Gentblogt

Toeren met Gentse Toeren

woensdag 6 juni 2012 10u31 | Veerle (tekst), Thierry (beeld) | 2 reacties
Trefwoorden: erfgoed, Gent, Gentse Toeren, geschiedenis, Lannoo, publicatie, Vizit, wandelgids, wandeling.

Het was op een donderdagavond in mei. Na de kille herfstweken was de zomer in alle uitbundigheid losgebarsten. We werden verwacht in Standaard Boekhandel, de fotograaf en ik. Een gids – zonder de obligate paraplu – nam ons en een klein groepje onmiddellijk mee op sleeptouw voor een korte wandeling in de buurt. Ze bracht ons naar de Wijdenaardbrug aan de Reep (jawel, die nieuwe brug aan de Reep waaronder de Schelde ooit weer moet stromen om zo de historische samenvloeiing met de Leie te herstellen). Op de brug stond een man met zijn fiets, die onmiddellijk een heel verhaal afstak over het Geraard De Duivelsteen en de talloze functies die het gebouw ooit had vóór het Rijksarchief er onderdak vond. Vanzelfsprekend werd ook verteld over Geraard Villain ofte Geraard ‘den duivel’ hemzelve. Over zijn donkere huidskleur, over zijn wreedheid, over zijn zoon op wiens bruid hij ook een oogje had laten vallen, en over zijn snood plan om de zoon uit de weg te ruimen en hoe het anders afloopt dan gepland. Het volledige verhaal kunt u hier nalezen, of op p. 143.

We waren nog niet helemaal bekomen van die middeleeuwse wreedheden, of de gids troonde ons mee naar de Zandberg. Bij de pomp wachtte een jongedame ons op om te vertellen over een straffe madam. Toen de man van Marie Schellinck naar het Napoleontische leger moest, zag ze er vreselijk tegenop om alleen achter te blijven en dus vond ze er niet beter op om zich als man te verkleden en ook in het leger te gaan. Jaren ging alles goed, en ze schopte het zelfs ver, maar bij een veldslag werd ze gewond en haar geheim werd uiteraard ontdekt. Iedereen vreesde voor haar leven, maar een dergelijk verhaal ging vanzelfsprekend als een lopend vuurtje rond en kwam zelfs keizer Napoleon ter ore. Hij was onder de indruk van zoveel moed en spaarde haar leven. Meer zelfs, hij bracht haar in eigen persoon hulde en overhandigde de gepaste geschenken.

Dat er enthousiaste vertellers zijn in Gent, is duidelijk. Aan het stadhuis gekomen, doken we onmiddellijk de 15de-16de eeuw in voor het huwelijksleven van Margaretha van Oostenrijk oftewel tante Margriet voor de vrienden, een van de beelden aan de gevel van het stadhuis (hoek Botermarkt – Hoogstraat).
En over haar huwelijksleven valt wel een en ander te vertellen. Haar eerste echtgenoot, Charles van Valois, stuurde haar echter al snel weer naar huis, met de mededeling dat het huwelijk nooit was geconsumeerd (en omdat hij Anne de Bretagne een betere partij vond). Margaretha was toen amper twaalf.

Echtgenoot nummer twee was Juan van Spanje. Het werd grote liefde tussen die twee maar na amper zes maanden overleed Juan aan een hartaanval, en ook hun kindje werd enkele weken later dood geboren. Drama dus, en Margaretha zwoer dat ze nooit meer ging trouwen. Dat was echter buiten de huwelijkspolitiek in ‘s lands hoogste regionen gerekend, en er bood zich een derde huwelijkskandidaat aan, Philibert van Savoye. Maar helaas, driewerf helaas, ook aan dit huwelijksgeluk kwam een eind door het overlijden van Philibert tijdens een jachtpartij. Margaretha had dus toch een woelig huwelijksleven achter de rug, en dat op haar drieëntwintigste! Ze is effectief nooit meer getrouwd en wijdde zich onder meer aan de opvoeding van haar neefje Karel (jawel, dé Keizer Karel) en het bestuur van de Nederlanden als landvoogdes (p. 39).

Na dit tragische verhaal ging het opnieuw richting Standaard Boekhandel, waar we werden getrakteerd op gestreken mastellen en een gruut, en een boekje ontvingen.
En om dit boekje draait nu dit hele verhaal. Het betreft een herwerkte uitgave van het boekje Gentse Toeren. Crimineel wijze wandelingen en een toer op de fiets, samengesteld door de gidsenvereniging Vizit en uitgegeven bij Lannoo. Nu weet je trouwens meteen waarop die paginanummers bij de bovenstaande verhalen slaan.

