Een Nederbelg burgert in: Fietsen

zaterdag 30 januari 2010 11u30 | René van Densen | 22 reacties
Trefwoorden: , , .

Net als ieder zichzelf als redelijk beschouwend mens geloof ik graag in balans. Het is makkelijk om van alles en iedereen iets slechts te signaleren en in een rubriek als deze breed uit te smeren. Is ‘Holland’ een slecht land ? Zoals ik de laatste weken geschreven heb, zou je het haast geloven, maar zo ver zou ik zeker niet willen gaan. Tijd dus voor balans, en waar denken we direct aan bij balans? Aan fietsen! (Ja verdomme dan denk je aan fietsen, speel mee.)

fietsNederland, het hemelse land voor fietsenliefhebbers. Ongetwijfeld is een onderdeel van onze inburgeringscursus Schaf u een tweewieler aan. Hij mag twee oorlogen gezien hebben, geen onderdeel hoeft fatsoenlijk meer te werken, en eenmaal aangeschaft mag hij zijn levensloop in onbruik uitroesten in uw schuur, maar als fatsoenlijk Nederlander moet en zal u een fiets bezitten. Wellicht is er zelfs een verplichte fiets in het budget ingecalculeerd, en zoveel hoeft dat niet te kosten – laat een stel TBS’ers een uurtje in een gemiddeld kanaal dreggen en je hebt er wel een paar dozijn. There are nine million bicycles in Bejing, zingt Katie Melua. Dat is niet slecht voor een ‘stadje’ met pakweg evenveel inwoners als uw totale noorderburenland (ze vervolgt met that’s a fact, it’s a thing you can’t deny en daar gaat ze toch heus wel fout want het is een statistiek, en spreek me niet over de verdere misstelling like the fact that I will love you ’till I die maar enfin). Maar fuck Peking, volgens een recent bericht met wat meer interessante statistieken telt Nederland achttien miljoen fietsen.

In 1998 scoorde dat kleine postzegellandje ‘boven u’ het hoogst op de wereldranglijst qua gebruik van de fiets, met 30 procent van de totale tochtjes ondernomen door toen-nog-pakweg 15 miljoen mensen. Een snelle en zeer misleidende rekensom later zou je echter kunnen concluderen dat slechts de helft van die Pekingfietsen dus maar rondhobbelt over de Nederlandse fietspaden. Ja, ook tweederde van de ‘Ollanders springt graag in een vierwielig motorisch koekblik met koplampen, en met liefde komen ze vervolgens hier over de grens profiteren van de lagere accijnzen op benzine (overigens grappig om even op een zijspoortje mee te treden, hier wat info over de opkomst van de auto in China).

Als overtuigd fietser (ja, altijd in het kamp van de underdog) heb ik dan ook de wegsituatie in Nederland uitvoerig kunnen vergelijken met die hier in Gent. Vooropgesteld: ik héb geen rijbewijs, ik wíl geen rijbewijs, en ik ken alle argumenten allang vóór het rijbrevet dus doe geen moeite. Ik fiets niet om de verminderde kosten, vervuiling of parkeerruimte, al zijn die dingen mooi meegenomen. En ook ik baal wel eens in de gemiddelde weersomstandigheden in de BeNeLux en moet wel eens vierwielige hulp inroepen als er meer getransporteerd moet worden dan op een bagagedrager, in een paar fietstassen en in een fietsenwagentje past. Maar ik fiets graag omdat ik een fiets snap. Sommige mensen kunnen bij een miniem kraakje in hun auto al vaststellen wat er loos is (en dát er iets loos is), ik op mijn beurt spreek vloeiend fiets. Althans, in de oudere dialecten dan hè – nieuwerwetse shit waar dynamo’s en zelfs kettingen wegverstopt in het frame zitten, daar kan ik net zo weinig mee als een 30+er die 4Chan voor het eerst uitgelegd krijgt. Maar verder vind ik het heerlijk om op een tweewieler te rijden die het mij verstaanbaar vertelt als er iets mis is, en die ook qua snelheid niet vlug in het oncontroleerbare gebied zal schieten. Ook heb je gewoon meer gelegenheid om interessante dingen te zien, horen, ruiken, waar je in een voortrazende passagierstrommel volstrekt onopmerkzaam aan voorbij zou gaan.

