dat de foto waar vogels opstaan trouwens geen beeld is van de schelde.
Ik krijg de indruk dat natuurpunt hier persbelangstelling zoekt zonder de zaak of de omgeving goed te kennen.
U gooit alles op een hoopje. Indien u even de moeite doet om het dossier door te nemen zult u meteen begrijpen dat uw reactie grotendeels naast de kwestie is.
“Natuurpunt spreekt niet over de tonnen vervuild slib in de rivier. Dit laten liggen is geen optie want nu worden de giftige stoffen alleen maar verspreid in de omgeving.”: het plan van Waterwegen en Zeekanaal voorziet helemaal niet in de sanering van de vervuiling; het zou integendeel van aard kunnen zijn om de vervuiling opnieuw bloot te leggen, terwijl het nu in situ gesaneerd is. Natuurpunt vraagt trouwens om dat probleem te onderzoeken, de kennisgevingsnota maakt er namelijk geen melding van.
“Verder is het onjuist dat het hier gaat om een beschermd gebied.” Alle zoetwatergetijdgebieden vallen onder de Europese Habitatrichtlijn, vandaar trouwens dat men – indien men de getijdenwerking wegneemt – dit verlies moet compenseren door elders nieuwe getijdengebieden te maken. Het plan voorziet die compensatie trouwens. Deze compensatiecarroussel is vanzelfsprekend overbodig indien men het getijdengebied ongemoeid laat.
“De voorgestelde oplossing is niet enkel positief voor de pleziervaart, de bewoners zullen beschermd zijn bij overstromingen, zijn verlost van de geurhinder, hebben een mooier uitzicht en een sluikstortgebied wordt een watersportgebied in de ruime zin van het woord (hengelen, wandelen, fietsen, kanovaart,…).
De biodiversiteit in het bekken kan alleen maar baat hebben bij de vooropgestelde oplossing. Naast de ratten, muggen en ander ongedierte kunnen de ander dieren beter weggehouden worden uit deze gifpoel. ”
Gelieve onze teksten goed te lezen en dit af te toetsen aan uw stelling. Wij bepleiten trouwens om alle voors en tegens goed te onderzoeken. Bent u daar tegen? Dan heb ik mijn twijfels bij het doel van uw bijdrage aan dit forum.
Voorts zijn wij niet verantwoordelijk voor de foto’s die hierbij zijn gepubliceerd.
Het is inderdaad zo dat de plannenmakers al heel wat propaganda hebben gemaakt. Natuurpunt wil wijzen op de waarde van het gebied zoals het nu is. Het is hoe dan ook zo dat dit een getijdengebied is – het enige in Gent – dat met de voorliggende plannen zou worden vernietigd. Wij hebben heel goede argumenten, denk ik. Leest u ze even voor u verder reageert? Dat zou tof zijn.
Ik gooi alles op een hoopje… de titel alleen al : “zwin”, heeft niets te zien met deze modderpoel. In de brochure die ik kreeg van de provincie staat duidelijk vermeld dat de schelde zal gebaggerd worden. Dit zal de vervuiling weg halen. Dit gebeurde ook in 1988.
Zoals je zelf zegt: habitatRICHTLIJN, geen bescherming dus.
Over het onderzoeken: dit kost hopen geld en zal veel tijd vergen, nu er eindelijk iets kan gebeuren…
Wees gerust, ik heb de plannen van natuurpunt gelezen, ben zelf lid geweest en vind dat natuurpunt veel goed werk verricht, zoals uitleg geven op 9 februari. Hier echter vindt ik de argumenten niet goed: zoals ‘het enige getijdengebied in Gent’,'impact op het sigmaplan’,'sociologisch onderzoek nodig’, ‘invloed van de rietgracht moet onderzocht worden’,… als je de brochure van de provincie leest staan hier alle antwoorden in. Je bevestigt met je onnodig harde reactie de indruk dat het natuurpunt alleen te doen is om publiciteit.
kan iemand eens uitleggen waarom een open rivier of stroom zoals de Schelde, waar vroeger altijd boten op vaarden, die pas recent ongewild en ongepland vol modder en slib is komen te zitten (wegens jaren niet willen onderhouden of niet willen baggeren), waardoor scheepvaart nu nauwelijks nog lukt wegens te ondiep, daardoor plots “Europees beschermde natuur” zou worden? Wat is dat bovendien “Europees beschermde natuur”?
Dag Stan
Zie mijn reactie bij Erwin D.
Hier landt “Natuurpunt” een brug te ver. Groot gelijk Erwin en Stan!
Dag Jean-Marie
Dan heeft u duidelijk onze teksten niet gelezen. Wij vragen om de voors en tegens te onderzoeken en bepleiten het behoud van het enige getijdengebied in Gent. Is dat een brug te ver?
Hoewel ik Natuurpunt over het algemeen wel kan appreciëren, kan ik hen nu niet bijtreden. Vooral de eenzijdige manier waarop ze het project benaderen, vind ik jammer. Natuurlijk heeft elke optie voor- en nadelen.
