Gentblogt

Rondleiding: Ziek (deel 1)

donderdag 13 december 2007 17u54 | patricia (tekst), Vincent (beeld) | 2 reacties
Trefwoorden: erfgoed, rondleiding.

Vorige zaterdag zijn we nog eens op stap geweest met de Gidsenbond. Ik maak me toch een beetje zorgen, blijkbaar zijn we niet braaf genoeg geweest. Heel de voormiddag was het grijs maar droog weer. Vijf minuten voor twee uur, het uur van de afspraak is het beginnen miezeren. En het is eigenlijk niet meer gestopt, als daar maar geen zieken van gekomen zijn.

Ik denk dan ook dat velen opgelucht waren toen de gids ons eerst meetroonde naar de kathedraal. Het leek een bizarre vertrekplaats voor een rondleiding over de gezondheidszorg in Gent door de eeuwen heen, zeker toen we in de crypte afdaalden. Maar in de middeleeuwen had men voor elk kwaaltje een heilige die men kon aanbidden. Zo werd Macharius aanbeden tegen de pest. Op de foto ziet u zijn reliekschrijn. Het was een gift van de dankbare stad Dendermonde in het begin van de 17de eeuw. Toen daar de pest uitbrak leenden ze de relikwieën en twee dagen later was de pest verdwenen. In de crypte zagen we ook een dodenrol, waar abdijen hun doden op noteerden en dan van de ene abdij naar de andere trokken om het overlijden bekend te maken. Bij het Mariabeeld zagen we de verschillende ex voto waarmee zieken een gunst proberen af te dwingen. en dan moesten we onherroepelijk naar buiten, de eerste halte was het Duivelsteen. Veerle vergastte ons eerder met een verhaaltje, de gids gaf ons de historische achtergrond. In de kelders van het duivelsteen werden psychiatrische patiënten opgesloten. Van verzorging was geen sprake, zolang ze maar niemand meer konden lastig vallen. De familie van de patiënt moest zelf de keten bekostigen. Met dokter Guislain werd een nieuwe aanpak gelanceerd en verhuisden de psychiatrische patiënten naar het gebouw van de Broeders van Liefde, die in Vlaanderen trouwens de meerderheid van de psychiatrische ziekenhuizen beheren.

Daarna trokken we naar een gasthuis waarvan de naam door de regen gedeeltelijk onleesbaar is geworden. Misschien heeft iemand een beter geheugen, maar ik ontcijfer Spitaalken de Stoenere. Het was een plaats waar merceniers, zeg maar handelaars, konden overnachten wanneer ze in Gent waren. Wat verder in de Nederpolder, stopten we voor het Hotel Vanden Meersche (foto). Jean-Baptiste Ignace Vanden Meersche kocht het huis in de 18de eeuw. Het heeft een duidelijke Oostenrijkse stijl, maar is spijtig genoeg niet toegankelijk. Later werd de burgerwoning geschonken aan de Zusters der Kindsheid Jesu. Zij behandelden er patiënten met een oogziekte trachoom, waardoor het hotel in het Gentse ook gekend is onder de naam Zjiere Uugskes. Soms wordt het ook naar de directeur genoemd: het Rogge-instituut. Later werd het omgevormd tot een bejaardenhome, maar toen een tweetal jaar geleden bleek dat het niet aan de voorschriften van de brandweer voldeed en de kosten te hoog zouden oplopen werd het verkocht aan een brouwer.

In die zelfde straat hangt trouwens nog één van de enige fakkeldovers die Gent rijk is. Voor de straatverlichting ingeburgerd is, zoals nu namen vroedvrouwen een fakkel mee om door de kleinere straten te lopen. Als ze aan het huis kwamen, konden ze die dan doven. Sommige haltes op de rondleiding verbaasden me een beetje, maar klonken dan weer heel logisch. Zo is er aan de zijkant van het stadhuis een balkonnetje vanwaar allerlei mededelingen, ook die over ziektes afgeroepen werden. ik heb alvast bijgeleerd dat de Belfortstraat relatief nieuw is en dat door de aanleg een huis in twee gesplitst werd.

Gent telt heel wat bekende dokters, niet zelden West-Vlamingen. Zo ook dokter Jan Palfijn, die oorspronkelijk van Kortrijk afkomstig was. Hij is vooral gekend omwille van de verlostang, niet omdat hij degene was die ze ontdekte maar wel omdat hij de eerste was die er over publiceerde. In de Sint-Jacobskerk vind u zijn twee graven. Twee? Na zijn dood werd een collecte gedaan en werd een tweede praalgraf ter zijner ere opgericht. Achter de kerk heeft u een antiekwinkel in wat ooit ook wel een kerkje leek. Het is echter één van de eerste hospitaals die Gent rijk was. Het Sint-Janshospitaal werd in de 13de eeuw opgericht voor zwakzinnigen. Later kreeg het een schuif voor vondelingen. Moeders konden hier anoniem hun kindje achterlaten. Vaak lieten ze een halve speelkaart achter, zodat ze achteraf eventueel konden bewijzen dat het hun kindje was. De kinderen werden tot een leeftijd van zeven-acht jaar geplaatst bij gezinnen in de Gentse rand. Later kregen ze een opleiding om in rijke gezinnen te “dienen”, denk maar aan de rodelijvekens, blauwelijvekens,… Op de site van het OCMW kan u trouwens zien of u van zo’n vondeling afstamt.

(wordt vervolgd)

© 2007 GENTBLOGT VZW