Bij de noorderburen ben ik dus verre van alleen (zie de rekensom over 4 1/2 miljoen fietstochten een paar alina’s terug). De fietser is een niet te onderschatten onderdeel van ons landelijk verkeer, en zowel in onze wetsbepalingen als in onze wegvoorzieningen zie je dat terug. Over heel Nederland zijn de meeste fietspaden van soms een betere kwaliteit dan de naburige autowegen. Écht, écht betere kwaliteit: ieder raadslid in Nederland dat eens moppert over een piepklein stukje fietspad dat zogenaamd op ‘gatenkaas’ lijkt, mag hier in deze verder prachtige stad eens een dagje rond komen pedalen, dan slikt die zijn woorden wel weer in. In Tilburg hebben ze, net als hier, de paden ooit eens rood gekleurd als symbool voor de ‘rode loper’ die voor tweewielverkeer uitgerold wordt, maar hier lijken ze vaak de mottenballen vergeten te zijn erbij te steken. En hoewel hier in Gent ze toch vaak ook netjes aangegeven staan, soms zelfs veilig van de naburige autorijbaan gescheiden zijn, en toch ook hun eigen stoplichten hebben, is dat allemaal – spijt me te moeten zeggen – een stuk beter in Nederland.

Qua plichten is het voor fietsers een tikje strenger in Nederland dan hier (vooral qua reflectie en verlichting dan, vergelijk zelf) maar als je bij een lichtcontrole staande gehouden wordt, krijg je toch niet zelden enkel een waarschuwinkje mee, en anders een boete van slechts 20 euro. Ik heb op mijn allereerste dag hier in Gent aan den lijve mogen ondervinden met, tsja, stout ik weet het, slechte verlichting, dat jullie niet vies zijn van een boete van 50 euro uitdelen, en dan ook zonder pardon (dat foutparkeerders hier een bon van slechts de helft krijgen, zou voor Nederlanders volstrekt de omgekeerde wereld zijn, trouwens).

Maar wat betreft de wettelijke rechten is Nederland ook niet bepaald áltijd fietswalhalla geweest. Sterker nog, pas in 2001 kregen fietsers officieel ook voorrang van rechts (wat in bijna elk ander land in Europa allang de regel was; toch vreemd voor een ‘fietsland’).

Wat echter vooral opvalt, zeker als ik zo eens wat op Gentblogt rondklik, en eens de statistische berichten naast elkaar leg, is dat de fietser in Nederland respect geniet. Of dat nu komt door dat tweewiel dat zelfs de trouwste autorijders in de schuur hebben staan, of doordat nogmaals bijna eenderde van al onze tochten op een stalen ros worden afgelegd, er wordt – ondanks de altijd bemoeigrage regeltjeszucht van de ‘Ollander – bij ons slechts voorzichtigjes gesnuffeld aan zaken als verkeerscursussen voor fietsers, verplichtingen van reflectorjasjes en fietshelmen. Dergelijke onderwerpen zijn bij ons een beetje zoals Joss Whedon’s tv-serie Dollhouse: je bent er fel vies van, of je vindt ‘t geen vréselijk slecht concept, maar niemand staat enthousiast te roepen dat ‘t ge-wél-dig is.

Dat is niet alleen omdat je daarmee vrijwel het hele land tegen de haren in kunt strijken (en geen enkele politicus zit daarom te springen), maar ook omdat het eigenlijk niet nodig is. Uw Noorderburenland staat terecht te boek als een van de meest verkeersveilige landen binnen Europa en ‘slechts’ 22% van onze verkeersdoden betreft fietsers.