Om te beginnen wordt een deel van het getijdengebied, tussen de afsplitsing met de Ringvaart en Heusden, behouden. Voor het stuk, na de geplande sluis, tot aan Gentbrugge, wordt een mooie compensatie voorzien, door de zandwinningsput in Heusden te verbinden met de getijdenarm in Heusden. Na inrichting, moet dit een mooi stukje natuur met slikken en schorren worden. De toestand laten zoals die nu is, heeft tot gevolg dat het nog tientallen jaren zou duren, vooraleer, door aanvoer van sediment, een laagje nog altijd licht vervuild slib (want de rest van de Schelde blijft matig vervuild)bovenop de zwaar vervuilde bagger zou komen. Dat betekent nog vele jaren geurhinder, en langzame vergiftiging van de dieren (vooral watervogels) die daar komen fourageren. Na uitvoering van het plan, zou weliswaar de getijdenwerking tussen Heusden en Gent(brugge) wegvallen, maar mede door het uitbaggeren en de aanvoer van vers water door afwatering, zou het stilstaande water relatief snel een goede kwaliteit bereiken. Koppelen we deze fel verbeterde waterkwaliteit (voor mens en dier belangrijk) ook aan de waterrecreatie, en het toerisme, dan krijgen we toch een win win situatie.
Ooievaars o.m. in de Gentbrugse Meersen —>https://www.gentblogt.be/2007/08/20/ooievaars
Ooievaars —> https://www.gentblogt.be/2007/08/20/ooievaars
Het blijft de omgekeerde wereld. Waar het hier over gaat is de Schelde die enkel door slechte keuzes en verwaarlozing gedegradeerd is. Het blijft gewoon de Schelde, die zonder dat dit ooit zo bedoeld,aangevraagd of vergund was, tot een modderpoel is geworden waarin de scheepvaart moeilijk werd. Nu spreken over een zogezegd “nieuw” plan om scheepvaart “mogelijk te maken” of over “uitbreiding van de passagiersvaart” ten koste van onovertroffen zoetwatergetijdengebied is de zaken omdraaien want hier was altijd scheepvaart en deze werd enkel moeilijk door die recente schandalige verwaarlozing.
Het feit dat er nu wat vogels op die modderpoel zitten kan allemaal wel mooi zijn maar op elke legale of illegale stortplaats zit het vol vogels. Dat zijn daarom echt geen onovertroffen natuurgebieden geworden dus zo sterk is dat argument niet.
Alle legale argumentatie die hier tevoorschijn wordt getoverd, gaat in essentie voorbij aan het feit dat het hier in werkelijkheid gaat over nieuw slib en modder die hier nooit hadden mogen liggen. En dat de eigenaar jaren heeft nagelaten om deze illegale, onvergunde situatie te herstellen in zijn oorspronkelijke toestand.
Het enige nieuwe element is in principe het bouwen van die sluis waardoor de getijden zullen verdwijnen maar al de rest is herstellen van de oorspronkelijke toestand en zoiets moet normaal zelfs helemaal niet vergund worden. Normaal wordt je daartoe gedwongen als eigenaar.
Ik wil hierin persoonlijk een neutraal standpunt innemen, maar heb het beeld dat al decennialang(sinds de bouw in de jaren 80 van de stormstuw aan de spoorwegbrug) de enige echte premisse voor dit verhaal is: er moet en zal pleziervaart komen. Dat is de bottomline, waar alle andere argumenten ivm vervuiling, muggen, overstromingsgevaar ingepast worden.
De vergelijking van Natuurpunt met het Zwin houdt steek: ook die “waterloop” slibde ooit dicht, met een unieke biotoop tot gevolg. Natuurpunt probeert systematisch extra beschermde natuur te creëren. Het is hier dus een gevecht om territorium. W&Z wil dit stukje Scheldeterritorium inzetten/verdedigen/renoveren voor pleziervaart, en heeft daar (via het Sigmaplan) véél budget voor over. Natuurpunt wil dit inzetten/uitbouwen als extra natuurgebied. Een publiek debat lijkt zinvol.
Want dan zijn er ook nog de bewoners en het muggenprobleem. Volgens sommige bewoners is dat nu onder controle, volgens anderen nog niet volledig. Ikzelf beschouw de Schelde als een stadsmuur, waarbij de bruggen die afgelopen eeuw gebouwd werden in functie stonden van autoverkeer (stijle klim) en -ondanks de Ringvaart- behoud van goederentraffieken via de Schelde (grote hoogte). (Gentbruggebrug, Stropbrug,…) Die visie is hopeloos achterhaald. Tel bijvoorbeeld eens het aantal fietsers die gebruik maakt van de “Saskes”.
In de jaren 80 en 90 was daar nog volop pleziervaart en zelfs soms nog industriële vaart. Het is niet als nieuw element “er moet en zal pleziervaart komen” maar eerder “er was altijd scheepvaart en pleziervaart en die zal nu, na jaren verwaarlozing, gewoon terug komen”.
Al zeer vele jaren wordt gevraagd om daar gewoon te baggeren maar altijd werd dit op de lange baan geschoven wegens andere prioriteiten, geldgebrek of zogezegd geen plaats om het slib te storten, enz…
Die bruggen, die afgelopen eeuw gebouwd werden over rivieren en stromen, hadden veelal een steile klim omdat die bruggen hoog moeten liggen juist om overal scheepvaart door te laten onder alle bruggen.
