Gentblogt

Manderlay

maandag 17 oktober 2005 13u41 | Wouter | 5 reacties
Trefwoorden: bespreking, Filmfestival, Manderlay.

Waarom worden in Hollywood niet meer films over slavernij gemaakt? Ok, Spielberg draaide Amistad, maar los daarvan is het voor de doorsnee filmliefhebber niet evident om voor de vuist weg een handvol succesvolle films over dit onderwerp op te noemen. Volgens Danny Glover, een van de hoofdacteurs uit Manderlay, heeft het te maken met de manier waarop de VS omgaan met deze historische erfenis. Praten over slavernij, racisme en militarisme (en vooral over de combinatie van die drie) ligt in de States nog steeds moeilijk. De Deen Lars Von Trier besloot een handje te helpen en leverde met Manderlay een statement af om u tegen te zeggen.

We schrijven 1933 en Grace laat Dogville achter zich. Tijdens haar tocht richting Alabama stoot ze op de katoenplantage Manderlay, waar tot haar grote verbazing de 70 jaar eerder afgeschafte slavernij nog in zwang is. Maar niet meer voor lang. Een enthousiaste Grace maakt tabula rasa en gooit alle oude regels van deze anachronistische gemeenschap overboord. Liberté, fraternité en égalité doen hun intrede en stap voor stap zet de vastberaden Grace het dorpje op de weg naar democratie.

We hadden uiteraard niks anders verwacht van Lars Von Trier, maar het is verbluffend om zien hoe de eigenzinnige Deen omgaat met deze uit de kluiten gewassen thematiek. Met een uiterst minimalistische setting, Dogma voor decors zeg maar, en weinig zijsprongen in het verhaal slaagt hij erin om de aandacht van begin tot einde te richten op de soms pijnlijke zoektocht naar een vrije samenleving. Al snel immers botst Grace op tegenkantingen en op adders onder het democratische gras. Haast spontaan komen de parallellen met de hele Amerikaanse maatschappij bloot te liggen. Manderlay schuwt de polemiek niet en pakt in het zog van de slavernij enkele gevoelige thema’s aan met de doodstraf voor de oude Wilma als pakkende, ja zelfs intieme, climax.

Voor de rol van Grace deed Von Trier na het afhaken van Nicole Kidman een beroep op Bryce Dallas Howard, in Europa vooral bekend als het blinde meisje uit The Village. Ondanks haar puike vertolking valt op hoezeer deze rol op het lijf van Kidman is geschreven. Kidman liet verstek gaan bij de opnames van dit tweede deel uit de VS-trilogie van Von Trier, omdat ze naar eigen zeggen “bang was haar kinderen nooit meer te zien”. In het derde deel zouden overigens zowel Dallas Howard als Kidman de rol van Grace vertolken.

In de VS was Manderlay al te zien op het New York Film Festival, maar op de release is het wachten tot februari 2006. De net geciteerde motivatie van Kidman geeft al aan dat deze film niet onopgemerkt zal blijven over de plas. Manderlay is namelijk een immens politiek statement dat niet wars van satire enkele heel gevoelige Amerikaanse kwesties raakt. De slotsequentie strooit zout in de wonde van de historische schuld van de blanken en rekent af met het verre van verbannen argument dat de zwarte bevolking medeverantwoordelijk is voor het uitblijven van haar eigen integratie in de Amerikaanse samenleving. Politiek nog gevoeliger zijn echter de vraagtekens die Von Trier plaatst bij de neiging om een volk manu militari de beginselen van de democratische rechtsstaat duidelijk te maken. Net zoals Grace zich weinig vragen stelde over de toepasbaarheid van haar weliswaar perfect verdedigbare model, stelt de VS zich geen vragen over hoe democratie in andere werelddelen kan worden uitgevoerd. Hoe pijnlijk die vergetelheid is, toont Irak anno 2005 ons haast elke dag opnieuw.

Info: Manderlay komt in december in de Belgische zalen en speelt deze week nog driemaal tijdens het Filmfestival.
18/10 20u Kinepolis
19/10 10u Kinepolis
21/10 17u Kinepolis

© 2005 GENTBLOGT VZW