Men waarschuwt daar dan ook altijd om vooral niet te fietsen in België, alsof het oversteken van de zuidgrens gelijk staat aan je eigen doodsvonnis tekenen. En – zelfs geconstateerd vanuit sommige passagiersstoelen van uw Belgische landgenoten – er is dan ook sprake van merkbaar meer arrogantie bij autobestuurders hier. De eerste keer dat ik hier als fietser bij een kruispunt rechtdoor reed omdat mijn stoplicht dat toestond, en bijna omver geknald werd door een automobilist die zijn recht op rechtsafslaan boven mijn recht vond gaan, schrok ik er danig van. De eerste keer dat hetzelfde bij een rotonde gebeurde (een auto die zonder richting aan te geven ‘over’ de rotonde schoot terwijl ik netjes ‘rond’ reed), ben ik gelukkig uiteindelijk sléchts met de schrik en een kleine deuk in de ander zijn auto weggekomen zelfs (na wél een heel lang vervelend verhaal betreffende ‘s mans verzekeringsmaatschappij). Inmiddels ben ik eraan gewend, al weet ik niet of dat een goede persoonlijke ontwikkeling is.

Begrijp me niet verkeerd, ik zeg hier allerminst iets over álle autobestuurders, net zoals ik ook genoeg bewijzen hier zie van volstrekt asociaal rijdende fietsers (en hoewel ik alle reacties verwelkom, voor die onderwerpen kunt u allang bijvoorbeeld liefst hiér terecht). Maar op één van de weinige gebieden waar ik voor wat meer wederzijds respect en medemenselijkheid moet pleiten in mijn thuisland, vraag ik me bij vlagen toch af of België daar niet nog wat van kan bijleren.

Huiswerk: wat zijn de bizarste verkeerssituaties en -ingrepen die u op eventuele fietstochten – in België óf Nederland – hebt ervaren?

© 2010 GENTBLOGT VZW

22 reacties »

  1. Reactie van teun

    merci voor deze mooie bijdrage: idd, graag wat meer respect voor fietsers, we zijn heus waar niet *allemaal* die terroristen waarvoor we soms in één adem versleten worden ;-)

    en de bizarste verkeerssituatie dan: ooit een fietsreis ondernomen door de ardennen heen (koning autoland bij uitsek in de steden, btw), nergens problemen gehad om de weg te vinden TOT we de grens tussen belgië (voorbij luik) en nederland (naar maastricht) bereikten. het fietspad stopte temidden een industrieel gebied, zonder onze weet zaten we op een fabriekterrein… na veel vijven en zessen dan toch maastricht bereikt, om om 22U s avonds te weet te komen dat de laatste kamping (die op het stadsplan) verbouwd was tot een golfterrein -maar dat heeft dan weer niets met verkeerssiutaties te maken ;-)

  2. Reactie van Peter Dedecker

    Heel interessant en goed geschreven stukje. Het verschil in maatschappelijke visie op die zaken is idd dikwijls hemelsbreed. Je voorbeeld van de boetes (50 € om zichzelf in gevaar te brengen, 25 € om in je stalen karkas een ander in gevaar te brengen) spreekt voor zich. De kwaliteit van de fietspaden is idd ook een mooi voorbeeld: hoe dikwijls gebeurt het hier niet dat men de autoweg een nieuw laagje asfalt geeft, maar het betonstenen fietspad ernaast “vergeet”?

    Veel van het verschil in rijstijl kan te wijten zijn aan wederzijds onbegrip: je stelt dat in Nederland haast iedereen (ook wie vrijwel uitsluitend de auto gebruikt) een fiets bezit, terwijl ik (afgaande op mijn directe kennissenkring) vaststel dat zelfs voor een stad als Gent er nog altijd heel veel mensen zijn die niet over een fiets beschikken. Wie beide wegen bewandelt, kan natuurlijk beter rekening houden met de ander. Onze woningen zijn er helaas ook dikwijls niet op voorzien om die fiets binnen te stallen, maar dat is een vicieuze cirkel natuurlijk.