Jaren 90? Als ik me niet vergis is de stormstuw gebouwd in 1983…
Ja, maar toen lag er dus nog bijna geen slib en kon men nog gewoon varen met een spits tot aan die stormstuw en alle bedrijven langs de Schelde nog bereiken per boot. Daarna is er jaarlijks een laagje slib bijgekomen bij elk tij (juist wegens dat net gecreëerde, doodlopende getijdengebied, wat ze verkeerd ingeschat hadden) en daarna werd het elk jaar ondieper. Ik herinner mij nog boten die plots vastzaten toen het water zakte en die dan uren mochten wachten, op hun zijkant, tot het weer hoog water werd.
Je verhaal ivm het slib klopt volledig.
Enkel het woord “zogezegd” klopt niet.
De bruggen werden zo gebouwd om te besparen op brugwachters, onderhoud van draaiende delen, en auto’s wachttijd te besparen. Allemaal zéér 20e eeuwse manier van denken. In Brugge zijn de draaibruggen (met scheepvaart)meestal gebleven, en werd er geïnvesteerd in besturing van op afstand.
Mijn geheugen brengt me ergens bij een protestbeweging destijds gevoerd tegen het opvullen met slib van de “Prijkels” in Deinze. Klopt dat?
Zo neutraal is je betoog niet, het is zelfs behoorlijk tendentieus (zo zijn we het van jou ook gewoon, en het wordt zelfs gewardeerd) Maar soit, het is beleefd, geargumenteerd en rechtuit.
De stijle klim van die bruggen kwam er in tegenstelling tot wat U suggereert niet ten dienste van de auto maar ten dienste van de scheepvaart…
Het heeft verder natuurlijk allemaal te maken met semantiek: maar er is wel een verschil tussen “het muggenprobleem is niet helemaal onder controle” en “het muggenprobleem is helemaal niet onder controle”… Praat eens met de bewoners aan de Filips de Goedekaai….
Veel geluk met dat onderzoek bij omwonenden. De omwonenden die ik ken zullen maar wat blij zijn om dat “waardevol getijdengebied” kwijt te zijn. Stank. Muggen. Ongedierte. Muggen. Vieze brij. Had ik die overdaad aan muggen al vermeld? :-)
Beste mensen,
Je kunt graag vogels of graag bootjes op het water zien, je kut naar slijk kijken als iets vies of als de bakermat van leven, je kunt eb en tij boeiend of oninteressant vinden, … Iedereen mag daar zijn mening over hebben. Hier staat echter veel meer op het spel:
- miljoenen euro’s investeren in pleziervaart heeft geen breed maatschappelijk draagvlak in tijden van crisis. Er is zelfs geen onderzoek gedaan naar de vraag voor pleziervaart gedaan.
- het project is helemaal niet gericht op de echte wensen van de buurt, meer zelfs omwonenden zijn niet geraadpleegd en er is geen kosten-baten-analyse gemaakt.
Met een fractie van dit geld kunnen dijken verhoogd worden, fietspaden voetgangersbruggen aangelegd worden, uitkijkposten, hangende wandelpaden door de rietkragen, …noem maar op voor een veel bredere laag van de bevolking.
Hier kun je moeilijk iets tegen hebben. Ik nodig iedereen uit op 9februari op de dijken van de Schelde om de discussie aan te gaan.
PS Wat W&Z oa niet vermeld is dat het effluent van RWZi Destelbergen dan in stilstaand water zal lozen. Benieuwd naar dat resultaat.
Waarom zou men de buurt of de omwonenden moeten raadplegen om te mogen baggeren? Dit gaat hier over uitgesteld onderhoud aan de grootste stroom van Vlaanderen en dit is echt geen materie waar de beslissing op buurtniveau of zelfs gemeentelijk niveau wordt genomen. Ik herhaal het is gewoon herstellen wat er altijd was: scheepvaart. Enkel over het kiezen tussen een sluis of alle X jaar baggeren zou men moeten een discussie voeren.
Euh, de plannen en deze discussie gaan toch helemaal niet over baggeren, enkel over het bouwen van een sluis?
3S,
best alles hierboven nog eens lezen, inbegrepen de “lijvige reactie”. Er wordt in het “voorliggende plan”, waar het hier over gaat, volop gebaggerd (of er kan geen boot door) maar als er daarnaast geen sluis komt dan kunnen we elke 4 of 5 jaar opnieuw baggeren want dan is de oorzaak van het probleem (getijdenwerking in een doodlopende arm) niet weggenomen en moet je continu gevolgen (toeslibben) bestrijden.
Eind de jaren ’60 is het waterdebiet van Leie en Schelde afgeleid naar de nieuw gegraven Ringvaart, en in 1983 is die stormstuw gebouwd.
Resultaat: het doodlopende stuk Schelde, nu zonder netto waterafvoer, slibde toe.
De komende jaren wil men bij Heusden, ergens in de doodlopende Scheldearm. een nieuwe sluis bouwen.
Ik hoop dat men nu wel goed nadenkt zodat het resterende stukje doodlopende Schelde tussen Heusden en Melle, daarna niet opnieuw dichtslibt.
