RSSVan zeskoppig monster naar graafmachine: hoe klassieke mythes nog altijd onze jeugdboeken kleuren
Hoe dood zijn klassieke talen? In het onderwijs steeds meer, is uit eerder onderzoek gebleken. Maar de interesse voor klassieke mythologie wordt er daardoor niet kleiner op. Integendeel: in jeugdboeken blijven mythes een populair thema, zo blijkt uit het doctoraatsonderzoek van Sylvie Geerts.
Piek in de jaren ’90
De leraar Latijn sterft uit, kopte De Morgen in oktober vorig jaar. Er bleek zich een ware crisis van het klassieke te hebben aangediend. Maar laat die crisis zich ook voelen buiten de traditionele uren Latijn en Grieks op de schoolbanken? Sylvie Geerts (vakgroep Letterkunde, Universiteit Gent) onderzocht hoe klassieke mythes hun sporen nalaten in de Nederlandstalige jeugdliteratuur.
Ze onderzocht jeugdboeken die sinds 1970 tot nu verschenen en merkte een opvallende piek in de jaren ’90: de interesse voor klassieke mythologie steeg toen opvallend bij jeugdauteurs en blijft tot vandaag heel groot. En dat is allesbehalve vanzelfsprekend, als je stilstaat bij het contrast tussen de huidige maatschappelijke waarden en die uit de mythen.
Knappe godinnen vs. beestachtige gedrochten
Dat de Griekse mythologie een belangrijke plaats blijft innemen in de moderne jeugdliteratuur is vooral vanuit ideologisch oogpunt verwonderlijk, aangezien sociale en ethische kwesties in jeugdverhalen net zeer gevoelig liggen. Sinds de opkomst van het feminisme en andere emancipatiebewegingen zijn mythes bekritiseerd om hun vrouwonvriendelijke, imperialistische en individualistische uitgangspunten.
Het beeld van de vrouw in klassieke mythes bijvoorbeeld, is erg ongenuanceerd: aan de ene kant onweerstaanbaar mooie vrouwen en godinnen, aan de andere afgrijselijke gedrochten. Een mooi voorbeeld in de laatste categorie: het zeskoppige -vrouwelijke- zeemonster Skylla dat Odysseus de weg blokkeert op zee.
Van monster naar graafmachine
Maar hoe pas je deze oude waarden in een jeugdboek van nu? “Net zoals oude mythes zelf, geven hedendaagse bewerkingen ervan betekenis aan de wereldâ€, aldus Sylvie Geerts. En daarom krijgen sommige klassieke figuren in jeugdboeken van nu een hedendaags jasje. Zo wordt het vrouwelijke monster Skylla uit de Odyssee in het met de Gouden Griffel bekroonde boek Dissus van Simon Van der Geest een graafmachine op een bouwplaats, een uitgesproken mannelijke context.
Ook mythische rebellen krijgen een update en geven zo nog steeds betekenis aan maatschappelijke verhoudingen. Personages als Ikaros en Arachne, die in mythes gestraft worden voor overmoedig gedrag, worden gebruikt om actuele opvattingen over de verhoudingen tussen jongeren en volwassenen over te brengen. We zien die veranderen doorheen de tijd: van een moraal van ‘hoogmoed komt voor de val’ tot het eigenzinnige hoofdpersonage van Marcel Roijaards’ Rebel met vleugels.
Odysseus is not dead
Betekenis geven aan de wereld: deze eigenschap van mythes blijft belangrijk. Het aanbod aan Nederlandstalige jeugdbewerkingen van klassieke mythes is dan ook groot en gevarieerd en houdt de klassieke traditie tot op heden levend. Latijn en Grieks zijn als talen dan misschien dood, de verhalen uit de klassieke traditie zeker niet.
© 2014 GENTBLOGT VZW
Geheel onze Westerse cultuur bestaat uit vooral de nalatenschap van de Griekse en Romeinse cultuur !
sorry ernest, we moeten de germaanse en noordse invloeden wel als basis nemen: al wat later kwam heeft daarop voort gebouwd.
de “tannenbaum” is ouder dan die kerststal.
de paashaas en eieren veel vroeger dan de klokken van rome, net zoals zoveel “feesten” die binnen gesmokkeld zijn.
iedereen weet dat die rood-witte kerstman een uitvinding was van coca-cola en nu lopen chinesen in die pakjes rond, gaan ze halloween vieren en is st.valentijn (!) een feest.
commercie stinkt niet.
Ja, dat is één van die mythes hé…. De kerstman kerstman werd helemaal niet uitgevonden door Coca-Cola, al heeft dit bedrijf natuurlijk wel bijgedragen tot de commercialiastie van het feest. Het huidig beeld van “Santa Claus” komt eigenlijk van Thomas Nast, overleden ruim een kwarteeuw voor Sundblom de opdracht kreeg van Coca-Cola om reclametekeningen te maken.
Thomas Nast zijn tekeningen zijn echt de moeite. Even googelen.
Ronny , uiteraard gaan bepaalde zaken terug via de kerstening van keltische en germaanse gebruiken . Maar onze staatsstructuren , parlement , senaat enz vinden hun oorsprong vooral bij de Grieken en Romeinen !!
Voor de elite.
Lieve , heeft niets te maken met de elite ! Wij leven in een democratie waarin eigenlijk de politiek meer of min bepaald wordt via de stembus . Het komt eropaan om te weten waarom en waarvoor men voor de éne of ander partij zal stemmen . Democratie is niet perfect , zoals mensen niet perfect zijn , vandaar goed wikken en wegen vooraleer je voor iets of iemand stemt :) Zelf ben ik voorstander van referendums ( volksstemming ) als het gaat over zaken zoals , criminaliteit , asiel en migratie , Europa enz . Dan moet het volk kunnen stemmen en niet partijen die veelal zaken beslissen die niet in het belang zijn van het volk maar wel van enkele personen binnen de partijen !!