Zoals de titel al aangeeft, betreft het een wandelgids, opgebouwd rond tien wandelingen in de Gentse kuip, en een fietstoer voor de wat verder gelegen bezienswaardigheden. Het boekje bevat een schat aan grote en kleine weetjes – en af en toe zelfs een stadslegende – over de Gentse gebouwen en/of hun bewoners. Voor elke buurt krijg je bovendien een beschrijving van de leukste winkels en de tofste adressen om je honger of dorst te stillen. Achteraan bevindt zich ook een lijst van hotels.
Het boekje leest bijzonder vlot en heeft een heel handig formaat om tijdens de wandeling weg te stoppen in je (binnen)zak of (hand)tas.
Toch viel mijn oog hier en daar ook op enkele minpuntjes. Zo is in het Lakenmetershuis op de Vrijdagmarkt al sinds enkele decennia geen bibliotheek van het Willemsfonds meer te vinden (het Willemsfonds zelf heeft er uiteraard wel nog steeds zijn vaste stek), of had ik graag wat info over de historiek van de Handelsbeurs gelezen, want nu bleef ik daarvoor toch wat op mijn honger zitten. Ook een personenindex zou handig zijn. Want heel eigenaardig, ik was op zoek naar het verhaal over Marie Schellinck, en vond het nergens terug, zelfs niet na herhaalde malen het boekje doorbladerd te hebben. Ofwel kan ik dus niet zoeken, ofwel staat het er effectief niet in, en dan vind ik dat jammer. Vindt iemand van jullie het terug?
Anderzijds is het wel positief dat ze zeer actueel zijn, met info over de stadshal en de klokkenstoel voor de klok Mathildis.

En ken je de stad inmiddels als je broekzak, of heb je geen zin in een wandeling, je kan van dit boekje ook genieten in je luie zetel, of op pakweg de tram of de bus, want je vindt er wel altijd nog iets nieuws in terug.

En voor wie het hier nog niet beu is, tot slot nog een toemaatje: het – mij volledig onbekende – verhaal over Melusine, de zeemeermin bovenop het Toreken op de Vrijdagmarkt. Zij werd omwille van haar moed zowat beschouwd als de mascotte van de huidevetters, die in het Toreken hun gildehuis hadden.

“Wat was er nu zo moedig aan ons Melusine?
Heel lang geleden was er in de streek van Poitiers een graaf, genaamd Raimon. De man was een verwoed jager, maar geen al te sterk kaartlezer. Je raadt het al: tijdens een van zijn jachtpartijen raakte hij hopeloos verdwaald. Totaal het noorden kwijt, ging de graaf uitgeput bij een bron zitten. Hij zat nog geen twee minuten op zijn gemak of daar verscheen een beeldschone jonkvrouw, genaamd Melusine. Bij het kruisen der blikken sloeg de vonk over en het was liefde op het eerste gezicht. Raimon besloot er geen gras over te laten groeien. Stel dat hij niet meer thuis geraakte en eeuwig in het bos gevangen zat, hij kon er maar beter het beste van maken … Hij stelde de jonkvrouw meteen voor om te trouwen. De jonkvrouw zag dat onmiddellijk zitten, maar stelde daarbij wel een vreemde voorwaarde. Zij zou zich 6 dagen op 7 ter beschikking stellen van haar man, maar de zaterdagen reserveerde ze voor zichzelf. Raimon zou zijn Melusine op die dagen nooit te zien krijgen … De stapelverliefde graaf nam dit kleine detail er aanvankelijk met veel liefde bij, maar binnen de kortste keren kwam zijn ware aard boven. Hij kon zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en brak zijn belofte … Op een goede zaterdag liep hij bij zijn vrouw binnen en stelde vast dat het fijne benenstel waarvan zij voorzien was, nu een lange visstaart was. Zijn mooie jonkvrouw was een zeemeermin die op de zesde dag van de week haar ware gedaante kreeg. Melusine zag dat haar man er niet goed van was (een mens zou van minder) en van de wederomstuit sprong ze uit het raam en verdween in de lucht. Ze zou nimmer terugkeren, maar ging wel een nieuwe carrière tegemoet als beschermengel van de grafelijke familie en van de Gentse leerlooiers.” (p. 18)

© 2012 GENTBLOGT VZW