Gentblogt

Albert Sugg en de Belle Epoque in Gent: S̩rie 1 (39) Citadelpark III Рgrotwerk

vrijdag 17 januari 2014 12u17 | Arthur De Decker (tekst), Jos Tavernier (beeld) | 5 reacties
Trefwoorden: Albert Sugg, Citadelpark, grot.

Uit  de vorige delen leerden we reeds dat de prentkaartenhandelaar Albert Sugg inspeelde op de behoefte om parkzichten te verkopen (zie deel 2 en deel 38). In dit deel wordt nader ingegaan op enkele Suggkaarten uit de Gentse serie 1 die handelen over de geheimzinnige grot in het Citadelpark. Arthur De Decker schrijft de teksten en zijn compagnon  Jos Tavernier fotografeert hoe dat er nu uit ziet. Vorige delen vindt in het Gentblogt-archief.

Deze Suggkaart is een ander mooi voorbeeld van met de hand ingekleurd postkaart met  zicht op de grot in het citadelpark. Let ook op de paardenkoets en de wandelaars rechts.

Het Citadelpark is met zijn 20 ha wellicht het belangrijkste park van Gent. Het werd in 1875 door inspecteur van de openbare beplantingen Hubert Van Hulle, tevens  hoofd van de universitaire plantentuin,  aangelegd volgens Engels patroon. Men deed dit geleidelijk aan, naarmate de ontmanteling van de bastions van de Hollandse citadel vorderde en naarmate er geld beschikbaar was.

Daarbij werd de trend van de parkaanleg in andere steden gevolgd, zoals het Terkamerenbos (1862-65) en het stadspark van Antwerpen: het concept van de 19^de-eeuwse romantische parkaanleg naar het Engels model, vooral gericht op het bekomen van pittoreske effecten.

Hoe meer contrast en wanorde in de compositie zat, hoe beter het natuurlijk effect  in de nieuw aangelegde parken tot uitdrukking kwam. Het kwam er op aan in het nieuw aangelegde wandelpark zoveel mogelijk de echte natuur na te bootsen. Er worden artificiële ravijnen gecreëerd  met als perspectiefeinder een rotsbrug  of een rotsenwaterval. Om een nog grotere indruk van diepte te bekomen werden de randen bebost.

In Gent werden eerst  aan de ingang van de kazerne bomen geplant, de paden verhard en de “Zwitserese vallei” beplant. Resterende delen van de versterkingen poogde men in de parkaanleg te verwerken. Zo werden een deel van de kazematten (ondergrondse bomvrije gewelven) met natuursteen en cement bezet door de “rocailleur” F. Dumilieu, om een rotslandschap te evoceren.

Zo ontstond in 1878 de rots met waterval aan de kleine vijver (zie vorig deel) en werd in 1879-1880 M. Gautron belast met het aanleggen van de rotsgewelven en de mysterieuze grot zoals te zien op de bovenstaande Suggkaart. Deze rotsgewelven verbergen in feite een ingangspoort van de oude citadel geflankeerd door 2 kleinere doorgangen. Een deur geeft  er nog toegang tot een oude paardenstal nu gebruikt door de groendienst. Interessante details bij Bunkergordel.be: Restanten Bastion en grotten, Mysterieuze grot.

Het park werd in de aanloop van de Gentse wereldtentoonstelling van 1913 grondig veranderd . Grote gebouwen werden opgericht ten koste van het park. In 1930 onderging het park nogmaals een verandering voor de eeuwfeesten. Sedert 1984 is het park beschermd als landschap omwille van  historische, esthetische en wetenschappelijke waarden.

Albert Sugg vond die grotten blijkbaar belangrijk genoeg om er in zijn serie 1 twee postkaarten aan te wijden.

De grot in het Citadelpark werd en wordt door menig liefdeskoppel gebruikt. Dit werd zelfs vastgelegd in het boek “Etappenleven te Gent”  van Heinrich Wandt uit 1922 dat de oorlogsjaren in Gent beschrijft. Toen werd Pastoor Sturm, katholieke raadgever van de etappe-inspectie te Gent hier ook betrapt. Pastoor Sturm stond bekend als aanklager van het verval der zedelijkheidsgevoel.

Dit weerhield hem echter niet om hier in de”Kunstmatige grot” van het Citadelpark de liefde te bedrijven met een lokale prostitué op de heilige kerstnacht van het jaar 1915. Maar een Duitse landstormman, die de benzinevoorraden van het Etappen-Auto-park  in de grot diende te bewaken betrapte echter het koppel. Wandt besluit:

Het geval werd aan de Kommandatuur medegedeeld. Daar de mededeling echter in de handen viel van den beruchten Luitenant Wendling, die ze onmiddellijk in den papierkorf wierp, werd pastoor Sturm niet in den moeilijken toestand gebracht, voor de militairen te moeten gaan verklaren, dat hij dien heiligen avond in de duisternis der grot, een middernachtmis had willen bidden voor zijne begeleidster.

Op deze Suggkaart is de beruchte grot enkel te zien als je zeer goed kijkt.

In 1910 krijgen in het Citadelpark zo’n 200 bomen naambordjes.

Het zijn o.a. deze grasperken  in het Citadelpark die iets later tijdens de eerste Wereldoorlog werden ter beschikking gesteld voor het telen van aardappelen en groenten. In een modeltuin kregen de 3.700 genieters van werkmanstuinen van de Plantsoendienst aanwijzingen voor groentenkweek en fruitteelt.

In 1926 kocht de Plantsoendienst de eerste gemotoriseerde grasmaaier  en in 1955 de eerste vrachtwagen. De werkhuizen in de kazematten van het Citadelpark werden overgebracht naar de kazematten van de Sint-Pietersabdij. In 1973 verhuisde de administratie van de dienst van het Citadelpark naar het woonhuis van de bloemist De Schrijver aan de Ferdinand Lousbergskaai en in 1995 naar de “Villa De Groote” naast het Koningin Astridpark iets verder aan dezelfde kaai. De Plantsoendienst heet sedert 2004 Groendienst en streeft op termijn naar 10 m² wijkgroen op maximaal 400m wandelafstand voor elke stadsbewoner.

Meer dan een eeuw later is een identiek zichtpunt op de grot  niet meer mogelijk. De natuur heeft zijn werk gedaan en onze fotograaf zijn best.

Her en der zijn er in het park nog kunstmatige rotsen, zg. “rockwork”, terug te vinden. Hier zien we deze te zien vanaf de brug aan de huidige Emile Clauslaan. Achteraan zien we de grote vijver, soms ook Zwanenvijver genoemd.

Er gebeurde reeds veel studiewerk naar hoe het Citadelpark nog zou kunnen worden verbeterd, bijvoorbeeld de studie van de Dienst Stendenbeleid.

Bij gebrek aan financiële middelen werden de dure ingrepen uitgesteld. Uit de publieksenquête blijkt echter dat nu reeds vele kleine ingrepen mogelijk zijn zonder dure investeringen.

© 2014 GENTBLOGT VZW