Want anders moet men binnen 30 jaar of zo investeren in nog een nieuwe sluis, in Melle dan…
In het voorstel van W&Z – wij betalen trouwens samen al die glossy propaganda die we ongevraagd in de bus krijgen – is er wat lekkers voor iedereen : last van muggen of knijten (al is het maar 10 dagen per jaar) ? wij lossen het op. Geurhinder (op die 5 warme dagen per jaar) ? Ons voorstel neemt de geurhinder weg. U wil graag bootje varen ? U zult bootje varen. U wil graag met de fiets gelijkgronds oversteken ? Wij leggen een brugje.
Mooi toch allemaal ?
En mogen we ons nu ook eens afvragen waarom W&Z gedurende al die jaren niets aan al deze zaken heeft gedaan ? Er hangt een geurtje aan dit plan – veel meer dan de Schelde waar ik elke dag langsfiets en geniet van het dagelijkse ritme van eb en vloed.
Ik woon niet ver van de Schelde in Gentbrugge. Ik fiets of wandel wekelijks op het jaagpad en ondervind nooit geurhinder. Van knijten hadden we een paar jaar geleden wel last, maar nu niet meer.
Ik apprecieer dit stukje natuur zoals het nu is, maar mensen die hier niet wonen vinden het soms maar een modderpoel. Ik kan dus begrijpen dat sommigen hier liever een “normale” stroom zien. Ik vind het wel onverantwoord om dergelijke kosten te doen. De kosten wegen totaal niet op tegen de voordelen en volgens mij weten ze niet goed waar ze aan beginnen. Dit is gewoon een prestigeproject.
Op dagen van overvloedige regen stijgt het waterpeil snel. Ik ken niets van waterlopen, maar ik vraag mij af waar al dat water naartoe moet als het waterpeil sowieso al hoog zal staan. Ik werk enkele kilometers stroomopwaarts en heb daar vandaag weer ondergelopen straten gezien.
de oneerlijke communicatie van W&Z : https://www.levende-schelde.be
Nu zaterdag 9/2 heten Werkgroep Gentbrugse Meersen en Kern Damvallei je van harte welkom op een wandeling of fietstocht langs een uniek zoetwatergetijdengebied dat tot in Gent reikt: de getijdenschelde te Gentbrugge en Destelbergen. Wij willen iedereen laten kennismaken met het bijzondere en verrassende leven op en rond deze coole ‘natuurader’. We laten je de typische vogels zien en leggen uit welke bijzondere planten er groeien, waarom er soms al eens een zeehond is gespot en wanneer we er ongeveer de eerste otters en bevers mogen verwachten. We tonen aan dat het (peperdure) idee om dit getijdengebied op de schop te nemen domweg fout is. Onze ideeën zijn beter voor mens en natuur. En goedkoper bovendien.
Een activiteit voor het hele gezin, te voet of met de fiets
Twee startplaatsen; beide vanaf 14 uur:
•Rechteroever (Gentbrugge): monument ‘De Punt’ aan de Schelde (bereikbaar via de Kerkstraat, rechtover huisnummer 129)
•Linkeroever (Destelbergen): einde Nijverheidskaai langs de Schelde (plek waar het jaagpad op de Scheldedijk begint)
Hoe het Sigma-plan nieuwe overstromingen in de hand werkt :
https://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20130130_00451493
Leve de ingenieurs-overstromingsexperten van W&Z. Binnenkort met een permanent hogere waterstand in de Schelde wateroverlast (opgestuwde grondwaterstand) in Sint-Amandsberg, Gentbrugge en Destelbergen. Nee, dat zeggen ze er niet bij.
na jullie waardevolle bijdragen gelezen te hebben heb ik toch een paar bedenkingen.
-een stroom zal gewoon verzanden of verslibben. een getijdenboekje helpt: afgaand tij is trager dan opkomend waardoor de residu’s neerslaan.
-door het niet economisch belang van rivieren heeft men ze niet meer bevaarbaar gehouden.
-men onderschat het belang van de opvangcapaciteit van die waterlopen: het zijn verstopte rioolputjes geworden. niet verwonderlijk dat men dan met zijn voeten in het water staat. net zoals een vuilnisbelt van een slachthuis een ideale biotoop is voor reigers en meeuwen. wenselijk milieubeleid?
-schorren zijn normaal in overstromingsgebied en niet in de bedding van een rivier. dan zijn het een gewoon product van verwaarlozing.
-een sluis of sas betekent niet dat overtollig water niet weg kan: die dienen daarvoor.
-een probleem bij het uitbaggeren is het verwerken ervan. door de verstrengde regels en historische vervuiling is dat zomaar niet te storten. de tol van onwetendheid of welbewuste strategie van bedrijven in het verleden.
ik zou echt niet weten hoe men dat kan oplossen. we spreken hier wel over miljoenen ton rotzooi die geruimd moeten worden. vroeger schepte een boer zijn beek leeg en gooide dat op zijn akker maar dit? nu moet dat in wachtbekkens gedroogd worden en door indaver in de oven gestoken. ooit werd de durme op driegoten uitgebaggerd. met schepen werd het dan naar de noordzee gebracht: de volgende tij kwam het terug :-) leuke bijverdienste voor een bekend baggerbedrijf en de verantwoordelijke van waterwegen is er niet van armer van geworden.
we krijgen nu de rekening gepresenteert van jaren wanbeheer. een rivier laten dichtslibben en uitroepen tot natuurgebied is een zwakteaanbod.
