Gentblogt

Wandtapijten als belegging in onzekere tijden

zaterdag 27 december 2008 9u23 | Bruno Bollaert | 3 reacties
Trefwoorden: kunsthal, Sint-Pietersabdij, tentoonstelling, wandtapijten.

Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: Vlaamse Wandtapijten voor de Bourgondische hertogen, keizer Karel V en koning Filips II is een uitzonderlijke tentoonstelling. Het Vlaamse Wandtapijt stond altijd al voor prestige en rijkdom. De geschiedenisboekjes in het lager én het middelbaar onderwijs hadden het er uitgebreid over, maar het is pas wanneer men de kans krijgt om voor of naast zo’n tapijt te staan, dat de waarheid van die bewering kan worden bevat. Het is niet meteen iets wat men zomaar aan de muur bevestigt, zo’n tapijt, en al evenmin iets wat zomaar in een bestelwagen wordt afgeleverd. Heelder katrollen en liften, veel manpower en coördinatie komen daaraan te pas, en minstens één eigenaar zag liever een vrachtwagen meerdere keren het parcours afleggen, dan de tapijten op elkaar gestapeld naar de Sint-Pietersabdij vervoerd te weten.

Het is uitzonderlijk dat zoveel wandtapijten, van dergelijke kwaliteit en vernuft, in één tentoonstelling worden opgenomen. Curator Fernando Checa baseerde zich op de Spaanse koninklijke inventarissen om maar liefst vierendertig wandtapijten bijeen te brengen. In een chronologische opstelling wandelt de bezoeker langs de spektakelcultuur van de Bourgondiërs en voorbij de propaganda voor de Habsburgers, die allemaal deel uitmaakten van de collectie van Filips II van Spanje. Bij diens dood in 1598 telde die collectie maar liefst 701 wandtapijten. Een fenomenale collectie, die symbool staat voor een al even fenomenale rijkdom.

De tapijten bevatten vaak goud- en zilverdraad, en dan hebben we het nog niet eens gehad over de lengte aan weefseldraad of de manuren die aan één zo’n wandtapijt werden besteed. Zeker, een wandtapijt droeg bij tot de versiering (en verwarming) van een residentie, maar meer nog was het dé manier om de rijkdom te etaleren. Wandtapijten werden beschouwd als de betere belegging.

Van de collectie van Filips II zijn er nog zo’n 183 bewaard. Al hebben zijn nazaten de collectie op hun beurt uitgebreid, zodat de Spaanse collectie nu maar liefst 3.100 weefsels bezit, en de kostbaarste daarvan zijn van Vlaamse origine.

Uitzonderlijk is ook de manier waarop de werken worden tentoongesteld. Niet alleen dient men over een aangepaste tentoonstellingsruimte te beschikken, maar ook gezien het rijke historische verleden van de Sint-Pietersabdij, kan men in Gent moeilijk een geschiktere plaats voor zo’n expositie vinden. Denken we bijvoorbeeld aan de (bijna) gerestaureerde refter waar een aantal topwerken werden gehangen (enfin, het zijn eigenlijk allemaal topwerken), die prachtig accorderen met het beschilderde gewelf.

Waar wij –naast de werken zelf– het meest van onder de indruk waren, is van de belichting. En dan hebben we het nog niet eens over het feit dat, dank zij het gebruik van LEDverlichting voor deze tentoonstelling, het electriciteitsverbruik met 75% werd gereduceerd. Nee, de ware kracht van de verlichting schuilt erin dat elk werk –hoewel het onmiskenbaar deel uitmaakt van een samenhangend geheel– op zich komt te staan.

Door een samenspel van donkere achtergronden en het blijkbaar erg gerichte en egale LEDlicht, komen deze wandtapijten echt tot hun recht. Elk detail is zichtbaar, alle rijkdom wordt uitgestald, en hoewel het een cliché is, lijken de taferelen echt tot leven te komen. En dat is zeker het geval bij ons favoriete werk, de Slag bij Zama Regia (foto hieronder).

Hannibal! Scipio! Olifanten! Hannibal moet wel winnen, met 55.000 man tegenover de 40.000 van de Romeinen. Edoch Scipio is sluw, en hoewel het er even naar uit ziet dat de Carthagenen onder leiding van Hannibal de overwinning zullen halen, slaagt Scipio erin om de Carthaagse linies op te breken. Meteen het einde van de Tweede Punische Oorlog, en de 20.000 Carthaagse doden zouden een bleke voorbode zijn van de totale vernietiging van Carthago in de Derde Punische Oorlog, zo’n vijftig jaar later. Het is goed dat er een bankje voor dat tapijt staat, want hier zal u een tijdje willen blijven zitten.

Op de tentoonstelling in de Kunsthal Sint-Pietersabdij werd ook aan de jongeren gedacht. Voor kleuters en kinderen van de lagere school is een minigids met prinsesjes Goudlokje en Zilverhaar ontwikkeld, die hen als rode draad doorheen de tentoonstelling begeleidt. Voor tieners van 10 tot 14 jaar is er een reportagewedstrijd (die ze thuis kunnen afwerken). Het origineelste en meest gevatte artikel wordt in maart 2009 bekroond met een digitaal fototoestel.

De tentoonstelling, Vlaamse Wandtapijten voor de Bourgondische hertogen, keizer Karel V en koning Filips II, loopt nog tot zondag 29 maart 2009 en is geopend van dinsdag tot en met zondag van 10 tot 18 uur (gesloten op 31 december en 1 januari). Toegangsprijs: € 8 individueel, € 6,75 voor groepen van minimum 15 personen, senioren vanaf 55, jongeren van 19 tot 26 jaar. Gratis voor jongeren tot en met 18 jaar, schoolgroepen en leraren in het bezit van een lerarenkaart. Meer info: Kunsthal Sint-Pietersabdij, Sint-Pietersplein 9, tel. 09 243 97 30

Wie meer informatie wilt over Vlaamse wandtapijten kan ook nog tot 30 januari terecht in de bibliotheek aan de Zuid voor o.a. een fototentoonstelling.

© 2008 GENTBLOGT VZW