    Ik heb zo wat de indruk dat het grootste verschil tussen Vlaanderen en Nederland op dat vlak is dat men in Nederland de fiets vooral als een gebruiksinstrument ziet (bvb voor woon-werkverkeer, en zelfs om te winkelen, zie ook de vele bakfietsen en fietskarren) terwijl in Vlaanderen fietsen vooral geassocieerd wordt met de zondagse gezinsuitstapjes op den boerenbuiten (of langs de Schelde) van de Verkavelingsvlaming. Of zie ik dat verkeerd?

  3. Reactie van René van Densen

    Dat zou inderdaad een van de meer toonaangevende verschillen kunnen zijn. Al merk ik dat de auto op dat vlak veel gewonnen heeft in de loop der jaren. Het “even naar de bakker om de hoek” in de auto is, ongeacht of dat een bevorderlijk fenomeen is of niet, geen ongewoon verschijnsel meer.

    Overigens om zelf zowel in Nederland als in België een duit in het zakje te doen voor de ‘huiswerkopdracht’…

    Nederland: volg nooit, NOOIT, de ANWB-bordjes voor fietsers. Veelal zullen die u door volstrekt onnavigeerbare drukke stadscentra sturen (met name leuk op de ‘zondagse gezinsuitstapjes’) of erger, zichzelf gewoon volstrekt tegenspreken. Ik heb meer dan eens een bord getroffen dat de richting naar een bepaalde stad als ‘rechtdoor over dit pad’ aangeeft, om dan vijf kilometer verderop een bordje doodleuk in tegenovergestelde richting aan te treffen. Een goede ‘Hollandse mond’ helpt, op zo’n moment – geen Nederlander zal je niet behulpzaam de juiste richting in sturen. Als-ie daar de weg weet, dat dan wel, natuurlijk.

    België: op een touristisch tochtje van Gent naar Antwerpen, goeddeels de Leie volgend, trof ik op een gegeven ogenblik ‘snelheidsdrempels’ aan op het fietspad. Dat is op zich niet erg, maar dit had het equivalent van drie dunne stoepranden op korte afstand naast elkaar geplaatst en zelfs te voet was het voor de fiets zelf beter om ‘erlangs’ te gaan ipv erover. En ook dát was nog niet zo erg… maar ze waren aangebracht aan de boven- en onderkant van een steile helling die het fietspad van ‘langs de Leie’ terugbracht naar een stuk auto- en vrachtwagenweg. Ik zou daar met de gladheid van de laatste tijd niet eens in de búúrt van een dergelijke oplossing willen zijn – het oogde alsof het de bedoeling was dat u bovenaan, mogelijk net op tijd deze drempels niet geziend hebbend, al bijna de heuvel af zou vliegen, om dan onderaan helemáál over uw stuur geslingerd te worden en pardoes onder de camionwielen spijt te krijgen van uw fietstocht.

  4. Reactie van René van Densen

    Ik bedoel daar uiteraard die andere grote rivier. *kuch*

  5. Reactie van Tine

    oei oei! Eerst een stuk over roken, nu over een onderwerp dat altijd stof doet opwaaien op gentblogt: fietsen.

    Ik vind dat u nog zeer mild bent over het fietsen in België. Ik vind het ronduit schandalig dat in een streek waar zoveel wordt gefietst, fietsveiligheid maar een bijzaak lijkt te zijn. Dat ze eens een bordje plaatsen aan de Dampoort met het aantal doden dat daar al gevallen is, analoog aan die bordjes die ze soms plaatsen om te tonen hoeveel mensen al geflitst zijn.
    Het merendeel van de fietspaden zijn de naam fietspad niet waardig. Zo’n uitwijkstrook aan een drukke gewestweg dat men een fietspad durft noemen, levensgevaarlijk is het.

  6. Reactie van unam

    in Nederland hangen er geen affiches “… wild van fietsen” maar hebben ze een fietsbeleid. Hier we wel affiches maar geen beleid.
    Zolang in Gent de auto de norm is als het gaat over mobiliteit gaat er niet veel veranderen.

    • Reactie van jan

      Bezoek maar eens de jaren terug met onder meer een stickeractie aangekondigde website http://www.gentwildvanfietsen.be (ik heb de sticker ondertussen verwijderd).
      Een ander veeg teken is dat onze fietsstad niet meer meedoet aan de actie “met belgerinkel naar de winkel”. Als je dan informeert waarom blijkt dat volgens de stad het sop de kolen niet waard is. Is dat dan in andere gemeenten niet het geval?