Dag Ronny
Dat is hoegenaamd geen zwaktebod. Het is integendeel een slim, creatief en kostenbesparend idee. Ik nodig u uit om de betreffende Schelde-arm eens anders te bekijken. In uw geest moet een rivier water bevatten en niets dan water. Indien de plannen van W&Z uitgevoerd worden, zal dat inderdaad zo zijn, maar het zal saai, stilstaand water worden, zoals we er al zo veel van hebben in Gent. Ziehier nu de enige plaats in Gent waar de rivierarm (doodlopend inderdaad, maar de geschiedenis is tot nader order niet terug te schroeven) nog lekker op en neer gaat bij vloed en eb. Als men dit hier vernietigt is het definitief gedaan met de getijdenwerking in Gent. Komende zaterdag zullen we u proberen te overtuigen van de schoonheid en het unieke van het gebied. Ik ben er zeker van dat dat zal lukken, en dat u als fiere Gentenaar huiswaarts keert met de wetenschap dat u toch weer iets bijzonders heeft ontdekt waarvan u het bestaan niet echt besefte. En dat aan uw eigen voordeur, in uw eigen stad. Wedden dat uw ‘slijkgevoel’ zal zijn weggeëbd en dat u een Gentse slikke- en schorrefan geworden bent? Tot zaterdag?
beste frank,
meer dan vijftig jaar geleden liet ik mijn eerste kano op driegoten(hamme) tewater waarmee ik dan ook zowat alle binnenwaters, meestal in vlaanderen heb verkend.
dertig jaar geleden heb ik meegewerkt aan een boek over “bevaarbare wateren”.(een uitgave in samenwerking met vwv.) de helft van die uitgave kan je schrappen.
tenslotte woonde ik vijfendertig jaar in de woning van mijn grootouders die voor een stuk op palen in de durme stond.
leer me het genoegen kennen van eb en vloed in een verzande rivier toen ik het water uit mijn woonst moest pompen: op zestig jaar was het hoge tij van min 3meter tot plus 7meter gestegen. damplanken, pompen, siliconeninjecties,betonvloeren…waren mijn lot.
ze hebben voor veel geld alle dijken moeten verhogen terwijl ze beter die waterloop hadden vrijgemaakt. daarnaast dempten ze de overstromingsgebieden en moeten ze nu bufferzone’s scheppen.
ik ontzeg u niet het genoegen om beestjes en plantjes te spotten op die slib- en zandplaten: die reigers en andere watervogels waren voor mij een genoegen. de eerste keer dat ik een reiger een grote vis op de zandplaat aan mijn “achterdeur” zag eten vervulde mij met vreugde: eindelijk terug een propere durme.
weet je “durme” betekent in het germaans “wilde rivier”. ze hebben het laten verworden tot een beek waar je met laag tij tevoet over kan.
@ Rony,
Interessante reactie! het is mij ook al opgevallen hoe aan de Durme het slib nu al hoger “opgestapeld” ligt dan de binnendijkse polders, wat een vreemd en ietwat dreigend effect heeft als je daar over de dijk wandelt. Het lijkt me hoe dan ook perfect mogelijk om beperkt slib te ruimen – op voorwaarde dat dit geen gif dat nu veilig geborgen ligt terug aan de oppervlakte brengt – en het getij te behouden. Van specialisten hoor ik dat een permanente opstuwing van de waterstand (door het plaatsen van een sluis in Heusden) hoe dan ook zal leiden tot verhoging van de grondwaterstand in de aanpalende straten in Sint-Amandsberg, Gentbrugge en Heusden. Dit zal vochtproblemen en periodiek wateroverlast geven.
Hopelijk bekent het Gentste stadsbestuur binnenkort kleur. Met Groen in de meerderheid lijkt dit plan mij weinig kans te maken. Nu gouverneur Denys van het toneel is verdwenen is er alleszins één van de grootste pleitbezorgers van dit plan weggevallen…
Steven,
je kan toch niet verwachten dat Groen nu ook nog eens al zijn Gentse kiezers moet gaan bedriegen? In het bestuursakkoord van Gent staat duidelijk:
“We gebruiken de waterlopen als alternatief voor personenvervoer (watertaxi’s) en distributie van goederen en hanteren ecologische criteria voor de vaartuigen” en ook over dit stuk dat “de invloed van het eventueel baggeren op de waterkwaliteit van de Schelde grondig bestudeerd moet worden”.
Dit is hier nu juist herstellen door de bevoegde dienst “Waterwegen” van een waterweg, waar altijd scheepvaart was, zodat er eindelijk weer opnieuw vaartuigen op kunnen.
@Frank Maes
Je bent hier intellectueel oneerlijk. Je vergeet een en ander te vermelden. Je stelling zou kloppen indien de Schelde nog steeds haar natuurlijke loop zou kennen. Sinds de afleiding via de Ringvaart en de obstructies vanaf Gentbrugge, is dat niet meer het geval. Eb en vloed kunnen hier hun normale, natuurlijk werk niet meer verrichten. Het stukje Schelde van Melle vangt veel te veel sediment, dat slechts gedeeltelijk weer afgevoerd wordt bij een aftrekkend tij. Laat dat sediment dan nog de laatste tientallen jaren zwaar vervuild zijn. Indien, naast de getijdenwerking, ook nog steeds “vers” water van de bovenloop van de Schelde zou aangevoerd worden, die een gunstige invloed zou hebben op de modderlaag en de waterkwaliteit, dan zou uw stelling wel verdedigbaar zijn.
@jean
klopt ongetwijfeld en is eenvoudig op te lossen door het debiet aan de sluis van Gentbrugge (al is het maar periodiek in periodes van regenval) te vergroten. Dit vergt een ‘intelligent sluissysteem’ maar dat lijkt me nog altijd een interessantere investering dan het plan van W&Z.
https://www.levende-schelde.be
Pleziervaart? Om wie een plezier te doen. De minderheid die een boot heeft liggen en heer en meester wil zijn over water en natuurgebied.
Dit gebied zorgt voor de nodige rust en ontspanning voor een hele bevolking.
Zo laten dus…
mijn kano en zelfs mijn sloep koste minder dan een bakfiets.
begrijp nu toch eens dat het niet gaat over pleziertjes maar over waterhuishouding.
het is eigentlijk simpel: hoe minder water in waterwegen hoe meer er in straten en kelders zal komen te staan.
neem een emmer. daar gaat tien liter in. gooi daar een pak zand in en dat zal overstromen.
in 80% van onze gemeenten moet men water omhoog pompen omdat de bedding van waterlopen, en dat gaat van beek tot stroom, steeds hoger komt te liggen.
geloof me: het water zal blijven komen, in tegendeel het zal met de opwarming steeds meer zijn.
als er een boer op tv komt omdat zijn veldgewassen rot zijn denk ik steeds: waar zijn je grachten gebleven? gedempt, omgeploegd en dan verwonderd….
ook ik geniet van beestjes en plantjes, meer dan je zou denken, maar mensen gaan me toch voor. het zal de mensen die het water uit hun kelder pompen een rotzorg zijn dat in die verwaarloosde gracht opnieuw de de lisdodde of fuut zijn waargenomen.
;
Wat een massa volk op de Scheldedijken voor de Natuurpunt-actiedag. Nooit gezien!!!
En daarnaast ook nog enkele tienduizenden op de Belgian Boat Show in Flanders Expo…
Ik was graag geweest, maar ik moest elders zijn ;-).
Ter verduidelijking: Natuurpunt is vóór pleziervaart. Maar niet overal.
Kijk, als ouwe rakker die nog op allerlei barricades stond van natuurstudie en diens meer, kan ik (en ik vroeg het ook na bij mijn vrienden)… voor één keer de jonge generatie van Natuurpunt niet bijtreden, en ik citeer ook mijn ouwe moaten: We hebben als buurtbewoners dat nieuwe Zwin met lede ogen zien ontstaan, want het was een puist in het landschap, een vergeten arm die moest gereinigd worden, maar om nu na zoveel jaar verwaarlozing en inderdaad na het ontstaan van een rare locale mini-fauna en mini-flora te beweren dat we hier te doen hebben met een waardevol en strijdwaardig gebied is me een zware brug te ver. Ik denk dat natuurverenigingen méér dan genoeg échte greenspots in en rond Gent kunnen oplijsten die het véél meer waard zijn om er breekpunten van te maken. Steek jullie energie in die spots en niet in iets dat jullie weer kan het risico opleveren van gedemoniseerd te worden als geitenwollensokken van een wereldvreemde soort… en ik méén het héél goed met jullie, no worry.
Natuurpunt wil u gewoon uitnodigen om het gebied op een andere manier te bekijken, namelijk als een waardevol getijdengebied. Zoetwatergetijdengebieden genieten als habitat trouwens Europese bescherming. Het is jammer dat u het Gentse Zwin als een probleem blijft zien. Deze houding is jammer voor uzelf en inspireert sommigen tot megalomane prestigeprojecten waarvoor de belastingbetaler moet opdraaien. U bent van harte welkom bij de vrijwilligersorganisatie Natuurpunt Gent om mee te ijveren voor meer natuur voor alle Gentenaars en mee onze prioriteiten te bepalen. Ik kan u misschien alvast enigszins geruststellen: Natuurpunt Gent laat zich ook in met de ontwikkeling van de groenpolen (met de stadsbossen), met meer natuur in de stad en de haven, met de uitbreiding en het goede beheer van de natuurgebieden in de Leievallei en de Damvallei. Laat ons hopen dat de Vlaamse overheid geld besteedt aan die projecten, waar iedere Gentenaar – zelfs de pleziervaarder – baat bij heeft.
Ik denk dat ouwe groene rakker gelijk heeft.