    • Reactie van Kaat

      “Zolang in Gent de auto de norm is als het gaat over mobiliteit gaat er niet veel veranderen.”

      Ik ben blij te lezen dat ik niet de enige ben met die visie, waarvan ik zeker weet dat de toekomst zal uitwijzen dat het de enige ‘juiste’ is. Maar ja, zo lang de middenstand dit Belgenlandje (Gent incluis) blijft regeren zullen de overheden niet voluit voor de fiets kunnen gaan, als ze dat al zouden willen. Bedankt, nederbelg, om je groeipijnen hier met ons te willen delen. Ik heb weer genoten van je stukje.

  7. Reactie van dj4am

    Uitdaging: wie doet mee? We rijden per fiets het Sint-Annaplein rond. Wie langst kan blijven rondrijden zonder te worden aangereden door een auto die rechtsaf één van de zijstraten indraait, wint!

    • Reactie van els

      en diegenen die na een kwartiertje nog enthousiast zijn (en dus nog rondrijden) mogen hetzelfde herhalen aan de dampoort! hoera!

  8. Reactie van jan

    Die van ons krijgen het fietsen met de paplepel mee… (of is het met het appelsap).
    De fietsbaarheid van de stad zal er toch steeds beter op worden, niet? Want al bij al -en ondanks wat ik in m’n reactie hierboven aanhaalde- zijn er toch al wat inspanningen gebeurd de laatste jaren, denk maar aan de talrijke fietsersbruggen (de Bavobrug en die aan het Keyserspark)en -onderdoorgangen.
    En als ik dan moet kiezen tussen dergelijke ingrepen of sensibiliserings acties?

  9. Reactie van rony coekaerts

    @rene, stom van mij om te reageren op een stukje over china van jaren geleden maar ik kan het niet laten.
    het moet nu toeval zijn: nog maar drie dagen geleden heeft het stadsbestuur van beijing besloten om zich volledig op de fiets te richten in navolging van een resolutie van het centraal commitée van onze moeder, de com.partij van de volksrepubliek china.
    in gent, amsterdam of tilburg zou dat tot een glimlach leiden maar ik ken mijn pappenheimers: dat gebeurt!
    hoe we de eindeloze bruggen over moeten weet ik niet maar ik veronderstel dat ze daar wel een oplossing voor zullen vinden.
    het stimuleren van het gebruik van electrische fietsen zal daar niet vreemd aan zijn: nu al zijn er steden waar men met zo’n stinkende auto of brommer niet meer inkomt.
    dat we gent een fietsvriendelijke stad mogen noemen is dan ook een wonder.

  10. Reactie van Frans

    Fantastische bijdrage van onze Nederbelg, over een onderwerp waarmee wij het schaamrood (dezelfde kleur waarmee men hier fietsers “suggereert”) op onze wangen krijgen. René schrijft: “Qua plichten is het voor fietsers een tikje strenger in Nederland dan hier (vooral qua reflectie en verlichting dan)”. Amsterdam is ook op dit vlak een uitzondering in Nederland.

  11. Reactie van Kaat

    @René: ken je deze ongelooflijke blog van een gedreve

  12. Reactie van Ciesvandekwis

    Dat zgn ‘fietswrak’ op de foto is volgens mij trouwens perfect rijklaar te maken, twee occasiewieltjes van uit het containerpark erin vijzen, nieuw kettingske erop en volgens mij loopt ie als een naaimachientje.

    Misschien een ideetje voor max mobiel en co: een fiets’kerkhof’, waar je voor een prikje onderdelen van zgn wrakken kan halen of (de)monteren.

  13. Reactie van René van Densen

    Als je interesse hebt, Cies, ik heb deze foto geschoten nabij het Muinkpark, om de hoek van Ter Platen.

  14. Reactie van rony coekaerts

    komaan hans! dat ligt te wachten op jou.