Frank, herinnert ge u nog in het begin van de eerste milieuraad, dat er op tafel kwam dat “we” de Stad Gent subsidies zouden vragen voor de studie en een inventaris op te stellen van de fauna en flora van de Bourgoien. Ik had dan radikaal geprotesteerd en bekomen dat we die dure aktie zouden verleggen naar de bescherming van de Gentbrugse meersen. Deze opzet nu, voor dat “pseudo-zwin” ligt in dezelfde lijn: jullie riskeren in een soort “integrisme” te stranden waar velen niet meer verder zullen willen meelopen.
Duizend wandelaars en fietsers op één namiddag. Er zijn veel ‘integristen’ in Gent, blijkbaar ;-)
zeker niet alle wandelaars zijn akkoord met de standpunten van natuurpnt, van de mensen uit de buurt die ik sprak is er bijna niemand het er mee eens. Dank zij de rondleiding werd me ook duidelijk dat de natuurlijke rijkdom van het gebied in de meersen errond ligt. De beestjes die in de schelde terecht komen zijn geen lang leven beschoren door de vervuiling, ik kan tientallen voorbeelden hiervan geven.
Natuurpunt Gent vraagt een sociologisch onderzoek dat objectief peilt naar de houding van de omwonenden, juist om die welles-nietes discussie te kunnen stoppen. Voorts ben ik benieuwd naar die genoemde’tientallen voorbeelden’. Onderzoek (o.m. van het Instituut voor Natuur en Bosonderzoek) bewijst de steeds betere kwaliteit van de sliblagen. De vogels (die wel degelijk ook op het slib zitten, dat kan iedereen toch vaststellen)vinden daar (goed) voedsel.
Als het slib niet bevuild is, waarom wil men het nergens als baggerspecie opnemen? Dat waren vroeger altijd de argumenten.
@ Jean-Marie: het betreft natuurlijk de recent afgezette sliblagen. De onderste zijn natuurlijk wel vervuild. Gelieve de problematiek in zijn volledige context te bekijken. Natuurpunt Gent heeft het dossier heel grondig bestudeerd: de plannen van W&Z zijn heus niet bedoeld om de omwonenden te plezieren. Gelieve onze stukken in dat verband goed te lezen. Ik denk dat de ‘integristen’ (sic) in deze niet bij Natuurpunt te vinden zijn ;-). We hebben – in dit dossier alvast – de ratio helemaal aan onze kant. Bovendien neemt Natuurpunt wel degelijk in de eerste plaats het belang van de omwonenden ter harte. Maak u geen illusies: W&Z doet dat niet. Daar spelen overduidelijk andere belangen.
@ Rony Coekaerts,
U zegt : “het is eigentlijk simpel: hoe minder water in waterwegen hoe meer er in straten en kelders zal komen te staan. neem een emmer. daar gaat tien liter in. gooi daar een pak zand in en dat zal overstromen.”
Die vergelijking gaat echter niet op : een emmer heeft namelijk geen afvoer waarlangs het overtollige water kan worden afgevoerd, een rivier wel.
Het is integendeel zelfs zo dat wanneer de waterstand van de rivier permanent hoger komt te staan (zoals het plan van w&z voorziet), het grondwater zal worden opgestuwd en de aanpalende huizen dus vaker water zullen moeten hozen dan nu het geval is.
Het waterbergend vermogen van een stilstaand kanaal met permanent hogere waterstand is ook minder groot dan een rivier waar men twee maal per etmaal laagwater (eb) heeft. Dat zou ondertussen voor iedereen duidelijk moeten zijn.
Tijdens een overleg met Natuurpunt bevestigden de mensen van W&Z expliciet dat dit plan tot vernatting (hogere waterstand) zal leiden in een aantal aanpalende straten/gebieden. Zij gaven ook uitdrukkelijk toe dat het waterbergend vermogen van de rivier erop achteruit gaat – wat men wil compenseren door nieuwe overstromingsgebieden aan te leggen in Melle en Wetteren.
Wetteren,waar ze dat overstromingsgebied blijkbaar ook niet willen. In Ten Ede staat al een bord langs de weg met protest.
Kunnen wij ons als omwonende een petitie tegen de plannen tekenen?
Ook in Melle ziet men extra wateroverlast door een verminderde buffercapaciteit niet zitten!
Steven,
sorry maar uw theorie klopt niet want “het waterbergend vermogen van een kanaal” wordt bepaald door het mogelijke debiet dat er door kan. Dus hoe dieper en hoe breder, des te meer watervolume snel zal kunnen afgevoerd (of aangevoerd) worden. Vertaald naar de Schelde: als die vol modder en slib ligt kan er daardoor veel minder debiet aan water door.
Aangezien water ook nog altijd naar beneden loopt moet de bodem van het kanaal best in de diepte liggen en niet in de hoogte. Als men wegens alle slib een verhoogde bodem krijgt dan is dat er juist de oorzaak van dat men overal langs het kanaal water moet gaan oppompen om het in dat te hoge kanaal over die hoge dijken te krijgen.
Verder zijn de getijdenwerking juist een groot risico die twee keer per dag dat het HOOG water is want dan kan er niets afgevoerd worden omdat er dan veel water wordt aangevoerd. Als het springtij is met veel regenval dan staat alles in de buurt, inbegrepen kelders en straten en velden, onder water want helemaal niets wordt dan nog afgevoerd want water loopt niet omhoog.
Door een sluis te bouwen heeft men veel betere controlemogelijkheden op de waterstand en kan met zonder problemen preventief een lagere waterstand in de Schelde organizeren als men weet dat er binnen enkele uren veel regen zal vallen. Gewoon de sluis open bij laag water en dan de deur toe.
@ Stan
Het waterbergend vermogen neemt inderdaad toe bij grotere diepte en breedte maar de waterstand (die cruciaal is als het over de afvoermogelijkheden gaat) zal niet verlagen omdat het slib wordt geruimd. De hogere waterstanden in het binnenland zijn het gevolg van het feit dat de getijdenrivier in de loop der tijden in een smallere bedding werd geperst (vroeger waren er zomer- en winterdijken) gecombineerd met een versnelde waterafvoer (toename verharde oppervlaktes, bebouwing). In de smalle bedding van de Schelde kan het water enkel in de hoogte uitzetten. Vooral het versneld creëren van grote overstromingsgebieden langs de Schelde kan hier soelaas bieden.
Het waterafvoerend vermogen zou pas kunnen toenemen als men de waterstand permanent wordt verlaagd(maar dan kunnen er ook geen bootjes varen en komen er ook weer klachten over insektenbeten). Bij springtij en tijdens periodes van regenval zal de waterstand stroomafwaarts de sluis trouwens ook hoog zijn zodat men al een pompgemaal zou moeten plaatsen in Heusden (i.p.v. een sluis) omdat water zoals u terecht aangeeft vooralsnog niet omhoog stroomt. Het stroomafwaarts verplaatsen van waterafvoerproblemen lijkt me trouwens ook niet fair naar de inwoners van Heusden, Melle,…
Aangezien de sluis in Gentbrugge volgens het voorliggend plan permanent zal geopend zijn zou het preventief verlagen van de waterstand ook invloed hebben op de Gentse stadswateren wat me geen haalbaar perspectief lijkt.
Dat gezegd zijnde, verre van hier een welles-nietes-spelletje te willen in stand houden, wil ik benadrukken dat waterafvoerproblemen in de aanpalende straten moeten voorkomen worden. In de W&Z projectbrochure is sprake van drie scenario’s. Als ik zou moeten kiezen tussen die drie zou ik gaan voor het derde scenario (optie 3) : https://www.sigmaplan.be/nl/publicaties/zeeschelde-gentbrugge-melle/projectbrochure
En ik citeer letterlijk uit de projectbrochure : “Wanneer water tweemaal per dag een gebied in- en uitstroomt, ontstaat er getijdennatuur met slikken
en schorren. Dit natuurtype is bijzonder
nuttig: het vormt een natuurlijke buffer en beschermt ons dus tegen overstromingen. Slikken en schorren vangen ook zand en slib op, zodat de rivier minder moet worden
gebaggerd. Ze zuiveren het water en brengen de natuurlijke voedselketen weer in evenwicht.” En het is dit biotoop dat bij scenario 3 wèl zou kunnen worden behouden maar dat in het huidige voorkeurscenario verloren gaat…
Ik woon in een straat die uitkomt op de Schelde en ik heb een zwak voor de rivier die het land van onze voorouders heeft gemaakt tot wat het is. Precies omdat onze voorouders dicht bij de natuur moesten leven gingen ze zich vestigen aan een machtige rivier als de Schelde.
Generaties verder kijken we heel anders naar ‘de natuur’ Nu moet elke kruimel ‘natuur’ in Vlaanderen beschermd worden. Natuurpunt doet goed werk, maar neemt in deze een standpunt in dat ik niet kan bijtreden. Wat is ‘natuur’? Zijn dat enkele dappere vogels die zich in leven houden op een stinkende modderpoel? Vergeten we niet dat alle leven uit het water komt en dat de RIVIER hier het onderwerp is? Kunnen we ook even verder kijken dan de toestand zoals die nu is? De ‘natuur’ heeft het zo beschikt dat hier een stroom liep. De mens heeft dit verknoeid. (Geef toe, Frank,die giftige modder baart je vast ook zorgen?) Gaan we dit alles toedekken zoals we radioactief afval in zee droppen?
Kunnen we alsjeblief ook even stilstaan bij de geschiedenis en de zaken in een context plaatsen die onze korte levens overschrijdt? Een stroom heeft zijn nut, een modderpoel niet. Ons kleine land kan zich ook geen plekken als deze permitteren. Er wonen teveel mensen die last hebben van dergelijke verwaarloosde gebieden. Ik zie hoe Natuurpunt overal bomen rooit die ‘niet inheems’ zijn. Dat is ingrijpen in de natuurlijke gang van zaken om het oude te herstellen. Waarom kan dit niet voor een rivier? Ik laat me niet uit over de manier waarop dit moet gebeuren, ik ben geen ingenieur. het gaat me om het principe.
https://www.natuurpuntgent.be/beleid/levende-schelde/433-gents-stadsbestuur-bijzonder-kritisch-over-plannen-zeeschelde-gentbrugge-melle